Санның шығу тарихы
жүктеу/скачать 5,37 Mb.
|
SANNYNg ShYGhU TARIHY
| БІР САН ТУРАЛЫ
Бір саны — әлемнің, танымның бастамасы. Барлық сандар жиынтығы осы бірге келіп тоғысады. Алла жалғыз – Бір.Бүкіл жаратылыс басы осы бірден басталады. Енді бардың міндетті түрде көлеңкесі болады. Сондықтан көру, сезу және білім арқылы сол бірліктерден басталып отырады. Біздер үшін жер біреу. Әжем үзін шешкен жер, Әкем кіндік кескен жер, Қайран, дүние, шіркін-ай, Ағалардың жұбайы Келіншек боп түскен жер!- десе , Әр нәрсенің бастауы, төркіні бірліктен басталады Сөз анасы – құлақ, Жол анасы – тұяқ Су анасы – бұлақ Көз анасы – шырақ деген аталарымыз. Абай атамыз бір деген сандық ұғымға сүйеніп халыққа мынадай өсиет қалдырыпты Единица – жақсысы, Ерген елі бейне көл, Единица нөлсіз – ақ, Өз басындық болар сөз, Единица кеткенде Не болады өңшең нөл! Сондықтан әр нәрсенің, болмыстың сипатын білу үшін сол бірді таба білу білімділікті тек ақыл ғана өлшей алады. Сол біреуімізді «мен-ге» «менікіне» айналдырып алсаң қасірет! Қазақ елінің өз біреуін таңдап, сайлап, ел намысын біреуге жинап, бір адамдай Алламызды танып, бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарып біріге білсек, жаратушымыздың берген уәдесі де біреу болмақ. Ол — мәңгілік өмір! Нақты сан Нақты сан – кез келген оң, теріс және нөл сандары. Ол рационал сандар және иррационал сандар болып бөлінеді. Нақты сан түсінігі рационал сан ұғымын кеңейтуден шыққан. Кеңейтудің қажеттілігі кез келген шаманың мәнін толық анықталған сан көмегімен өрнектеуден және математиканың ішкі дамуынан пайда болды. Мысалы: сандарға орындалатын бірсыпыра амалдарды пайдалану облысын кеңейту (түбір астынан шығару, логарифмдерді есептеу, теңдеулерді шешу және т.б.). Нақты сандардың жалпы ұғымын ертедегі грек математиктері салыстырып өлшеуге болмайтын кесінділер теориясында берді. Жүйелі теорияны тек 19 ғасырдың соңында Г.Кантор,Р.Дедекинд және К.Вейерштрасс жасады. Барлық нақты сандар жиыны сан түзуі деп аталады және деп белгіленеді. сызықты реттелген жиын және негізгі арифмет. амалдарға (қосу мен көбейту) қатысты өріс құрады. Сан түзуі геометриялық түзуге ұқсас, былайша айтқандадегі сандар мен түзудегі нүктелер арасында реттілігі сақталатын өзара бірмәнді сәйкестік орнатуға болады. Осы сәйкестіктен сан түзуінің үздіксіздігі шығады. Түзудің үздіксіздігі жөніндегі қағида қазіргі матем. талдаудың негізі болып табылады. жүктеу/скачать 5,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|