Шарттыбелгілер Зерделіой – ақын-жа зу шы лар ту ра лы пі кір лер мен бел гі лі тұл ға- лар дың фи ло со фия лық ойт ол ғау ла ры – та қы рып ты ке ңей те тін та ным дық мә лі меттер Әдебиеттеориясы
жүктеу/скачать 3,65 Mb. Pdf көрінісі
|
| Бұданқандайқорытындышығаруғаболады?
Бұл бір кез де қы лы шы нан қан там ған Ке ңес өкі ме ті сая са ты ның то қы рау ға ұшы рай бас та ға нын көр се те ді. Егер 1937–1938 жылдары бол са, ең бі рін ші І.Есен бер лин ұста лар еді. Тіп ті М.Әуе зов ке «бай дың тұ қы мын на си хат та ды» де ген ай ып та ғыл ға ны үшін «Абай» ро ма ны бой ын ша қан ша ма ақ та лу ға ту ра кел ге ні та рих тан мә лім. Ал І.Есен бер линнің бір ден хан тұ қы мы ту ра лы жа зуы жә не кі тап та ры ның ал ды мен орыс ті лін де жа рия ла нуы – адам сенгісіз жағдай. Де се де, жа зу шы ға мүл де тос қау ыл қой ыл ма ды деу ге бол мас. Әде би са рап та ма тұр ғы сы нан кел ген де, Ке ңес өкі ме ті тұ сын да «Көш пен ді лер» три ло гия сы ту ра лы пі кір айт қан ға лым дар дың көп ші лі гі «Қа һар ға» кел ген де Ке не са ры ны ау ыз ға ал май, си пай қам шы лап өтіп отыр ған. Ке не са ры ны зерт теп, хан ту ра лы та ри хи ең бек ті ал ғаш жаз ған тарихшы- ғалым Ер мұ хан Бек ма ха нов 25 жыл ға бас бос тан ды ғы нан ай ыры ла ды. Тек тәу ел сіз дік ке қол жет кіз ген тұс тар дан бас тап ға лым дар да өз пі кі рін ашық жа рия лай бас та ған. Абы лай дәу ірі нен бас тап қа зақ пси хо ло гия сын жі ті зерт теп ке ле жат қан пат ша лық өкі мет тұ зақ ты бір емес, бірнеше жер ден құр ған. Ре сей дің Абы лай за ма ны нан бе рі жүр гі зіп ке ле жат қан отар лау сая са ты ға на емес, қа зақ хал қы ның ба сы на түс кен бас қа да қау іп бар. Ол – Оң түс тік қа зақ та ры тәу ел ді бо лып, зор лық-зом бы лық кө ріп ке ле жат қан Қо қан, Хиуа хан дық та ры. Ре сей пат ша лы ғы та ра пы нан қау іп тө не ті нін сез ге ні мен, Ор та Азия хан да ры ның қа зақ тар мен одақ та су ға құл қы жоқ. Ке рі сін ше, қа зақ да ла- сын талан-та раж ға са ла тын оң тай лы сәт ті кү тіп отырғаны Таш кент тің құш бе- гі сі (би леу ші сі) Бег дер бек ке кө мек сұ рап кел ген Есен кел ді мен Сар жан сұл тан- дар дың қа сын да ғы 18 нө ке рі мен қо са, ұй ық тап жат қан да өл ті рілуі ар қы лы ақи қат ашы ла тү се ді. Тек Ағы бай ба тыр мен Сар жан ның ба ла сы Ер жан ат қо ра жақ та жү ріп, ті рі қа ла ды. Бұ лар ға сол жер де жұ мыс іс тей тін бір құл кө мек те- сіп, қа шы рып жі бе ре ді. Бау ыр ла ры нан қа пы да ай ры лып, ыза бол ған Ке не са- ры ның «Таш кент ті ша бу ке рек» де ген мәрт мі не зін кө ре міз. Бі рақ ел би леу ші- ле рі бұ ған қар сы бо ла ды. Ке не са ры ның кек тен ген сұл тан дар мен пат ша бе кі- ніс тер іне жасаған ша буы лы ерек ше си пат тала ды. Ро ман да Ке не са ры ның іні сі Нау рыз бай, шұ бы рт па лы Ағы бай, та бын Бай- та бан, ал тай Тө ле бай, то ғыз таң ба лы Бұ қар бай, ба ға на лы Құ дай мен де, қып шақ Иман си яқ ты қа зақ ба тыр ла ры ның ке сек тұл ға ла ры сәт ті сом дал ған. Қан май дан да қайт пай тын, жа сы май тын, өр ше ле не тү се тін бұ лар дың көз сіз ер лі гі ту ған жер ге де ген шек сіз сүй іс пен ші лі гі ар қы лы кө рі не ді. Ілияс Есенберлин қазақтың ұлттық санасының оянуына, тарихи зердесінің жаңғыруынаөлшеусізүлесқосты.ЕгеролХХғасырдыңбаскезіндеөмірсүрсе,сөз жоқ,Алашқозғалысыныңжуанортасындажүререді.Кейдеолменіңкөзімекеше гіАхметпенӘлихан,МіржақыппенМағжанныңсарқытысияқтыболыпкөрінетін. ӨзұлтынжантәніменсүйгенІлекеңтәуелсіздіктаңынкөреалмай,армандакетті. АлайдабіздіңазатзаманымыздыңәрсәтіндеКенесарысекілдіқұрбандардыңкиелі қаныболғанындай,ІлиясЕсенберлинніңдеқаламізіжатыр. ҚабдешЖұмаділов жүктеу/скачать 3,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|