Фонетикалық талдаудың үлгісі

Фонетикалық талдаудың үлгісі

• Фонетикалық талдаудың үлгісі
• Берілген сөз: кітаптар
• ♦Аралас буынды сөз: жіңішке буын + жуан буын;
• ♦ Буын түрлері: кі-тап- тар –а.б.; б.б.; б.б.;
• ♦ Тасымал: 1)кі-таптар; 2)кітап-тар; 3) Ø
• ♦ Екпін: Қазақ тілінде екпін соңғы буынға түседі: кітаптàр
• ♦ Буын үндестігі заңына бағынады: кітап сөзінің соңғы буыны жуан, да жуан буынды.
• ♦ Дыбыс үндестігі заңына сәйкес: соңғы дыбысы қатаң ∆ дыбысқа аяқталғандықтан, да қатаң ∆ дыбыстан басталады.
• Математикалық тәсілмен дыбыстық талдау
• Берілген сөз: кітаптар
• O- дыбыс белгісі, -дауысты дыбыс белгісі, ∆- дауыссыз дыбыс белгісі. O=+∆ -?
• Шешуі: 8O=3+5∆
• 1) Тілдің қатысына қарай: 1) ∆Үн мен салдырдың қатысына қарай:
• 3= 2(а2) жуан 5∆= 4(к,т2,п) қатаң ∆
• 1(і) жіңішке 1(р)үнді ∆, ұяң ∆
• 2)Жақтың қатысына қарай:
• 3= 2(а2) ашық
• 1(і) қысаң 
• 3)Ерін мен езудің қатысына қарай:
• 3= 2(а2, і) езулік 
• еріндік  Ø

б) Дыбыстарды сатылай талдау

• б) Дыбыстарды сатылай талдау
• І топ
• 1. Бұл – дауысты дыбыс. Себебі бұл дыбысты айтқанда
• Неден шыққан ауа ауыз қуысында ешбір кедергіге ұшырамай
• еркін шығады.
• 2. Тілдің қатысына қарай тіл арты немесе жуан дауысты дыбыс.
• Себебі бұл дыбыс айтқанда тілдің ұшы сәл артқа қарай тартылып, үсті дөңестенеді.
• 3. Жақтың ашылу дәрежесіне қарай ашық дауысты. Себебі бұл
• дыбысты айтқанда жақ кең ашылып, ауа еркін шығады.
• 4. Ерін мен езудің қатысына қарай езулік. Себебі бұл дыбысты
• айтқанда ерін жиырылып, езу артқа қарай тартылады.
• ІІ топ
• 1. Бұл – дауысты дыбыс. Себебі бұл дыбыс айтқанда өкпеден
• шыққан ауыз қуысында ешбір кедергіге ұшырамай еркін шығады.
• 2. Тілдің қатысына қарай тіл алды немесе жіңішке дауысты дыбыс. Себебі бұл дыбысты айтқанда тілдің ұшы сәл алға қарай созылып, үсті сәл төмендейді.
• 3. Жақтың ашылу дәрежесіне қарай ашық дауысты. Себебі бұл дыбысты айтқанда ерін жиырылып, езу артқа қарай тартылады.
• 4. Ерін мен езудің қатысына қарай езулік. Себебі бұл дыбысты айтқанда ерін жиырылып, езу артқа қарай тартылады.

• A

• Ә