Сын есім дегеніміз заттың түрін, түсін, сапасын, салмағын, көлемін білдіретін сөз табы



бет1/2
Дата21.11.2023
өлшемі197,74 Kb.
#125048
түріҚұрамы
  1   2

Сын есім
Сын есім – дегеніміз заттың түрін, түсін, сапасын, салмағын, көлемін білдіретін сөз табы.
Сұрақтары: қандай? Қай?
Түбір сын есім. (сары, таза, тәтті, терең)
Жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есім. (Көшпелі, оқымысты)
Тұлғасына қарай
Тұлғасына қарай
Туынды
Туынды
Құрамына қарай
Дара
Күрделі
Бір ғана сын есімнің сындық белгіні білдіруі. (ақ, бойшаң, жасыл)
Тіркескен және қосарланған сын есімнің сындық белгіні білдіруі. (ақ киімді, қара торы)
Мағынасына қарай
Сапалық
Қатыстық
Сындық белгіні анықтайтын төл сын есім. (сұр, қызылдау, үлкен)
Басқа сөз таптарынан жасалған туынды сын есім. (бойшаң, өнерлі)
Туынды сын есім жасайтын жұрнақтар
Есім сөздерден сын есім жасайтын
Етістіктен сын есім жасайтын
Есім сөздерден сын есім жасайтын
жұрнақтар

Жұрнақ

Мысал
  • -лы, -лі, -ды, -ді, -ты, -ті;
  • -сыз, -сіз
  • -ғы, -гі, -қы, -кі
  • -лық, -лік, -тық, -тік, -дық, - дік;
  • -шыл, -шіл
  • -шаң, -шең
  • -дай, -дей, - тай, -тей;
  • -қой, -қор, -паз, -кер, -гер;
  • -и, -ы, -і
  • Далалы, орманлы;
  • Баласыз;
  • Жазғы, ішкі;
  • Балалық;
  • Кекшіл;
  • Бойшаң;
  • Тастай, судай;
  • Сәнқой, әуесқой;
  • Тарихи, қазақы

Етістіктен сын есім жасайтын жұрнақтар

Жұрнақ

Мысал
  • -ғақ, -гек, -қақ, -кек, -ақ, -ек;
  • -ық, -ік, -к, -қ;
  • -ғыш, -гіш, -қыш, -кіш;
  • -ғыр, -гір, -қыр, -кір;
  • -шақ, -шек;
  • -ынды, -інді, -нды, -нді;
  • -малы, -мелі, -палы, -пелі, -балы, -белі;
  • -ымды, -імді, -мды, -мді;
  • -аған, -еген;
  • -улы, -улі;
  • -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе;
  • -ыңқы, -іңкі, -ңқы, ңкі.
  • Жабысқақ, үркек
  • Ашақ, асқақ
  • Білгіш, айтқыш
  • Тапқыр, алғыр
  • Ұялшақ
  • Асыранды, үйінді
  • Созбалы, аспалы
  • Шыдамды
  • Қабаған
  • Ілулі, асулы
  • Қызба, бөспе
  • басыңқы, көтеріңкі

Сын есімнің шырайлары
Екі заттың сын - сипатының бір – бірінен артық немесе кем екенін көрсету үшін шырай қолданылады.
Шырай
Жай
шырай
Салыстырмалы шырай
Күшейтпелі шырай
Асырмалы
шырай


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет