Семинарлар 1-семинар. Зерттеуші және психология мен педагогикадағы зерттеу әрекеті


-кесте. Зерттеу мәселесінің көкейкестілігін бағалаудың өлшемдері мен параметрлері



бет58/103
Дата14.03.2023
өлшемі0,81 Mb.
#74341
түріСеминар
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   103
13-кесте. Зерттеу мәселесінің көкейкестілігін бағалаудың өлшемдері мен параметрлері




р/с

Көкейкестілік өлшемі

Көкейкестілік параметрлері

Зерттеушінің дәлелдемелері

Дәлелдеменің сенімділігі

1.

2.
3.


4.


Педагогикалық мәселенің әлеуметтік дәлелі

Мәселенің ғылыми дәлелі


Педагогикалық ой-пікірдің өткен және қазіргі уақыттағы даму тұрғысын мәселені тарихи-талдау түрінде негіздеу.


Қазіргі білім беру үдерісі практикасы тұрғысынан мәселені негіздеу



• Зерделеніп отырған педагогикалық құбылыстың өзектілігін қандай жаңа әлеуметтік алғышарттар күшейте түседі?

• Бұл -мәселенің ресми құжаттағы көрінісі.


• Бұл мәселені шешу қоғамның қандай әлеуметтік сұранысын қанағаттандыра алады?
• Мәселенің қазіргі теориядағы көрінісі, мәселені ғылыми зерделеу дәрежесі,
• Мәселе қандай өзекті мәселелерді шешумен байланысты?
• Бұл мәселенің шешімін табу ғылымның қандай қажеттіліктерін қанағаттандыра алады?
• Мәселені басқа ғылымдардың дамуы тұрғысынан қалай негіздеуге болады?
• Бұл мәселе қашан және қалай түсіндірілді?
• Қазір осы мәселе неге өзекті болып табылады?
• Мәселенің бүгінгі күнгі жаңалығы қандай?
• Аталған мәселе практиктердің назарын неліктен аудартты?
• Бұл мәселені шешу практиканың қандай қажеттілігін қанағаттандыра алады?
• Аталған мәселе бойынша қандай жетістіктер бар, нені талдау қажет? [5, 62-66].







Ғалымдардың пайымдауынша, бұл матрицаны диссертациялық жұмысты дайындау мен сараптамадан өткізудің түрлі кезеңдерінде пайдалануға болады. Біздің ойымызша, бұл зерттеу мәселесінің өзектілігін бағалау логикасы негіздеменің құрылымын анық көруге мүмкіндік туғызады.


Шындығында, мәселені шешу зерттеу тұғырларын таңдауға тәуелді, ал бұл таңдау зерттеушінің дүниеге көзқарасымен, ғылыми мектептің тәжірибесімен, дәстүрлерімен анықталады. Біздің аспиранттармен және докторанттармен жүргізген жұмыс практикасы мәселені таңдау, шешу тұғырларын анықтау ізденушіден танымдық, кәсіптік, өмірлік және ментальдік тәжірибенің қажетті деңгейін, ал ғылыми жетекшіден немесе кеңесшіден – ғылыми мектеп идеяларының аясында жаңа ұстанымдық деңгейдегі бағытты зерделеуде әдістемелік көмек көрсетуді талап етеді. Әдіснамашы Е.В.Бережнова педагогика саласындағы диссертацияларда жиі кездесетін мына тәсілдерді көрсетеді: зерттеу нәтижелеріне сүйенетін авторлардың еңбектері туралы ескертулер; ғылыми қағидаларды таңдауда зерттеудің тұжырымдамалық негізін құрушы мемлекеттік және қоғамдық институттарға көңіл аудару; басқа зерттеушілерден алынған мәліметтерді пайдалана отырып өз зерттеу нәтижелерін дәлелдеуі [7, 33-39].
Диссертациялық зерттеу көкейкестілігінің параметрі білім беру теориясы мен практикасын дамыту үшін зерттелетін мәселе шешімінің қажеттілігі мен дер кезінде орындалуын көрсетеді, қоғамдық қажеттіліктер (ғылыми идеялар мен практикалық ұсыныстар) мен оларды қанағаттандыру мақсатында бүгінгі күні ғылым мен практиканың ұсынатын құралдары арасындағы қайшылықты сипаттайды. Іргелі зерттеулердің көкейкестілігін бағалау өлшемдеріне тақырыптың теориялық маңыздылығы, мәселенің ғылымда зерделену дәрежесі, күтілетін нәтиженің осы саладағы теориялық пайымдауларға сәйкестілігі жатады. Қолданбалы зерттеудің көкейкестілігінің өлшемдері: тақырыптың зерттелуіне практикалық қажеттілік, мәселенің практикадағы шешімі, нәтижені енгізуден күтілетін әлеуметтік және экономикалық тиімділік [8, 45].
Сонымен, зерттеу тақырыбының көкейкестілігі құрамында өзектендірудің келесі әрекеттері көрініс табады: объективті дүниенің жүйесі ретіндегі зерттеу нысанасын бөліп көрсету; сәйкессіздіктерді, қарама-қайшылықтарды, мәселелерді айқындау; зерттеу тақырыбын нақтылау, зерттеу көкейкестілігін анықтау.
Педагогикалық зерттеу сапасын бағалаудың келесі параметрі педагогикалық зерттеу нәтижесіне қойылатын талаптар ретінде ұсынылатын сенімділік және зерттеу негізділігі болып табылады. Сенімділік және зерттеу негізділігі көрсеткіштері төмендегіше көрінеді:

  • теория жеткілікті тексерілген фактілер мен мәліметтерге құрылған;

  • тұжырымдама әдіснамалық және фактологиялық негізделіп, ғылыми ізденіс нәтижелері мен нақты материалдарға талдау тұрғысынан дәлелденген;

  • идея әртүрлі зерттеу әдістерін қолдана отырып дәлелденген және нақты әдіснамалық негізге ие;

  • идея практиканы талдаудан, қызмет тәжірибесінен (озат педагогикалық тәжірибені жалпылау) туындайды;

  • зерттеудің кешенді әдістемесі қолданылған, зерттеудің әртүрлі әдістері арқылы алынған өзара тексеру, деректерді сәйкестендіру қамтамасыз етілген;

  • зерттеу нәтижелеріне өзіндік талдау және өзіндік тексеру қолданылған.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   103




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет