Сандық ресурстар арқылы студенттердің шетел тілінде ауызша коммуникативті құзыреттілігін дамыту

Республикамызда білім беруді ақпараттандырудың негізгі мақсаты – бұл ақпараттық технологияларды қолдану негізінде біртұтас біліми ақпараттық орта құру арқылы ұлттық білім сапасын арттыруды көздеп отыр. Жоғары оқу орнының күрделі де маңызды бір мәселесі студентті болашақ мамандығына оңтайландыру, кәсіптік біліктілігін дамыту, жоғары білім беру оқытушылары үшін алтыншы міндеттің маңызы ерекше, онда: «Білім беру реформасының ойдағыдай жүргізілуінің басты өлшемі – тиісті білім мен білік алған еліміздің әрбір азаматы әлемнің кез-келген елінде қажетке жарайтын маман болатындай деңгейге көтерілу» - деп атап көрсетілді. Мұның өзі еліміздегі білім беру жүйесін әлемде болып жатқан келелі жаңалықтармен ұштастырып оқыту мақсатына байланысты еліміздің жоғары оқу орындарының алдына білім сапасына өзгерістер енгізу мәселесін міндеттейді.

Бүгінде ақпараттық және сандық технологиялар кез келген ел экономикасының барлық салаларында кеңінен пайдаланыла бастады. Білім беру жүйесі де ерекшелік емес. Алайда, әртүрлі мамандықтағы мұғалімдердің сандық технологияларды қолдану тереңдігі өзіндік ерекшеліктерге ие. Қашықтықтан оқыту білім беруді ақпараттандыру жағдайында, шет тілдерін оқыту жүйесінде Интернет пен сандық технологияларды пайдалану тиімділікті едәуір арттыруға мүмкіндік беретіні көрсетілген. Сонымен қатар, интернет-ресурстарға қол жеткізудің болуы тез және сапалы тілдік білім берудің кепілі болып табылмайтынын түсіну керек. Сандық дағдылар оның құрамдас бөліктерінің барлық алуан түрлілігінде (лингвистикалық, әлеуметтік-лингвистикалық, әлеуметтік-мәдени, стратегиялық, дискурсивті, оқу-танымдық) шетел тілдік коммуникативтік құзыреттілік сияқты бірқатар құзыреттерді қалыптастыру кешенінде қарастырылуы керек; коммуникативтік-когнитивтік дағдылар; коммуникативтік дағдылар; АКТ-құзыреттілік және интернет ресурстарын өз білімін жетілдіру үшін пайдалану дағдылары.

Профессор Джусубалиева Д.М жұмысында атап өткендей: «Ақпараттандыру жағдайында білім беру, интернетті және цифрлық оқыту жүйесіндегі технологиялар тілдерді айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді, бұл процестің тиімділігі студенттер тек іздеу дағдыларын қалыптастырмайды сонымен қатар қажетті ақпаратты және оны оқу іс-әрекетімен қатар, лингвистикалық және коммуникативтік құзыреттіліктерін дамытады делінген.

Ашимова Х.Н. және Джусубалиева Д. еңбегінде бүгінгі таңда шетел тілі мұғалімдерінің алдында қажетті цифрлық сананы дамыту міндеті және цифрлық технологияларды педагогикалық қызметке енгізу құзыреттілігі, сонымен қатар уақыт пен қазіргі қоғам талаптарына сай болу, цифрлық құзыреттілік болашақ мектеп мұғалімдері үшін қажетті негізгі кәсіби құзыреттіліктің бірі ретінде қарастырған. Сандық ресурстар көмегімен аз уақыттың ішінде көптеген ақпараттарды алуға мүмкіндік болған жағдайда, дәстүрлі әдістерді қолданудың қажеті жоқ. Студенттердің қарым – қатынасқа түсу қабілетін дамытады. Студенттер арасында немесе студент пен оқытушы арасында әр түрлі тақырыптарға сұқпат, дебаттарды ұйымдастыру да қарым – қатынасқа түсу қабілетін жақсартады. Сандық ресурстар, қарапайым оқу құралдарымен салыстырғанда тыңдап – түсіну қабілетін жақсартумен қатар молырақ, шынайы өмірге жақын ақпараттармен қамтиды. Сандық ресурстар арқылы алынған ақпараттарды топпен талқылау ауызекі сөйлеу шеберліктері де дамиды. Сандық ресурстар оқыту құралдары аудиторияны жандандырып, сабақтың қызығырақ өтілуіне септігін тигізеді.

Сандық ресурстар арқылы студенттердің коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастырудың негізгі бағыты – қазіргі қоғамның талабына сай, өз еркімен шешім қабылдай алатын, бәсекеге қабілетті, ақпараттық білімділігі мен қабілеттілігі, біліктілігінің қойылып отырған талапқа сәйкес келуімен сипатталады. Ақпараттандыру – ақпараттық технологияларды пайдаланудың негізінде электрондық ресурстарды, ақпараттық жүйелерді дамытуға бағытталған ұйымдастырушылық, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми-техникалық үдеріс. Сонымен бірге, ақпараттандырудың педагогикалық үдеріске де тікелей қатынасы бар, өйткені білім алушылардың ақпараттануы, олардың білім, біліктіліктерінің құзыреттілігін құрайды. Жоғары оқу орнында білім беруде болашақ мaмaндapының ақпараттық технологиялар арқылы коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда оқыту үдерісінде жүзеге асыруда, оның өзінің іс-әрекетінің субъектісі болуына мүмкіндік туғызу қажет. Бұл өз кезегінде болашақ мaмaндapының ең алдымен өзін-өзі тәрбиелеу, өзін-өзі дамыту, өзіндік білімін жетілдіру, өзін-өзі жүзеге асыру, бақылау мен бағалаудағы коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастырумен сипатталады. Студенттердің коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды кеңінен қолдана білудің жоғары деңгейде болуы, олардың сапалы білім алуы, білікті маман ретіндегі кәсіби дайындығына қойылатын талаптардың бірі болып отыр.

Соңғы жылдары сандық ресурстарды білім беру процесінде енгізу маңызды екені дәлелденді. Бұл бірінші кезекте оқытушылар мен білім алушылардың сандық технологияларды қолдану құзыреттілігінің дайындығына байланысты. Қазіргі студенттер барлығы дерлік оқу процесінде. Интернет және цифрлық технологияларды оңай пайдаланады.

Қорыта келгенде заман талабына сай қазіргі оқу орындарында білім мазмұнын оның құрылымдық жүйесін жаңарту білім реформасының басты талабы. Бұл орайда шетел тілін оқытудың озық технологияларын меңгерту үлкен істің бастамасы. Шетел тілін оқытуда заманына сай көрнекті құралдар, аудио материалдар қолдану, мультимедиялық құралдарды пайдалануға үлкен мән беру керек. Аудио немесе бейне таспаларды тыңдағанда коммуникативті жаттығулар жасалу керек. Осылайша, шетел тілдерінің студенттерінің мәдениатаралық коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастырудағы сандық форматтағы оқу жəне дəлме-дəл материалды сауатты қолдану оқу процесін айтарлықтай жандандыра алады.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Қазақстан Республикасында білімді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы – Астана, 2010 жыл.

2. Қазақстан Республикасының бiлiм беру жүйесiн ақпараттандыру 2002- 2004 жылдарға арналған тұжырымдамасы. – 2001 жыл

3. Педагогика большая современная энциклопедия. Минск. - 2005.- 720 с.

4. Джусубалиева Д.М., Мынбаева А.К., Сери Л.Т., Тазмазова Р.Р. Цифровые технологии в иноязычном образовании. Дистанционное обучение. Алматы-2019

5. Джусубалиева Д.М., Ашимова Х.Н. Степень готовности преподавателей иностранных языков к использованию цифровых образовательных ресурсов