Серік Мырзалы философия оқу құралы
жүктеу/скачать 3,76 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- § 3. Николай Кузанский – Қайта өрлеу заманы философиясының ұлы тұлғасы Николай Кузанский
| Пико делла Миран-
долланың (1463-1494 жж.) еңбектерінде Қайта өрлеу заманындағы адам мәселесіне деген гуманистік көзқарас өзінің биік шыңына көтеріледі. Өзінің «Адамның абыройы жөніндегі сөздер» деген еңбегінде ол: «Құдай Өзі жаратқан ғарыштың ортасына адамды орналастырды», – дейді. Ол оны жаратылған дүниенің даналығы, ұлылығы мен әсемдігінің айқын көрінісі ретінде қарайды. Оның ойынша, адам – бүкіл жаратылған дүние мен Құдай арасындағы дәнекер. Сонымен қатар Жер бетінде адамнан биік, ал адамда ақыл-ой, парасат пен жаннан биік еш нәрсе жоқ. Құдай адамды жаратқанда, оған әртүрлі өмірдің ұрықтарын салды. Адамның рухының ең ғажабы оның еріктігінде, оның алдындағы әртүрлі өмір жолдарын таңдап алу мүмкіндіктерінде. Сол мүмкіндіктерді дұрыс пайдаланса, адам тіпті періштелерден де жоғары биіктікке көтерілуі мүмкін. Адамның таңдау еріктігі – ол Құдайдың берген ең құнды сыйы. Оны Сократтың айтып кеткен «өзіңді тани біл» деген жолынан іздеу керек, ол өмірдегі күресте шыңдалып, моральдық жетілудің терең тұңғиығына жету керектігін ойшыл асыра көрсетеді. 143 Сонымен, Пика делла Мирандолла адамның еркін тек қана күнәға апаратын жол деп түсінген Ортағасырдағы ойшылдарға қарсы шығып, керісінше, ол адамға берілген құнды сый деп түсінді. Мұндай гуманистік көзқарас философия тарихында ұмыт болып қалмай, керісінше, оның ары қарай дамуындағы негізгі мәселенің біріне айналады. § 3. Николай Кузанский – Қайта өрлеу заманы философиясының ұлы тұлғасы Николай Кузанский (1401-1464 жж.) жас кезінде Падуя универ- ситетінде (Италия) оқып, соңынан діни қызметпен айналысады. Ол өзінің ой-санасында ортағасырлық философия мен Қайта өрлеу заманындағы гуманистік ой-пікірді ұштастырды. Ұлы ойшылдың діни еңбектерінен басқа философиялық туындылары да біршама. Солардың ішіндегі ең таңдаулысы «Ғылыми білімсіздік» деп аталады. Енді сол «ғылыми білімсіздік» деген қайшылықты ұғымның мән- мағынасына тоқталайық. Белгілі бір нәрселер жөніндегі ақиқатты іздеу жолында біз анықталмағанды – анықталғанмен, белгісізді белгілімен т.с.с. салыстырамыз. Сондықтан бұл өмірдегі шектелген заттар жөнінде белгілі бір пікірлер айту онша қиын емес. Ал енді шексіздікті зерт- теген кезде, біз басқаша жағдайға кез боламыз. Шексіздікті біз көз алдымызға елестете алмаймыз, оның көлемі бізге белгісіз, біз оны еш нәрсемен салыстыра алмаймыз. Бұл адамның (әрқашанда жүктеу/скачать 3,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|