Синтаксистік тұлғалар, санаттар



бет1/5
Дата18.10.2023
өлшемі308,46 Kb.
#118921
  1   2   3   4   5
Байланысты:
1 лекция

    • Лебіздің, сөйлеудің құрылымдық сипатқа ие болған көрінісі.

Синтаксистік тұлға

Синтаксистік тұлғалар, санаттар


Мәтін
Сөз тіркесі
Құрмалас сөйлем
Күрделі синтаксистік тұтастық
Жай сөйлем
Сөз тіркесі, сөйлем мүшесі
Коммуникативтік дербестігі жоқ тұлғалар:
Жай сөйлем, құрмалас сөйлем, кст, мәтін
Коммуникативтік дербестігі бар тұлғалар:
Грамматикалық абстракция сапасындағы мағына
Синтаксистік мағына
Синтаксистік тұлғалардың тиісті грамматикалық амалдар арқылы қалыптасқан грамматикалық тұрпаты
Синтаксистік форма
Көкшетау мен Айыртаудың сылқылдаған бұлағы, күрсінген көлі, шулаған орманы ақынды әлдиледі (Т. Әлімқұлов).
Оқтын-оқтын терезеден соққан жел лебімен пердені желпіп тұр.
    • «тепе-теңдік заттың құбылыстың өзара біркелкі, тең дәрежелі болуын немесе бірнеше заттың деңгейлес екендігі»

Философия ілімі
категориялар
Теңдік
айқындауыштық
салалас
теңдік
сабақтас
айқындауыштық

Теңдік және айқындауыштық қатынастардың сөз тіркесі санатында репрезентациялан

1. Салалас байланыс сөз бен сөз, сөйлем мен сөйлемнің бір біріне тәуелсіз күйде тең дәрежеде байланысуы.

Сабақтас байланыс бір біріне иек арта, бағына байланысуы. Осы байланысу түрі ғана тілде синтаксистік қатынас деп танылды.

Болмыстағы теңдік және айқындауыштық қатынастардың мәні терең. Ол философияда теңдік және теңсіздік (айқындауыштық) оппозициясын құрайды. Ол психологиядағы сөйлеу актісінің тілдегі көрінісі болып табылады. Адам қоғамда болып жатқан құбылыстарды түйсініп қабылдауға қабілетті. Сондықтан бұл категориялар тілдің әр деңгейінен көрініс табады.

Тілде теңдік қатынас тілдік бірліктердің салаласуы арқылы объективтенсе, айқындауыштық қатынас сабақтаса байланысқа негізделеді.



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет