Көне
(архаикалық)
Қаһармандық
(классикалық)
Ғашықтық
(романдық)
Тарихи эпос
Үшкемпір Әсемай
Р. Бердібаевтың фольклор саласына қосқан үлесі
Діни дастандар
"Дариға қыз"
ХХ ғасырдың басында ұзына бойында жарық
көрмеген мұраның елеулі шоғыры діни қисса-
дастандар еді. Осы тақырыпқа тұңғыш қалам
тартқан Р. Бердібаев еді. Ол ертеден ел құлағына
сіңісті, бірақ Кеңес дәуірінде "зиянды" мұра
қатарына қосылған дастандарды алғаш рет
байыпты талдап, салдарлы пікір айтты; бұлардың
қазақ эпикалық дастаншылық дәстүрімен
байланысын көрсетті.
Діни дастандар
"Зарқұм"
"Мұхамед-Ханафия"
"Әбу-Шахма"
Батырлық жыр үлгісінде туған діни
дастандардың бірі - «Зарқұм». Оқиғалардың
үдемелі түрде берілуі, тартыстың шарықтау
шегіне жетіп шешілуі, қаһармандарды
сипаттаудың жүйелі берілуі және көркемдік
деңгейінің жоғарылығы жағынан «Зар-құм»
классикалық эпос санатына көтерілген
Үшкемпір Әсемай
Р. Бердібаев:"Діни қиссалар бір күннің
немесе өткінші бір кезеңнің ұранын
көтермейді,жалған қызықтарды мазақ
етпейді, адамзаттың бүгіні мен
болашағына қажет құндылықтарды
жыр етеді.Мұндай рухани байлық
адам мінезін түземесе,бұзбайды"—
дейді.
Мәселе дастанда келтірілген тарихи
деректердің, адам, жер аттарының
шежірелік немесе хронологиялық
дәлдігінде емес, сол дәуірде орын
тепкен істердің ізі сақталып, рухы
Достарыңызбен бөлісу: |
