Сым созу үрдісі және орнақтардың негізгі түрлері Сымды созу металдардың деформацияға ұшырау қасиетіне негізделген және оны созу құралының тарылатын саңылауы арқылы жүзеге асырылады. (Сурет 1). Созу үрдісінде металға белгілі бір қалып беріледі және физико-механикалық қасиеттері тағайындалады. Деформация дәрежесі, әдетте, келесі өрнекке сәйкес ұзарту коэффициентімен анықталады:
мұнда Sкір;Sшығ; Lшығ; Lкір – сәйкесінше деформация аймағына кіре берістегі және одан шығатын жердегі өңделген металдың қимасы мен ұзындығы.
Сурет 1 – Созу үрдісінің сызбасы
Сурет 2 – Сырғанауы бар сым созу станының сызбасы
Ғұмарбек Даукеев атындағы Алматы Энергетика және Байланыс Университеті
0,4 мм) диаметрлі сымдарды өндіруге арналған. Бұл созу машиналарында сымдар, сымдауыштар (біріншіден басқасы) және барабандар (соңғысынан басқасы) эмульсиялық ваннада орналасады. Эмульсия сымдарды, сымдауыштарды және барабандарды майлауға және салқындатуға арналған. Майлау сым мен сымдауыш арасындағы үйкеліс коэффициентін азайтады және сымның барабан бойымен сырғанауын қамтамасыз етеді, бұл осы созу машиналарының тұрақты жұмысының алғышарты болып табылады. Сырғанау барабандардың айналма жылдамдығы сымның сызықтық жылдамдығынан асып кетуіне байланысты болады. Бұл станның сызу процесінің схемасы 1.2 суретте көрсетілген.
Сырғанаусыз машиналар орташа және қалық (D 6 мм-ден жоғары) диаметрлі сымдарды өндіру үшін қолданылады. Көпретті сырғанаусыз стандарда сым бір уақытта 2-ден 15-ке дейін бірнеше сымдауыштар арқылы созылады.
Бұл машиналардың техникалық деңгейлері жан-жақты зерттелген және олардың жоғары жылдамдықта сым өндіруге жарамдылығын ескере отырып, осы талдаудың тақырыбы болып табылады.
1 – ағытқыш, 2 – сым шығанағы, 3 – сым, 4 – сымдауыш, 5 – барабан, 6 – орауыш аппарат
Сурет 3 – Тікелей ағынды стандағы сым созудың технологиялық сызбасы
Ғұмарбек Даукеев атындағы Алматы Энергетика және Байланыс Университеті
Тікелей ағынды стандарда көп реттік тарту процесінің қалыпты жүруін қамтамасыз ететін негізгі шарттардың бірі сымдауышқа дейінгі және кейінгі металдың екінші көлемдерінің теңдігі болып табылады [4]:
V1∙S1 = V2∙S2 = …….. Vn∙Sn , (1.3)
мұндағы V1 және V2 – сым созудан дейінгі және кейінгі сымның жылдамдығы;
S1 және S2 – сым созудан дейінгі және кейінгі сымның көлденең қимасының ауданы;
n – сымдауыш саны.
Тағы да бір маңызды шарты- созу кезінде сымдауыш пен алдыңғы барабан арасында белгілі бір мәндегі керіліс болуы (қарсы керіліс).
Барабан бойымен сымды сырғытпай әр түрлі типтегі созу стандарының СС) қазіргі уақытта белгілі жылдамдық көрсеткіштеріне сәйкес келесі негізгі тарту жылдамдығы режимдерін бөлуге болады :
Төменгі жылдамдықтар режимі 6 м/с-ге дейін (бірреттік СС);
2. Орташа жылдамдықтар режимі 6-дан 16 м/с-ге дейін (журнал тәрізді, ілмекті және тікелей ағынды СС);
3. Жоғары жылдамдықтар режимі 16 м/с және одан жоғары (тікелей ағынды стандар ТСС).
Ғұмарбек Даукеев атындағы Алматы Энергетика және Байланыс Университеті
Ғұмарбек Даукеев атындағы Алматы Энергетика және Байланыс Университеті
Д – электр қозғалтқыштары; ОВД – қоздыру орамасы; ТП – зәкір тізбегіндегі басқарылатын түзеткіш; ТВ – қоздыру тізбегіндегі басқарылатын түзеткіш; ЗИ- үдеткіш қарқындылығын орнатушы; ДЭ – ЭҚК датчигі; ДТ – ток датчигі.
Сурет 4 – 5-реттік тікелей ағынды сым созу станының электр жетегінің функционалды сызбасы
Ғұмарбек Даукеев атындағы Алматы Энергетика және Байланыс Университеті