Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты

деп съезге қатысушыларға қаруын әзір ұс- 
тауға ж әне өрбір үй жанында кермеде ерт- 
теулі аттұруына ұсыныс жасалды.
В ерны й уезі Ү зы н ағаш б олы сы н ы ң
Ү лкенсаз мекенінде Ж етісудың он бір бо- 
лысы өкіл д ерін ің 5 мы ңнан астам адам 
қаты сы п, ж оғарыдай шешім қабылдаған 
съезі болып өтті. «Оқтың астына барған- 
ша, осы нда өлгеніміз артық» деген қарар 
қабы лданды .113 Көп кеш ікпей қарсы ласу- 
ды ң енж ар нысандары ж ер-жерде семсер- 
лерм ен, аңш ы лы қ мы лтықтарымен, суы қ 
қарумен қаруланған кетерілісш ілер жаса- 
ғын ұйымдастыруға ұласты.
Отар аймағы көтерілістің Верный қала- 
сынан батыстағы өзінше бір орталығына, 
Ж етісу облысындағы орталығына айналды. 
Верный қаласы полицмейстерінің істерін ат- 
қарушы Поротиковтің 1916 жылғы 13 шілдеде Жетісу облысының әскери гу­
бернаторы генерал-лейтенант М .А .Ф ольбаумға баяндағанындай, «Отар 
учаскесіндегі көптеген қазақтар барлық қазақтарды бір жерге шоғырландыру 
мақсатымен қырдан тауға көше бастады».114
17 шілдеде Жетісуда ж әне Түркістан өлкесінде соғыс жағдайы жариялан- 
ды. Патша өкіметі орындары мұнда ірі өскери күштер өкелді, әскери гарни- 
зондарды нығайтты, Жетісудағы қоныс аударушы халықтың ауқатты топта- 
рынан қазақ ж әне қырғыз көтерілісшілерін жазалау үшін қарулы отрядтар 
құрды. Ж етісу облысы Ж аркент уезі көтерілісшілерінің Асы жайлауында, 
Қарқараныңтаулы алқабында, Самсы станицасында, Қастек, Нарынқол, Ш а- 
рын, Ж алаңаш , Құрам елді мекендері аудандарында, Лепсі уезінің Садыр— 
Матай болысында және басқа жерлерде патша жазалаушыларымен ірі қақты- 
ғыстары болды.
Осындай жағдайларда Верный уезінің батысында Б.Әшекеев Жетісудың 
бытыраңқы көтерілісшілертоптарын біріктіру үшін шаралар крлданады. Осы 
мақсат үшін ол 1916 жылғы 13 тамызда Ошақты деген жерде әр түрл і бол ыстар 
өкілдерінің съезін шақырады, съезде тыл жұмыстарына адамдар алу туралы 
ж арлы кқа өкімет орындарына қарулы қарсылық көрсетуге дейін барып ба- 
ғынбауға шешім шыгарылды.
Өз адамдарымен Үш қоңыр тауындағы Ошақты сайына орнығып алған 
Б .Ә ш ек еев қар у лы қ а р с ы л ы қ қ а д ай ы н д ала бастады , сон ы м ен бірге 
көтерілісшілердің қатарын ж аңа күштермен толықтыру жөнінде шаралар 
қолданды.
Алайдатағдырдыңдегені басқаша болды. 1916 жылғы көтеріліске қатысқ- 
аны үшін сот жазалауының тарихын тыңғылықты зерттеген профессор Ғ.Са- 
п а р ғал и ев ты ң м а тер и ал д а р ы н а қ а р аған д а, Ж ай ы л м ы ш болы сы н ы ң
көтерілісшілері мен оны ң басшысы Б.Әшекеевтің іс-қимылдары туралы 
мәліметгер алған сон, уезд бастығы подполковник Базилевский жазалау отря- 
дымен аталған болысқа жүріп кетті. 13 тамызда көтерілісшілердің жазалау 
отрядымен қақтығысы болып, ол нашар қаруланған және ұрыс кимылдарын 
жүргізуден тәжірибесі ж оқ көтерілісшілердің жеңілісімен аяқталды.

жүктеу/скачать 47,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: