Сыртќы параќ (титул)

Әдебиет:негізгі[1,2];қосымша[5,6,7,11]. дәріс. Тақырыбы:Жүктердіңфизика-химиялық

жүктеу/скачать 238,07 Kb. бет 13/43 Дата 24.09.2024 өлшемі 238,07 Kb. #145487

Әдебиет:негізгі[1,2];қосымша[5,6,7,11]. дәріс. Тақырыбы:Жүктердіңфизика-химиялыққасиеттері Физика-химиялық қасиеттер жүктің күйін, оның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуге түсу қабілеттілігін, жылжымалы құрамға тиеу-түсіру машиналарына, қоймалық сыйымдылықтарға, басқа жүктерге және адамдар денсаулығына зиянды әсер етуін сипаттайды. Физика-химиялық қасиеттерден елеулі дәрежеде жүкті тасымалдау мен сақтау шарттарын таңдау және оның ыдысы мен орамына қойылатын негізгі талаптар тәуелді. Шаңсыйымдылығы–қоршағанатмосфераданжүктіңшаңды оңайсіңіруқабілеттілігі.Шаңдысіңіруматериалдардыңбүлінуіне әкеледі немесе өнімді шаңнан тазарту мұқтаждығын, оны өңдірісте қолдануды тудырады. Жоғары шаң сыйымдылығымен талшықты материалдар, маталар, былғары бұйымдары, жоғары ылғалдылықта жүктер және т.б. ерекшеленеді. Шаңдану – заттың ұсақ бөлшектерінің ауамен орнықты салмақтар құру қабілеттілігі және ауа ағындарымен жүктің орналасу орнынан елеулі қашықтықтарға тасылады. Оның айқан үлгісі-көмірді,цементті,ұнды,бидайды,фрезерліторфтыжәне басқа жүктерді қайтатиеумен тасымалдау үрдістеріне шаңдау. Шаң қоршаған ортадан газдарды, булар мен радиоактивті заттарды жоғарғы қабілеттілігімен ерекшелінеді. Бұл ауада уландырғыш заттар мен жоғары радиация болғанда әсіресе зиянды.Жүктердіңқаттышаңдатуыадамдаржұмысын қиындатады, дәке таңғыштарды, респераторларды, газға қарсы құралдардықолдануқажеттілігінтуындатады.Органикалықжәне металдық шаң белгілі бір топтамада оттың кез келген сыртқы көзінің әсерінен жануға және жарылуға қабілетті. Тіпті шаңдату өнімнің едәуір түрде азаюына (5-8% дейін) және қоршаған ортаның ластауына әкеледі. Жүктердіңшаңдануыныңалдыналуүшіныдыспенорамды жетілдіру, арнайы жылжымалы құрам мен тиеу-түсіру құрылғыларын құру, шаңдайтын жүктердің қоймалардың желдеткіш қондырғыларында сүзгіштерді орнату, жүктердің үстін қабықшалармен жабу қажет және т.б. Жүктің әр түріне тасымалдау, қайта тиеу, сақтау шарттарын таңдауға шешуші әсер тигізетін және ыдыс пен орамға талаптарды анықтайтын физика- химиялық ерекшеліктері сәйкес болады. Сусымалылық-сусымалыжәнеақтармажүктердіңауырлық күштерінің немесе сыртқы динамикалық күштерінің әсерінен қорғалу қабілеттілігі. Жүктің сусымалылығы табиғи ығысу бұрышының шамасыменжәне ығысуға кедергісімен сипатталады. Табиғи ығысу бұрышы деп жүктің жазықтығы мен штабельдің негізінің жазық жазықтығы арасындағы екі бұрышты атайды. Табиғи ығысу бұрышы жүктің түрі мен негізгі физика-химиялық қасиеттерінетәуелді. Демек,жүктіңылғалдылығы артқансайын, оның табиғи ығысу бұрышы да арта түседі. Ығысуға кедергілесу материал бөлшектерінің үйкеліс күштерінің және олардың ілінісу күштерінің өз араларында болуымен түсіндіріледі, ол бөлшектердің бір-біріне тартылысымен шартталған. Жалпы жағдайда сусымалы салмақтың тепе-теңдік шарты кулон заңымен анықталады: ctg, мұндағы ығысуғакедергілесукүші; сжүкбөлшектерініңөзраілінісукүші; сығылудыңкернеуі; ішкіүйкеліскүші; tgішкі үйкеліскоэффиценті. Мінсізсусымалыжүктерүшінжүкбөлшектерініңілінісуі болмағандаішкіүйкелісбұрышытабиғиығысубұрышынатең. Жүктің табиғи ығысу бұрышының тыныштықтағы және қозғалыстағытүрлерінажыратады.Тыныштықтағытабиғиығысу шамасықозғалыстағығақарағандаүлкенірек.1-шікестедеедәуір кең таралған ақтарма жүктердің тыныштықтағы және қозғалыстағы табиғи ығысу бұрышының шамаларының мәні келтірілген. Жүкке динамикалық жүктемелер әсіресе дірілдер әсер еткенде ығысушамасы нөлге дейін төмендейалады. 1 кесте Табиғиығысубұрышыныңшамалары Жүкатауы Табиғиығысубұрышы-,град тыныштықта қозғалыста Таскөмір 27-45 20-40 Әктас 37,5-51,5 35-40 Кокс 30-35 27-31 Гравий 30,5-45 28-39 Қиыршықтас 40-45 35-40 Құм 34,5-40 35 Балшық 40-45 35-41,5 Шлак 37-50,5 25-38 Кен 35-37,5 36 Зат бөлшектерінің ілінісуінің елеулі күштеріне ылғал және нашар сусылдайтын – тұтқыр материалдар ие. Жүктің ылғалдылығыартқансайыноныңілінісукүшініңшамасыдаарта түседі.Кейбіржүктердеылғалдылықшектішамағадейінөскен кездеалдыменарту,алсоданкейінөнімніңбөлшектерініңілінісу күштері шамаларыныңкенет азайуы жүзеге асады. Жүктердің көлемді-салмақты сипаттамалары оларды жылжымалықұрамменқоймалардаорналастыруменбайланысты есептеулерде жүктерді сандық тіркеу үшін пайдаланылады. Сусымалы және үйілме жүктер бөлшектердің түрлі өлшемдегіжәнетүрдегіалуансанынкөрсетеді.Бөлекбөлшектер менолардыңішіндебөлшектердіңбір-бірінежанасулардыңтығыз еместігіменжәнекапилярларпарларыныңболуымен түсіндірілетін бос кеңістіктер бар. Демек, сусымалы және үйілмелі жүктердің көлемі материал санына ғана емес, бос кеңістіктердің болуы мен мөлшеріне де тәуелді. Сусымалы және үйілмеліжүктердіңтығыздығыжүксалмағындабоскеңістіктерді есепке ала отырып, көлем бірлігіндегі заттың салмағын сипаттайды. Жүк тығыздығы вагондық немесе тауарлық таразыларда өлшеу арқылы не болмаса зертханалық жолмен анықтала алады. Вагондық таразыларды пайдаланғанда сыйымдылықтар ретінде вагондар кузовы қызмет атқарады. Тауарлық таразыларда сыйымдылық ретінде 1 м3 сыйымдылықтағы жәшікті қолданады. 5-8 өлшеуден соң есептеуге алынған тығыздық мәндерінің орташасы қабылданады. Ылғалдылықтың күлдің құрамының гранулометриялық құрамның өзгеруі өнім тығыздығының шамасының өзгеруіне әкеледі.Аталғансипаттамаларөзгергендетәжірибелікмақсаттар үшін жеткілікті дәлдікпен жүктің тығыздығын анықтау үшін мына формула ұсынылады: 21W2W1bA2A1cT2T1, мұндағы 1–жүктіңмәлімтығыздығы,т/м³; 2жаңажағдайлар үшінжүктығыздығы,т/м³; W1,A1,T1өнімніңтығыздығыныңалғашқыанықтау жағдайлары үшін ылғалдың күлдің және ұсақ фракциялардың сәйкесінше пойыздың құрамы,%; W2,A2,T2жүксалмағындағыылғалдыңкүлдіңжәне фракциялардың сәкесінше нақты пайыздық құрамы,%; a,b,cөнімнің1%сәйкессипаттамаларөзгергендежүк тығыздығышамасыныңөзгерісінескеретінкоэффицент. жүктеу/скачать 238,07 Kb. Достарыңызбен бөлісу: