студемттерге, сопдай-ак жалпы Қазакстан Республикасы тарихынадеп коюшылар-

А ЛҒЫ СӨ З
Бес томдық «Қазақстан тарихының» үшінші томы X V III—XX ғасырдың 
басына дейінгі отан тарихының күрделі проблемалары на арналған. Осы- 
ның алдындағы бірінш і, екінш і томдар си якты , бұл басы лы м ны ң да 
негізінде Ресей Ф ед ераци ясы ны ң , Қ ы тай Х алы к Р есп у б ли касы н ы ң , 
Өзбекстан мен Қ азақстанны ң мұрағат-қоймаларының күжаттары мен ма- 
териалдарына, Ш. Қ ұдайбердиев, М .-Ж . К өпеев, М. Ты ны ш баев, Ә. Д и- 
ваев ж әне басқа да ғалымдар құрастырған генеалогия (ш ежіре) мен аңы з- 
дар деректеріне, ақындар мен жы раулар К ож аберген Толы мбайұлы ны ң, 
Тәтіқараны ң, А қтамбердінің, Үмбетей Тілеуұлы ны ң, Бұқар жы рау Қ ал- 
қаманұлының ж әне басқаларының туындыларына негізделген аса бай де- 
ректеме көзі жатыр. Томда револю цияға дейінгі орыс баспасөзінде, сон- 
д ай -ақ тарихты ң кеңестік ж әне кеңестік дәуірден кейінгі кезеңдерінде 
жарияланған нақты дерекке бай әр түрлі жинақтардан алынған мәліметтер 
кеңінен пайдаланылды.
Том авторлары отандык, соны ң ішінде кеңестік кезеңдегі тарихнама- 
ның, сондай-ак шетелдік тарих ғылымының жетістіктеріне сүйенді.
Томда «Орта Азиядагы ең соңғы ірі көш пелі империя»1 — Ж оңғар хан- 
дығы мен қазақтарды ң тарты ска толы өзара каты настары , қ а зақ халкы - 
ның ж оң ғар агресси ясы н а қарсы Отан соғы сы н ы ң негізгі кезең дері 
көрсетілген. Қ ожаберген жырау айтқандай, ж оңғар ш апқынш ылары ІІІу, 
Талас, Сырдария өзендерініңалқаптары н, Кдратау аймағын н ақ с о л «зар- 
заман» жылдарда басып алған. Сонымен біргетүрмыс салты жөнінен туыс- 
тас көш пелілердің ш ынына келгенде, дүниеж үзілік им периялар мен ұлы 
көрш ілердің үлкен саясатының құрбаны болған халықтардың бір-бірімен 
соғысқан фактісі назар аударарлық.
Ү зақ уақы т бойы үстемдік етіп келген «Қ азақстан н ы ң Ресейге өз 
еркім ен қосылуы » дейтін тұж ы ры м дам а ед әуір ө згер іск е ұш ы рады . 
Тәуелсіз К азақстанны ңтарихы ғылыми зерттеулердің дербес объектісіне 
айналған жағдайда ғалымдар Орталық А зияда калы птасқан халы қаралы к 
қатынастар жүйесін, I Петрдің Үндістанмен ж әне Қытаймен сауда жолын 
басып алу, «бүкіл А зия елдері мен ж ерлеріне енуге кілт беріп, қақпаны
ашуға» тиісті Дала өлкесін жалмап-жұту ж оспарын іске асырған «шығыс- 
ты қ идеясын» салиқалы да салмақты зерделейді. С оны мен бірге қ азақ
қоғамы ны ң ішіндегі дағдарысты құбы лы старды ң тарихы ж өніндегі аса 
маңызды нәтиж елер — көш пелі қауы м дасты қ іш індегі бірлесе-бірігудің 
наш арлы ғы , б ы ты раң қы лы ққа бет бұруды ң, рул ы қ тар ты с-тал асты ң
күш ёюі, билік қүрылымдарындағы ішкі саяси күрес, м атериалды қ бай- 
лықтардың сарқы луы , адам ш ы ғы ндары ның көбею салдары қорытылды.

жүктеу/скачать 47,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: