Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Iшкi саяси даму. Тќуелсiздiк алѕан кезден бастап Љндiстан
демократиялыћ мемлекет ретiнде орныћты. Љндi демократиясыныѓ )з ерекшелiктерi бар. Љндi Џлттыћ Конгресi (ЉЏК) џзаћ уаћыт бойына жалпы мемлекеттiк клемдегi бiрден-бiр саяси партия жќне елде жалпыџлттыћ згерiстер жасауды жљзеге асырып келген басты саяси кљш. ЉЏК-нiѓ жетекшiлерi мемлекетте маѓызды ћызметтердi атћара отырып, президент штаттаѕы атћару билiгiн тапсырѕан кездерде жеке- леген штаттарда тiкелей басћаруды талай рет енгiзiп отырды. Мџндай ерекшелiктер )кiмет билiгiн орталыћтандырудыѓ жоѕары деѓгейiн ћамтамасыз еттi. Бiраћ Љндiстан авторитарлыћ жќне тоталитарлыћ режiмдердiѓ орнатылуына жол берген жоћ. ЉЏК-де ќртљрлi ќлеуметтiк топтардыѓ — iрi буржуазия мен помещиктердiѓ тобынан бастап, еѓбекшi бџћараѕа дейiнгi топтардыѓ мљдделерiн к)здеушiлер болды. Тќуелсiздiк жолындаѕы ортаћ кљрестiѓ дќстљрлерi, ортаћ мљдделердi тљсiнушiлiк, партияныѓ жетекшiсi Дж.Нерудiѓ тiкелей )зi партиядаѕы бiрлiктi саћтауѕа к)мектестi. Дж.Нерудiѓ 1964 жылы ћайтыс болуы ЉЏК-дегi ќртљрлi топтардыѓ жандануын туѕызды. Ал мџныѓ )зi елде бiр партия билiгiнiѓ ќлсiреуiне септiгiн тигiздi. ЉЏК-нiѓ жаѕдайын 208 ныѕайтуѕа џмтылѕан Дж.Нерудыѓ ћызы, 1966 жылдан љкiмет басћарѕан Индира Ганди жќне оныѓ жаћтастары экономикада реформалар жљргiзуге кiрiстi, бџл ЉЏК-нiѓ беделiн к)терiп, 1971 жылѕы мерзiмiнен бџрынѕы сайлауда оныѓ жеѓiске жетуiн ћамтамасыз еттi. Елде ЉЏК-мен бќсекелесе алатындай саяси кљш- тердiѓ ћалыптасуы љшiн отыз жылдай уаћыт керек болды. Басћа саяси партиялар ћџрылымы жаѕы- нан бiрте-бiрте ћалыптасып, бљкiл љндiлiк деѓгейге шыћты. 70-жылдардыѓ ортасына ћарай саяси кљрес шиеленiстi. Оппозициялыћ кљштер арандатып тќртiпсiздiктер туѕызды, бџл љкiметтi елде т)тенше жаѕдай енгiзуге мќжбљр еттi. Мџндай жаѕдайда бiрћатар саяси партиялар, к)бiнесе консервативтiк сарындаѕы партиялар, сондай-аћ солшыл топтар «Джаната фронт» деген оппозициялыћ блок ћџрып, ол 1977 жылѕы сайлауда жеѓiске жеттi. ЉЏК тќуелсiздiк жылдары iшiнде бiрiншi рет жеѓiлiске џшырады. 1978 жылы ЉЏК жiкке б)лiндi. Индира Ганди бастаѕан конгрессмендердiѓ бiр б)лiгi )з басшысы есiмiнiѓ бас ќрiптерiмен аталѕан ЉЏК(И) партиясын ћџрды. Алайда жаѓа )кiмет сайлау алдындаѕы мiндеттемелерiн орында- мады, елдегi ќлеуметтiк-экономикалыћ жаѕдай нашарлады, мџны конгрессмендер пайдаланды, с)йтiп, 1980 жылы ЉЏК(И) парламент сайлауында жеѓiп шыћты. 1984 жылѕа дейiн ЉЏК(И)-дi Индира Ганди, 1984—1991 жылдарда оныѓ џлы Раджив Ганди басћарды. Ћазiр ЉЏК(И)-дiѓ жетекшiсi Р.Гандидiѓ жесiрi Соня Ганди болып отыр. Оппозициялыћ блоктыѓ 1977 жылѕы сайлаудаѕы жеѓiсi ЉЏК-нiѓ бiр )зi билiк басында болуыныѓ соѓы болды. Елде к)ппартиялыћ саяси жљйе беки бастады. Парламент сайлауында жеѓiске жетiп, 80—90- жылдардыѓ соѓында )кiмет басына оппозициялыћ ЉЏК(И) саяси партияларыныѓ келуi осыныѓ дќлелi болып табылады. Бџл коалиция- лыћ Љндiстанныѓ ћазiргi саяси )мiрiнiѓ негiзгi сипатына айналды, онда љш негiзгi саяси бiрлесiктердiѓ — ЉЏК-нiѓ, Бхаратия Джаната партидыѓ жќне Бiрiккен Майданныѓ бiр-бiрiне ћарсы кљресуi орын алѕан. 2004 жылы ЉЏК парламент сайлауында жеѓiп, )кiмет билiгiне келдi. ЉЏК(И) жетекшiсi С.Гандидiѓ премьер-министр ћызметiнен бас тартуына байланысты партия басшыларыныѓ бiрi, бџрынѕы Ћаржы министрi Манмохан Сингх премьер-министр ћызметiн атћаратын болды. ЉЏК-нiѓ 2009 жылѕы парламент сайлауындаѕы жеѓiсi М.Сингхтiѓ ел премьер-министрi ћызметiнде ары ћарай ћалуына мљмкiндiк бердi. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|