Шарт ты бел гі лер Жаңа тақырыпты меңгеру тапсырмалары
жүктеу/скачать 9,92 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қо жа Ах мет Ясауи
| Баға беру
АР МА Н- ПВ б ас па сы 31 Әде би ет тео рия сы Әде би ет те гі со пы лық поэ зия Со пы лық әде би ет іш кі ру ха ни тең дік ке жә не Жа рат қан ға құш тар- лық қа бас тай тын сөз өне рі ре тін де VIII ға сыр да мұ сыл ман ел де рін де қа лып тас қан. Ол ис лам ның қай нар кө зі са на ла тын Құ ран мен оның ха дис те рі нен бас тау ала ды. Иман та қы ры бы на те рең бой ла ған ал ғаш қы со пы лар жа ра ты лыс тың таң ға жа йып сыр ла ры мен Құ ран ның іш кі мә нін жә не адам ның бол мы сын ұғы ну ға тал пы ныс жа са ды. Не гіз гі мақ са ты – Ал ла ны ес ке ала оты рып, оның әсем ат та ры мен си пат та рын бі лу, оның әмір ле рін тү сі ну жә не оны сүю. Қазақ жеріндегі со пы лық әде би ет Қа ра хан мем ле ке ті тұ сын да да мы ды. Ол Ах мет Я сауи дің «Да на лық кі та бын да» кө рі ніс тап ты. Түр кі тай па ла ры ара сын да ис лам ді ні нің та ра лу ына қыз мет ет ті. Ясауи Құ ран мен ха дис те араб ша жа зыл ған күр де лі ұғым дар ды түр кі ті лін де ха лық поэ зия сы не гі зін де тү сі нік ті, же ңіл етіп жет кі зе біл ді. Я сауи ден кей ін хик мет жа зу үр ді сін оның шә кі рт те рі Ах мет Иүгі не ки «Ха кім ата», «Ақи қат сыйы», Сү лей мен Ба қыр ға ни «Ба қыр ға ни кі та бы», «Ма риям кі та бы», т.б. ең бек те рін де жал ғас тыр ды. Қа зақ әде бие тін де со пы лық са рын жы рау лар поэ зия сын да ке ңі нен кө рі ніс тап қан. Қазақұлттықэнциклопедиясы Қо жа Ах мет Ясауи – түр кітіл дес ха лық тар дың көр нек ті ақы ны, есі мі әлем ге әй гі лі бол ған ой шыл, да на, Ор та Азия да ғы со пы лық әде би ет тің ірі өкі лі. Оның со пы лық ілім інің маз мұ ны, ғи б рат ты ой ла ры тұ жы рым дал ған хик мет тер ден тұ ра тын кө лем ді шы ғар ма сы – « Диуа ни Хик мет» («Да на лық кі та бы»). Түйін «Да на лық кі та бын да» ис лам ді ні нің төрт ал тын дің ге гі («Мағ ри пат», «Та ри хат», «Ха қи қат» жә не «Ша ри ғат») ма дақ тала ды. Мұн да ғы «Мағ ри пат» – ғы лым-бі лім «Та ри хат» – пә ни жал ған қы зы ғы нан бе зіп, о дү ние де жа рыл қа на ты ны на де ген се- нім, Құ дай ға құл шы лық ету дің жүй есі «Ха қи қат» – хақ шын дық, яғ ни, со пы лық ілім- нің не гі зін ай та ды «Ша ри ғат» – мұ сыл ман дық жо лы, за ңы, қа ғи да сы ту ра лы ай ты- ла тын па рыз ды орын дау. А.Ж.Жанатова.Қ. сауидің«Диуанихикмет» дастанындағыгуманистікидеялар жүктеу/скачать 9,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|