Сборник материалов подготовлен под редакцией доктора химических наук, академика Кулажанова К. С. Редакционная коллегия

106

107

штаны  которых  постоянно  протирались  на  коленях.  В  1870-х  годах  на  предприятии  Леви  Стросса 

начался массовый выпуск комбинезонов, имеющих исключительно рабочее предназначение, которые 

были  выполнены  из  новой  ткани  –  денима  –  и  оказались  настолько  удобными  и  практичными,  что 

моментально завоевали популярность  среди фермеров  и ковбоев.

Мировая  слава  пришла  к  комбинезонам,  с  началом  Первой  мировой  войны.  В  это  время  их 

носили  женщины,  работающие  в  Великобритании  на  оружейных  заводах  и  фабриках  (Рис.2а).  В 

качестве  униформы  для  военнослужащих  комбинезон  впервые  использовали  солдаты  Коммуны  во 

время гражданской войны в Испании.

а) 

б)

в)

Рисунок 2. Женские комбинезоны ХХ века

Вторая мировая война стала своеобразной пропагандой комбинезонов, продемонстрировав их 

как комфортный и практичный вид одежды.

В  50-е  годы  ХХ  века  в  мире  началась  гонка  вооружений.  Комбинезоны  приняли  в  ней 

активное участие: их стали изготовлять из новейших материалов наподобие латекса. Обычно такие 

модели  комбинезонов  использовались  в  качестве  элемента  костюма  химической  защиты,  т.  к.  они 

характеризовались качествами воздухо- и влагонепроницаемости (рис.2б).

В 60-е годы комбинезоны представляли в своих коллекциях Пьер Карден и Ив-Сен Лоран, но 

пик популярности цельных костюмов пришелся на 70-е. В 1973 году в Париже братья Жерар (Gérard 

Pariente) и Патрик Парьянт (Patrick Pariente) запустили бренд Naf Naf.

В 80-е годы комбинезоны стали более строгими, изготавливались из тканей сдержанных расцветок 

и  часто  имели  длинные  рукава.  В  последнее  десятилетие  ХХ  века  появились  сексуальные  открытые 

модели.  В  1992  году  в  кинофильме  «Бэтмен  возвращается»  Женщина-кошка  в  исполнении  Мишель 

Пфайфер  была  одета  в  обтягивающий  латексный  комбинезон  (рис.2в).  После  этого  его  стали  называть 

«кэтсьют»(catsuit). Впоследствии в Европе это слово стало прямым синонимом понятия «комбинезон» [3]. 

К концу 90-х этот вид одежды вышел из моды — и вернулся в коллекции дизайнеров уже в XXI веке.

К  середине  2000-х  этот  предмет  одежды  стал  вызывающе  сексуальным:  откровенные  модели 

представили Valentino, Yamamoto и Dolce&Gabbana. К концу первого десятилетия XXI века комбинезоны 

становились все более разнообразными. С момента своего появления в коллекциях нового века этот 

универсальный предмет одежды так ни разу и не покинул модные подиумы.

Преимущества комбинезонов:

•

Комфорт. Комбинезоны изначально стали популярны благодаря особому комфорту носки. Они 

не сбиваются, как заправленный в брюки верх, обеспечивают свободу движений, защищают спину от 

ветра и холода.

•

Универсальность. Современные комбинезоны выполняются в различных стилях, в зимних и 

летних вариантах, в различных типах кроя, подходящих под любую фигуру. Существуют комбинезоны, 

выполненные как вечерние платья, как строгие офисные костюмы, как вещи для отдыха, вечеринок, 

спорта и пр.

•

Практичность.  Комбинезоны  отличаются  легкостью  комбинирования:  благодаря  им,  а  также 

платьям, можно создавать полноценный образ с помощью одного предмета одежды. Одну модель можно 

использовать в качестве дневного и вечернего варианта, дополнив соответствующими аксессуарами.

108

109

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ

1.  Справочник по конструированию одежды./В.М.Медведков, Л.П.Боронина, Т.Ф.Дурыгина и 

др.; Под ред. П.П.Кокеткина–М.:Легкая и пищевая пром-ть, 1982.– 312с.

2. Конструирование одежды с элементами САПР: Учебник для вузов / Под ред. Е.Б. Кобляковой. 

– М.: Легпромбытиздат, 1988. – 464 с.

3.  Интернет ресурсы:https://wiki.wildberries.ru. 

УДК 627.02

ЦЕЛЛЮЛОЗДЫ ТЕКСТИЛЬ МАТЕРИАЛДАРЫНДА АНТИМИКРОБТЫҚ 

ЖАМЫЛҒЫЛАРДЫ АЛУҒА АРНАЛҒАН  ЗОЛЬ-ГЕЛЬ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЗЕРТТЕУ

Әжіман Қ., студент, Дюсенбиева К.Ж, PhD докторант, Тасымбекова А.Н, аға оқытушы

Алматы технологиялық университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы

E-mail: Kura_07@list.ru

Бактериялар  мен    саңырауқұлақтар  ылғал  және  температура  қолайлы  жерде  көбейе  береді. 

Текстиль  материалдары,  талшық  немесе  текстиль  көмекші  заттары  микроорганизмдердің  қоректену 

ортасы  болып  табылады.  Микроорганизмдердің  көп  мөлшерде  дамуы  текстиль  материалдарында 

иістің пайда болуы, кетпейтін дақтар мен түсінің өзгеруінен материалдың функционалдық топтарының 

жоғалуына әкеліп соғады, мысалы біртегістігі мен беріктігінің азаюына. 

Көбінесе текстиль материалдарының биодеструкциясы микроорганизмдердің әсерінен болады, 

оларға бактериялар, актинамециттер, ашытқылар, микроскопиялық саңырауқұлақтар, олардың пайда 

болуы, ылғал мен температураның жоғарылауына байланысты көбеюі жатады. Тоқыма материалдардың 

беттерінде болатын мұндай бактериялар тұрмыста, сонымен қатар арнайы салаларда әртүрлі ауруларды 

тасымалдайды. Мұндай ауруларды төмендету немесе жою үшін антимикробты тоқыма материалдарын 

қолдану қолайлы болып табылады [1].  

Қазіргі  таңда  антимикробтық  тоқыма  материалдарын  жасап  шығаруға  арналған    әртүрлі 

химиялық  және  физикалық  мүмкіндіктер  бар.  Тоқыма  материалдардың  модификациясы  көбінесе 

матадағы  талшықтардың  бетінде  полимер  молекуласының  адгезиясы  нәтижесінде  қабыршақтың 

пайда болуымен жүзеге асады. Мұндай модификацияның қарапайымдылығы біршама кемшіліктермен 

қоса жүреді, яғни кейінгі жуып – шаю және тазарту процесстерінде талшықты материалдың бетінде 

модификацияланатын заттардың әлсіз тұрақтылыққа ие болуы [2].  

Осыған  байланысты  антимикробты  препараттарды  тоқыма  материалдардың  талшық 

бетінде  химиялық  байланыспен  бекіту  үшін  модификация  тәсілін  жасау  өзекті  мәселе    болып  тұр, 

бұл  модификация  эффектілерінің  тұрақтылығын  едәуір  жоғарлатуға  алып  келеді.  Целлюлозды 

материалдарды модифицирлеу және оларға техникалық қасиеттерді беру үшін золь гель әдісі қолданды.

Золь-гель  процессі    (ағл.  sol-gel  process)  –  материалдар  технологиясы,  сонымен  қатар 

наноматериалдардың, зольмен қоса гельге айналғандағы, сұйық дисперсті ортадан тұратын, кеңістіктегі 

торға бекітілген, дисперсті фазамен біріктіру арқылы жасалған  процесс.

Золь –гель процесстің жалпы атауы қоспадан алынған үлкен топтаға материалдарды біріктіру, 

гельді алуға негізделген белгілі бір элементі бар процесс алу болып табалады [3].  

Золь-гель әдісінің  басты артықшылығы алынған материалдың ерекше қасиетке ие болады. Келесі 

артықшылығы ретінде бөлшектердің көлемі мен кеуектердің құрылымын әртүрлі сатыда қадағалауға 

мүмкіндігі. Золь-гель әдісін қолдану арқылы жаңа қасиетке ие материал, сонымен қатар органикалық – 

бейорникалық гибридты материал, талшықтардың жаңа түрі және т.б материал түрлерін алуға болады. 

Золь мен гельдің механикалық қасиеті талшықтар және пленка алуға мүмкіндік береді. Сонымен 

қатар төменгі молекулалар арасындағы жоғары қозғалыс нәтижесі арқасында ерекше нанокомпозитті 

материал алынады. 

Золь-гель  әдісімен  алынған  кеуекті  материал,  кейін  сорбент,  катализатор  немесе  катализатор 

тасмалдаушы ретінде қолдануға болады. Көлемі мен өлшемін қадағалау мүмкін болғанымен, кептіру 

және термоөндеу кезінде қиындық туғызады. 

108

109

Процесс  нәтижесінде  максималды  меншікті  ауданы  200  м

2

/г  болатын    кеуекті    материал 

қалыптасады. Көп жағдай да ертіндінің құрамы мен құрылымын қадағалау арқасында наноматериалдың 

функционалды  қасиетін  жақсартуға  болады.  Сонымен  қатар  золь-гель  технологиясының  кемшілігі 

технологиялық қиындылығы мен шикізат материалының қымбат болуында, әсіресе алкоксидтердің. 

Жұмыстың мақсаты - сұйық әйнек, цинк ацетаты немесе мыс негізінде целлюлозда материалдарға 

антимикробтық қасиеттер беру. 

Целлюлозды материалдарға антимикробтық қасиет беретін жаңа модификация тәсілі жасалынды, 

бұл  тәсіл  нәтижесінде  алынатын  антимикробтық  эффект  көп  ретті  ылғалды  жылулық  өңдеулерге 

тұрақты, сонымен қатар тоқыма материалдардың физико – механикалық және гигиеналық қасиеттерін 

жақсартады [4,5]. Зерттелген композициялардағы антимикробтық эффект  ОК-28,07 %,  NaK-2,36, AlK-

44,15 %, SiK-16,29 %, ZnK- 21,35 %, CuK - 8,13%  заттардың әсерінен алынды.  Алынған нәтижелер 

бойынша  целлюлозды  маталардың  беттерінде  цинк  ацетатының  және  мыстың  нано  бөлшектерінің 

бекітілуі анықталынды 

Өңделген  целлюлозды  материалдардың  беріктігін  зерттеу  барысында,  зерттелген  композиция 

еш әсерін тигізбейді, яғни үзу жүктемесі мен үзілу ұзаруы көрсеткіштері: өңделмеген үлгіде  – 170 

Н, өңделген үлгіде – 165 Н. Сондай –ақ, ауа өткізгіштігінің көрсеткіштері де өзгермейді: өңделмеген 

үлгіде  172  дм

3

/м

2

∙с, өңделген үлгіде 165 дм

3

/м

2

∙с.       

Сонымен  қатар,  берілген  композициямен  өңделген  үлгілердің  азқыртыстану  қасиеттері 

зерттелінді. Алынған нәтижелер бойынша өңделмеген матаның қыртыстануы  124 град., ал өңделген 

матаның қыртыстануы 139  град. көрсетті, яғни берілген композиция тек антимикробтық қасиетті ғана 

емес сонымен қатар аз қыртыстанушылық қасиетті де қамтамасыз етеді.

Тоқыма материалдарын берілген композициямен өңдеу барысында антимикробтық қасиеттермен 

бірге олардың бір уақытылы физико-механикалық көрсеткіштерін жақсартады. 

Сондай-ақ,  золь  гель  процессімен  антимикробтық  қасиеттері  бар  тоқыма  материалдарды 

модификациялау технологиясын жасау, табиғи маталардан жасалынған антисептикалық қасиеттері бар 

бұйымдардың қажеттілігін жоғарлатуға мүмкіндігін береді.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Filipowska B.,Rybicki E., Walawska A., Matyjas-Zgondek E.; New Method for the Antibacterial and 

Antifungal Modification of Silver Finished Textiles. FIBRES & TEXTILES in Eastern Europe 2011, Vol. 19, 

No. 4 (87) pp. 124-128.

2. Кричевский Г.Е. Химическая технология текстильных материалов. –  М.: Российский заочный 

институт текстильной и легкой промышленности, 2001. – Т. 3. –  298 с.

3.  Шабанова  Н.А.,  Саркисов  П.Д.  Золь-гель  технологии.  Нанодисперсный  кремнезем.  Бином. 

Лаборатория знаний. 2012 г.- 309 с

4. Дюсенбиева К.Ж, Кричевский

 

Г.Е, Таусарова Б.Р, Кутжанова А.Ж., Антимикробная обработка 

целлюлозных материалов текстильных материалов золь-гель методом, Новости науки Казахстана, 2(50) 

2015 г, ISSN 1813-1107, г. Алматы, 92-99 стр.

5. Yanjun Xing Ж  Xiaojun Yang Ж Jinjin Dai,Antimicrobial finishing of cotton textile based on water 

glass by sol–gel method, J Sol-Gel Sci Technol, 2007, рр 187-192.

УДК 687.175

РАЗРАБОТКА ТРЕБОВАНИИ, ПРЕДЪЯВЛЯЕМЫЕ К СПЕЦИАЛЬНОЙ ОДЕЖДЕ ДЛЯ 

РАБОЧИХ ПЛОТНИКОВ

Шамшетова К.Б., магистрант, Рыскулова Б.Р., д.т.н., проф.

Алматинский технологический университет, г. Алматы, Республика Казахстан  

Е-mail: qarligash.94@mail.ru  

Роль спецодежды в жизни рабочего очень велика и одно из главных ее предназначений - защита 

рабочего  от  неблагоприятных  воздействии  производственной  и  окружающей  среды.  Благодаря 

защитному покрову  спецодежды, создается пододежный микроклимат, который существенно отличается 

110

111

от климата внешней среды. Строительное производство, согласно условиям труда относится к опасным 

отраслям производства. 

Опасности в этой работе:

−

могут упасть и получить травмы;

−

плотники часто используют острые строительные материалы и инструменты и могут быть 

травмированы ими;

−

плотники  работают  на  солнце  или  в  плохую  погоду.  Это  может  вызвать  проблемы  со 

здоровьем.

Согласно ГОСТ 12.4.066 – 83[1], спецодежда используется для защиты рабочих от воздействия 

опасных  и  вредных  производственных  факторов  (ОВПФ).  Опасным  считается  фактор,  воздействие 

которого  приводит  к  травме  рабочих  и  ухудшению  здоровья.    Вредным  считается  фактор, 

воздействующий на здоровье и развитие заболевания рабочих. 

Условия  труда  плотников  строителей,  характеризуется  подвижностью  труда,  отсутствие 

постоянных  рабочих  мест,  передвижение  рабочих  мест  и  материалов,  работа  на  открытом  воздухе, 

в  разных  климатических  зонах,  ненормированный  рабочий  день  отрицательно  влияют  на  здоровье 

рабочих.

В  производстве  75%  рабочих,  занятых  непосредственно  на  стройплощадках,  испытывают 

воздействие  вредных  и  опасных  условий  труда.  Опасные  условия  труда  рабочих  характеризуется 

влиянием  производственных  отрицательных  факторов.  В  соответствии  с  отраслевыми  нормами 

средств  индивидуальной  защиты    плотнику  выдаются:  каска  защитная,  фартук  прорезиненный  или 

хлопчатобумажный,  костюм  хлопчатобумажный,  рукавицы  хлопчатобумажные  с  накладками  из 

винили, из кожи, ботинки кожаные [2, 3]. В процессе работы плотники обязаны носить защитные каски, 

а  также  спецодежда  является  частью  корпоративного  дизайна  предприятия.  Она  выражается  через 

формирование цвета, логотипа, образуя корпоративный дизайн предприятия. Спецодежда способствует 

идентификации рабочего с коллективом и предприятием. 

С точки зрения комфортность спецодежды представляются следующие требования: 

−

эстетические свойства, дизайн, посадка на фигуре, простота и удобство, модель, цвет;

−

гигиенические свойства воздухопроницаемость, гигроскопичность, обеспечение дыхания и 

кровообращения;

−

защитные свойства - защита от воды и сырости, стойкость к воздействию кислотных веществ, 

защита от пыли и грязи, ветроустойчивости и морозоустойчивости и защита от солнечной радиации;

−

эксплуатационные свойства - удобство, свобода движений, легкость надевания и снимания, 

прочность на разрыв, устойчивость к действию  истирания и светопогоды.

Важно  выявление  основных  свойств,  характеризующих  качество  спецодежды  в  процессе 

эксплуатации и установление их значимости. 

Для выявления степени важности отдельных свойств, тканей для спецодежды рабочих плотников,  

разработка основных требований к ней нами был проведен анкетный опрос рабочих строительного 

производства АО МАК  “Алматыгорстрой”. 

В ходе опроса было выявлено, что какая группа свойств в общем понятии комфортности является 

главным,  исходя  из  характера  работы  и  условий  труда.  Результаты  обработки  анкетных  данных 

приведены  на рисунке 1. 

Рис. 1. Результаты анкетных данных

110

111

В  результате  анкетных  данных  можно  сделать  следующие  выводы,  что  основными  и  

первостепенными свойствами для спецодежды плотников являются: защитные (51,2 %), гигиенические 

(24,3 %), эксплуатационные свойства (21,3 %) и эстетические (3,2 %). 

Исходя из изучения условий труда рабочих плотников и анкетных данных, можно сформулировать 

основные требования к спецодежде и материалам, из которых они изготавливаются: 

−

спецодежда  должна  обладать  защитными  свойствами,  так  как  она  является  единственным 

средством предохранения рабочих от воздействия неблагоприятных условий; 

−

спецодежда должна иметь малую массу и обеспечит свободу движения туловища и конечностей, 

она не должна стеснять дыхание;

−

спецодежда должна быть простой, особенно вокруг шеи и груди, не прилегать плотно к телу и 

не давать пододежному воздуху застаиваться;

−

материалы спецодежды должны быть устойчивы к механическим воздействиям и защищать от 

атмосферных условий, проколов, прорезов и от раздиров, случайных надрывов и разрывов, стойкость к 

истиранию, так как они постоянно находятся в процессе трения с окружающими предметами;

−

 главными требованиями к спецодежде являются ее соответствие к условиям труда рабочих 

плотников в строительном производстве.

Эти требования имеют существенное значение, так как характер работы плотников таков, что они 

постоянно находятся в движении и проходят за день большие расстояния, материалы должны иметь 

минимальную усадку. 

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ

1. ГОСТ 12.4.066 – 83. Одежда  специальная защитная. Номенклатура показателей качества. – М.: 

Издательство стандартов, 1994.

2.  Закон  Республики  Казахстан.    О  безопасности  и  гигиене  труда  в  строительстве: 

зарегистрированный в  Реестре  государственной  регистрации нормативных правовых актов за №321, 

от 02.06.1997.- №90-п.

3. Интернет ресурсы: Сайт текстильной и легкой промышленности. [http://www.textilemarket.ru]

 

ӘОЖ 687.1

БАЛАЛАРДЫҢ КИІМІНЕ АРНАЛҒАН МАТАЛАРДЫ ТАҢДАУДЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Бейсенбаев Б.С., студент, Усенбеков Ж. т.ғ.д., проф.қ.а. 

Алматы технологиялық университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы

E-mail: Zh.usenbekov@mail.ru

Бәсекеге қабілетті бұйымдар жасап шығару үшін өндірудің барлық сатыларында сапа мәселелерін 

тұрақты түрде қарастыру қажет. Киім сапасы көптеген факторларға байланысты болады.   Киім сапасын 

құрайтын факторлардың ең маңыздысы қолданылатын материалдарының сапасы болатыны белгілі. 

Балалардың күздік-қыстық кәстөмдеріне арналған маталар, механикалық беріктігінен басқа, барынша 

суөткізбейтін болуы және бала денесінен терді сыртқа шығаруын қамтамасыз ететін болуы қажетті. Матаның 

мұндай қасиеттерін бағалау үшін оның суөткізбегіштік және буөткізгіштік көрсеткіштері қолданылады [1]. 

Су өткізбеуді қамтамасыз ету үшін түрлі тәсілдер қолданылады. Олардың қатарында: құрылымы 

арнайы, арнайы қоспалар сіңдірілген, сужұтпайтын қабатпен бүркелген маталарды және т.б. келтіруге 

болады  [2].  Ең  жақсы  көрсеткіштер  –  матаның  ішкі  бетіне  қысып  бекітілген  және  молекулярлық 

деңгейде  жұмыс  істейтін  жарғақпен  қамтамасыздандырылған  маталарда  болады  [2].  Балалардың 

маусымды (күздік – қыстық) киімін даярлау үшін сапалы мата таңдау маңызды мәселе. Осыған орай, 

Алматы қаласында саудадағы шет елден әкелінген жайғақтық материалдардан бірнеше ыңғайлылары 

таңдалып, олардың сипаттамаларын електен өткізу қажетісін таңдау мәселесі түйінделді. Көп таралған 

импорттық  маталар  таңдалынып  алып,  оларды  сипаттайтын  параметрлерін    эксперименті  түрде 

зерттелінді.  Балалар  күздік  –  қыстық  кәстөмі  үшін    келесі  маталар  таңдалынды:  Оксфорд  (ағылш.

Oxford - үлгі 1),  Дюспо Бондинг (ағылш. Dewspo Bonding - үлгі 2), Таслан Бондинг (ағылш. Taslon 

Bonding - үлгі 3) және астарлы мата Таффета (ағылш. Taffeta). 

112

113

Зертханалық сынақтар ТОО «Sarap –tau» (Шымкент қ. Сайрам көшесі 17) базасында авторлардың 

қатысуымен жүргізілді.

Маталардың мөлшерлік және құрамдық сипаттамалары ГОСТ 12023-93 (ИСО5084-77) бойынша 

анықталды.  Мөлшерлік  және  құрамдық  сипаттамалар  анықталғаннан  кейін  маталардың  талшықты 

құрамы: бірінші үлгіде 100% поликапролактам (ПА), екіншісінде - 100% полиэфир (ПЭ), ал үшіншісінде 

- 70% ПЭ и 30% ПА екендігі айқындалды. Маталардың қалыңдығы шамамен 0,91 - 0,96 мм. Маталардың 

беткі тығыздығы да әр түрлі. №3 үлгінің бетқабаттық тығыздығы ең көп  – 254 г/м

2

; №1 үлгі ең аз 

тығыздықты - 112 г/м

2

; №2 үлгі  – 210 г/м

2

, №4 үлгі  -70 г/м

2

.

Массасы бойынша ең көп көрсеткіші №2 үлгіде байқалады - 65%; ең азы №1 үлгіде - 53%; үлгі  

№3 62%-ға тең.  Жалпы кеуектіліктің ең үлкен көрсеткіші №1 үлгіде байқалады - 47 %;  ең аз мөлшерге  

№2 үлгіде - 35%, №3 үлгіде - 38%, №4 үлгіде – 65%. 

Матаның үзілу сипаттамаларын анықтау ГОСТ 3813-72 сәйкес жүргізілді. 

Бір өсті үзуде  алынған сипаттамалары синтетикалық жіптен жасалған күрте күрте және астарлық 

маталар қойылатын  талаптарға (ГОСТ 28486-90 и ГОСТ 20272-96) сәйкес келді. 

Үлгілерді зертқаналық  сынау нәтижелері келесі тұжырымдарды көрсетті: 



бірінші және үшінші үлгілерде негіздің жіптерінің тығыздығы, арқау жібінің тығыздығынан 

жоғары, ал екінші үлгіде керісінше төмен екен. Бұл жағдай үзу жүктемесіне үлкен әсерін тигізеді;



негіз бен арқаудың үзу жүктемелерінің (Р

Р

) көрсеткіштерінің арасындағы айырма екінші үлгіде 

айқын  байқалады.  Бұл  жағдай  екінші  үлгінің  бірінші  үлгіге  қарағанда  көлденең  ілмектеп  тоқылған 

трикотаж жаймасымен қапталғанына байланысты. Негіз жібінің арқау жібіне қарағанда беріктігі заңды, 

себебі олар беріктеп және тығыздап өңделінеді;



негіз бойынша ең үлкен ұзару №1 үлгіде, ал арқау бойынша №2 үлгі, өйткені бұл үлгілердің 

жіптері иірленген  және жұмсақ;



негіз бен арқау жіптерінің арасындағы ең аз деңгей ұзару айырмасы екінші үлгіде байқалады. 

Бұл  жағдай  да  екінші  үлгінің  көлденең  ілмектеп  тоқылған  трикотаж  жаймасымен  қапталғанына 

байланысты. 

Жырту  кезіндегі  маталардың  беріктігін  ГОСТ  3813-72  сәйкес  жүргізілді.  Алынған  нәтижелер 

жасанды жіптерден жасалған күртелік және астарлық маталарға қойылған  талаптарға (ГОСТ 28486-90 

и ГОСТ 20272-96) сәйкес келді. 

Үлгілерге  жарықпен  ауарайының  әсері    ГОСТ  9733.3-83  талаптарына  сәйкес  жүргізілді. 

Жарықпен ауарайының  әсерінен маталардың беріктігін жоғалуы зерттеу матаның матаның негіздік 

жіптеріне  әсерінің  аздығын  көрсетті.  Бұл  жағдай  матаның  негіздік  жіптерінің  қаттырақ  болуымен, 

жоғары  ширатпалылығына  байланысты.  Жарықпен  ауарайынаың  әсеріне  ең  тұрақты  болғандар  №2 

және №3 үлгілер, себебі олар трикотаж жаймамен қабатталған. 

Маталардың сусорғыштығын анықтау ГОСТ 3816-81 (ИСО 811-81) сәйкес жүргізілді. Зерттеулер 

нәтижесінде  төртінші  үлгі  аз  сусорғышты  екені  анықталды.  Бұл  жағдай  оның  талшықты  құрамына 

байланысты  (100%  ПЭ)  екендігі  анық.    Ең  көп  сусорғыштық  үшінші  үлгіге  тиесілі.  Маталардың 

талшықты құрамына байланысты олардың ылғалдану қасиеті жоқ, немесе сұйықтықпен жанасқан кезде 

оны сорып аламайды. Ылғалды соруды болдырмауды маталарды арнайы ылғалданбауға өңделгеніне де 

байланысты. 

Сонымен, маталарды зерттеу нәтижесінде  анықталған көрсеткіштердің бәрін талдау: балалар 

күздік-қыстық кәстөмідерін жасап шығаруға ең қолайлысы № 3 үлгі (Taslon Bonding) екендігін көсетті. 

Ал үлгілер № 1 (Оxford) және 2 (Dewspo Bonding)  онша талапты толық қанағаттандырмайды екен. 

Жайғақтық мата Taslon Bonding – тен жасалған  балалар күртешесінің сапасы нормативтік деңгейіне 

сай болады. 

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1.  Бузов  Б.А.  Управление  качеством  продукции.  Технический    регламент,  стандартизация  и 

сертификация: ЖОО арналған оқу құралы/ Б.А. Бузов – М.: Академия, 2007.- 399б. 

2. Бузов Б.А., Алыменкова Н.Д. Материаловедение в производстве изделий легкой промышленности 

(швейное производство).оқулық– М.: Академия, 2004. — 448 б.

112

113

УДК 687.03

жүктеу/скачать 7,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: