Білгенгемаржан
Жалған,жалғандық
–белгілібірісәрекетнемесеқұбылысмәнініңшындықтан
алшақтатылып,бұрмаланғанкөрінісі,ақиқатқақарамақарсыұғым.Адамбаласының
ақиқаттытанужолындағышындыққасайкелмейтін,бірақақиқатқабаланатын(шын
депқабылданған)адасуытәріздіжалғандықтақоғамдықсананыңжемісі.
«Жалған» ұғымы қазақ дүниетанымында ислам дін іліміндегі өмір мен өлім,
фәнименбақимәселесінебайланысты«мәңгілік»ұғымынақарсымәндеқолданы
лады.Мұндаадамныңқамшысабындайқысқа,шолақөміріөткіншіжалған,олнағыз
ақиқатөмірге–«одүние–мәңгілікке»апараржолғана.Өмірменөліммәселесіқазақ
ғақлияттыойкешуүрдісіндеәркезеңдеәркелкісипатталынсада,бәрініңтоғысар
тұсы–«дүниежалған»болыпкеледі.
«Мынаужалғандүние,кімдерденкейінқалмаған!»(Шалкиіз,ХV–ХVІғасырлар);
«Жігіттер,жалғандүниебізденқалар,біркүніажалкеліпжаныңдыалар»(ШалҚұле
кеұлы,ХVІІІ–ХІХғасырлар);
«Қайғы емес қаза, болмаймын наза, ноқталы басқа бір өлім» (Шәкәрім,
ХІХ–ХХғасырлар)дегенсекілдіөмірдіңөтпеліжағдайынамойынсұнғанөлеңжол
дарытіршіліктіңшектеулімерзімін«дүниежалған»ұғымынасыйғызды.
Энциклопедиялықанықтамалық
Әдебиеттеориясы
Экзистенциализм
(лат.
existentia
)–қазіргізаманфилософияменәде
биетіндегі иррационалистік бағыт, субъективті идеализм түрі, яғни адам
өмірінің мәні мен мағынасы, жеке тұлғаның өзін тануы, оның болмыспен
қарымқатынасы,адамгершілікқұндылықтарғаназараудару(
Әдебиеттану
терминдерсөздігі).
Экзистенциализмбойынша,адамныңмақсаты
–
дүниеніөзгертуемес,
өзініңдүниегедегенкөзқарасынөзгерту.
Достарыңызбен бөлісу: |
