Сборник заданий по суммативному оцениванию по учебным предметам общего среднего уровня первая часть Нұр-Сұлтан 2020

340 
- тәсвирий 
васитиләрни 
қоллинип, һекайә 
йезишни билиду; 
мәтинниң 
мәзмунини 
чүшинип, асасий 
ойни ениқлап, мәтин 
нормилирини сақлап 
йезишни
билиду; 
мәтинниң 
қурулумини, мәтин 
бөлүклирини 
ениқлайду; 
- тәсвирий 
васитиләрни 
қоллинип, һекайә 
язиду; мәзмунини 
чүшинип, асасий 
ойни ениқлашта
қийналған;
- тәсвирий 
васитиләрни 
қоллинип, һекайә 
язиду; мәтинниң 
мәзмунини чүшинип, 
асасий ойни ениқлап, 
мәтин нормилирини 
сақлап йезишни
билиду; 
-тәсвирий 
васитиләрни 
қоллинип, 
һекайә 
язиду; 
мәтинниң 
мәзмунини 
чүшиниду, 
асасий 
ойни ениқлап, мәтин 
нормилирини сақлап 
язиду; 
мәтин 
қурулумини, мәтин 
бөлүклирини
ениқлашни 
билиду;
- җүмлә вә 
мәтинләрдики 
тиниш бәлгүләрни 
дурус, мәхсәткә
мувапиқ қоллиниду.
 
- җүмлә вә 
мәтинләрдики 
тиниш бәлгүләрни 
тоғра қоймиған;
- җүмлә вә 
мәтинләрдики тиниш 
бәлгүләрни дурус, 
мәхсәткә мувапиқ 
қоллиништа 
қийналған;
- җүмлә вә 
мәтинләрдики 
тиниш бәлгүләрни 
дурус, мәхсәткә
мувапиқ 
қоллинишни билиду.
Уйғур әдәбияти пәни 
1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
 
«
Қазіргі қоғамдағы әлеуметтік теңсіздік» бөлімі бойынша жиынтық бағалау 
 
Сөйлеу әрекетінің түрлері: 
Оқылым, Жазылым 
Оқу мақсаты:
11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар 
аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен 
термин сөздердің мағынасын түсіну
11.2.5.1 көпшілік алдында сөз сөйлеуде маңызды орын алатын тілдік 
(вербалдық) және бейвербалдық элементтерді қолданып, сенімді және еркін 
сөйлеу
Бағалау критерийі 
Білім алушы: 
• 
Мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен 
термин сөздердің мағынасын анықтайды .
• Вербалдық және бейвербалдық элементтерді қолданып, көпшілік алдында 
сенімді, еркін сөйлейді 
Ойлау дағдыларының еңгейі
Білу және түсіну, Қолдану 
Орындау уақыты:
15-20 минут 
 
Тапсырма 
Аудиомәтінді екі рет тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Тыңдалым мәтіні 

341 
Адамдардың өмір сүру деңгейінің жақсарғанына қарамастан теңсіздіктің 
жаңа түрлері пайда бола бастады. Мысалға, технология мен білімге қол 
жетімділіктің біркелкі болмауынан қиыншылықтар туындайды. 
Әлеуметтік теңсіздіктің пайда болуына қоғамдық еңбек бөлінісі, яғни 
адамдардың кәсіби мамандануы да ықпал етеді. Ең көлемді қоғамдық еңбек 
бөлінісі еңбектің аграрлық және өнеркәсіптік деп жіктелуіне байланысты болды. 
Мұның өзі қала мен село өмір салтының қалыптасуына, халықтың 
территориялық-аймақтық жағынан жіктелуіне әкелді. Қоғамдық еңбек бөлінісі ой 
еңбегі мен дене еңбегінің арасындағы айырмашылықтың пайда болуына, соның 
нәтижесінде қоғамда білімі мен кәсіби деңгейлері жоғары адамдар тобының 
қалыптасуына ықпал етті. Қоғамдағы әлеуметтік теңсіздік иерархияға негізделген 
және ол адамдар мен топтардың вертикалды бағытта сатылы орналасуынан 
көрінеді. Яғни тік сызық бойында бір топтың екінші бір топтан жоғары немесе 
төмен орналасуы деген сөз. Вертикалды бағыттағы жіктелудің себептерін 
Р.Дарендорф «билік» және «бедел» деген ұғымдардың негізінде түсіндіреді. Ол 
тұтас қоғамды басқарушылар мен басқарылушыларға жіктейді. Басқарушылардың 
өзін а) басқарушы меншік иелері және ә) меншіктері жоқ бюрократ – 
менеджерлерге жіктейді. Автор сонымен қатар басқарушылар: жоғарғы топ – 
жұмысшы ақсүйектерінен, төменгі топ – мамандық дәрежесі төмен 
жұмысшылардан тұрады және басқарушылар мен жұмысшы ақсүйектерінің 
ассимиляциясының нәтижесінде «жаңа орта тап» қалыптасады деген 
қорытындыға келеді. Ғалымдардың пікірінше, қоғам мүшелерінің түрлі топтарға, 
таптарға, стратталарға жіктелу процесі тереңдей түскен. П.А.Соркин қоғамдағы 
адамдардың иерархиялық жоғары және төменгі топтарға жіктелуіне әсер ететін 
факторлар ретінде құқық пен артықшылықтардың, жауаркершілік пен 
міндеттердің, байлық пен жоқшылықтың, билік пен ықпалдың тең бөлінбеуінен 
болады деп түсіндіреді. Парсонс қоғамда әлеуметтік жіктелудің факторларын 3 
топқа топтастырған.
1.
Біріншісі – адамның туа біткен табиғи белгілеріне байланысты 
факторларды: этникалық тегі, жыныстық, жастық ерекшеліктері, туыстық 
байланыстары, дене бітімі мен интеллектуалдық қабілеті. 
2.
Екінішісіне – қызмет түрі., мамандығы және кәсіби деңгейін жатқызған. 
3.
Үшінші топқа – меншік, материалдық және рухани құндылықтар мен 
артықшылықтарды жатқызады. 
Ғалымдардың көпшілігі әлеуметтік стратификация процесінде осы аталған 
өлшемдер мен факторладың шын мәнінде орын алып отырғанын атап көрсетеді.
 
1.
Мәтін мазмұны бойынша ақпараттарды сәйкестендіріңіз. 
Ақпарат
Ақпарат 
Сәйкестендіру 
1.Әлеуметтік теңсіздіке 
2.Басқарушылар: 
3. Қоғамда әлеуметтік
жіктелудің факторлары
А)жоғарғы топ – жұмысшы ақсүйектерінен, 
төменгі топ – мамандық дәрежесі төмен 
жұмысшылардан тұрады 
В) адамның туа біткен табиғи белгілеріне 
байланысты факторлар жатады 
С) адамдардың кәсіби мамандануы да 

342 
4.Бірінші топқа – 
5.Екенші топқа- 
6.Үшінші топқа- 
ықпал етеді 
Д) меншік, материалдық және рухани 
құндылықтар мен артықшылықтарды 
жатқызған
Е)қызмет түрін, мамандық пен кәсіби 
деңгейін жатқызған
F) 3 топқа топтастырылған 
2. Берілген сөздер мен сөз тіркесінің мағынасын өз сөзіңізбен түсіндіріңіз
. 
Сөз/сөз тіркесі 
Мағынасы 
Туа біткен
Топтарға жіктелу 
Бедел 
3. Мәтін ақпаратын қолданып, халықты әлеуметтік қорғау жөніндегі маман 
мен тілші арасында сұхбат жүргізіңіз. Сұхбат барысында төменде берілген 
клишелер мен ым-ишараны тиімді қолданыңыз.
Клише: сәлеметсіз бе; сіз қалай ойлайсыз; ... дегенмен келісесіз бе; мен 
сіздің... ойыңызбен келісемін; өте жақсы ой айттыңыз; пікіріңізге рахмет; сау 
болыңыз; кешіріңіз, бірақ сізбен келісе алмаймын; өте құнды пікір айттыңыз; сізге 
қарсылық танытуға мәжбүрмін; ... деген сөзіңізді түсіндіріп жіберсеңіз.
__________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________ 
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________ 

жүктеу/скачать 9,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: