Система hla, строение, функции локусов. Основы трансплантационного иммунитета



Дата10.12.2023
өлшемі5,32 Mb.
#135862

HLA ЖҮЙЕСІ, ҚҰРЫЛЫСЫ,ҚЫЗМЕТТЕРІ ТРАНСПЛАНТАЦИЯЛЫҚ ИММУНИТЕТ НЕГІЗДЕРІ

  • ОРЫНДАҒАН: СТОМАТОЛОГИЯ МЕКТЕБІНІҢ
  • 4 КУРС 4002 ТОП СТУДЕНТТЕРІ:
  • ПШЕНБАЕВА Д.,ЗАИРГЕЛЬДИНОВА Б.,САТАЙ М.
  • Тексерген: Қошқарбаева Б.С.
  • КеАқ Қарағанды Медицина Университеті
  • Ішкі аурулар кафедрасы
  • Қарағанды қаласы 2022

НЕГІЗГІ ГИСТОСӘЙКЕСТІК КОМПЛЕКСІ (НГК) (MAJOR HISTOCOMPATIBILITY СОMPLEX - MHC) – ЖАСУШАЛЫҚ ИММУНДЫҚ РЕАКЦИЯЛАРДА МАҢЫЗДЫ ҚЫЗМЕТ АТҚАРАТЫН ОРГАНИЗМНІҢ ЖАСУШАЛАРЫНДАҒЫ БЕТКЕЙ АҚУЫЗДАР ТОБЫ. АДАМНЫҢ НГК-СІ HLA (HUMAN LEUKOCYTE ANTIGEN) ДЕП АТАЛАДЫ. HLA 1952 ЖЫЛЫ ЛЕЙКОЦИТТЕР АНТИГЕНДЕРІН ЗЕРТТЕУ КЕЗІНДЕ АШЫЛҒАН. HLA АНТИГЕНДЕРІ ЖАСУШАЛАРДЫҢ БЕТІНДЕ ОРНАЛАСҚАН ГЛИКОПРОТЕИДТЕР. HLA АНТИГЕНДЕРІ БӨГДЕ АНТИГЕНДЕРГЕ ҚАРСЫ ИММУНДЫҚ ЖАУАПТЫ РЕТТЕЙДІ ЖӘНЕ ӨЗДЕРІ ДЕ КҮШТІ АНТИГЕН БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.

ХРОМОСОМАНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ

HLA ГЕНІНІҢ 6 ХРОМОСОМАДА ОРНАЛАСУЫ

НГК-НІҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ:

ГИСТОСӘЙКЕСТІК ГЕНДЕРІ ЕКІ ТОПҚА БӨЛІНЕДІ:

I-ТОПТАҒЫ HLA МОЛЕКУЛАСЫНЫҢ СТРУКТУРАСЫ

  • Альфа-полипептидті тізбектері:
  • 340 аминоқышқыл қалдықтарынан құралып, жасушадан тыс үш доменнен (альфа1, альфа2, альфаЗ), бір трансмембраналық бөліктен және цитоплазма ішілік «құйрықтан» тұрады.
  • Бета-тізбегі 100 аминқышқылынан құралған жасушадан тыс домені бар бета-2-микроглобулин болып табылады.
  • «Пептидті байланыстырушы жүлге» екі альфа-спиральдан («қабырға») және антипараллельді бета-қатпардан («түбі») пайда болады.

HLA I МОЛЕКУЛАСЫНЫҢ КӨРІНІСІ

HLA I МОЛЕКУЛАСЫНЫҢ АНТИГЕНДІ ТАНЫСТЫРУ (ПРЕЗЕНТАЦИЯ) МЕХАНИЗМІ

HLA I ТОБЫНЫҢ МОЛЕКУЛАСЫ АНТИГЕННІҢ ПЕПТИДТЕРІН Т-ЛИМФОЦИТКИЛЛЕР/СУПРЕССОРЛАРҒА ТАНЫСТЫРАДЫ

ГИСТОСӘЙКЕСТІК ГЕНДЕРІНІҢ II-ТОБЫ: HLA II-ТОБЫ В-ЛИМФОЦИТТЕРДЕ, МАКРОФАГТАРДА ЖӘНЕ ДЕНДРИТТІК ЖАСУШАЛАРДА (ЯҒНИ АНТИГЕНДІ ПРЕЗЕНТАЦИЯЛАУШЫ ЖАСУШАЛАРДА) БОЛАДЫ. ГАММА-ИНТЕРФЕРОН СИЯҚТЫ ЦИТОКИНДЕРДІҢ ӘСЕРІМЕН HLA II-ТОБЫНЫҢ МОЛЕКУЛАЛАРЫ Т-ЛИМФОЦИТТЕРДЕ, ЭНДОТЕЛИАЛДЫ ЖӘНЕ ЭПИТЕЛИАЛДЫ ЖАСУШАЛАРДА ДА БОЛУЫ МҮМКІН.

HLA II-ТОБЫ МОЛЕКУЛАСЫНЫҢ СТРУКТУРАСЫ

  • Альфа-тізбектері мен бета-тізбектері 230 аминқышқылының қалдықтарынан тұратын жасушадан тыс екі доменнен (альфа 1 и альфа 2, бета 1 и бета 2) және трансмембраналық бөлік пен плазма ішілік «құйрықтан» құралған.
  • Пептидті байланыстырушы жүлге альфа және бета полипептидті тізбектердің альфа 1 және бета 2 домендерінен түзілген: олардың альфа-спиральдері «қабырғасы« және антипараллелді бета-қатпарлары «түбі» болып табылады.

HLA II МОЛЕКУЛАСЫНЫҢ КӨРІНІСІ

HLA II МОЛЕКУЛАСЫНЫҢ АНТИГЕНДІ ТАНЫСТЫРУ (ПРЕЗЕНТАЦИЯ) МЕХАНИЗМІ

HLA II-ТОБЫНЫҢ МОЛЕКУЛАСЫ АНТИГЕННІҢ ПЕПТИДІН Т-ЛИМФОЦИТ-ХЕЛПЕРЛЕРГЕ ТАНЫСТАРДЫ.

HLA ЖҮЙЕСІ АНТИГЕНДЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ

  • Сипаттамасы
  • I топ
  • II топ
  • Генетикалық локустар
  • HLA – A, B, C
  • HLA – DP, DQ, DR
  • Ұлпаларда орналасуы
  • Ядросы бар барлық жасушаларда
  • В-лимфоциттерде, моноцит-макрофагтарда, дендритті жасушаларда, белсенген Т-лимфоциттерде, эпителиалдық және эндотелиалдық жасушаларда
  • Пептидтерді Т-жасушаларға таныстыруда қатысуы
  • Т-киллерлерге
  • T-хелперлерге
  • CD8 молекуласымен
  • CD4 молекуласымен

ТРАНСПЛАНТАЦИЯНЫҢ ТҮРЛЕРІ

  • ч
  • Трансплантациялық иммунитет

ТРАНСПЛАНТАТТЫҢ КЕРІ ТЕБІЛУ ТҮРЛЕРІ

  • Аса жедел – реципиенттің қан ағымына трансплантатты қосқан бойда дамиды
  • Жедел – трансплантациялаудан кейін бірінші аптада дамиды
  • Созылмалы – бірнеше айдан немесе жылдан кейін дамиды

АСА ЖЕДЕЛ КЕРІ ТЕБІЛУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

  • Реципиентте алдын ала антиденелердің болуы
  • Гуморалдық иммундық жауаптың түзілуі
  • Иммундық жауапта комплемент жүйесінің қатысуы
  • Гемокоагуляция механизмінің іске қосылуы
  • Фибрин түзіліп, қан тамырларында тромб пайда болуы.

ЖЕДЕЛ КЕРІ ТЕБІЛУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

  • Иммунсупрессивтік емнің жетіспеушілігі
  • Жасушалық иммундық жауаптың түзілуі
  • Т-лимфоциттердің (Тк, Тх) қатысуы
  • Пептидтер донордың жасушаларымен (лейкоцит-пассажир) таныстырылады
  • Донордың антигендері HLA I және HLA II молекулаларында орналасады.

СОЗЫЛМАЛЫ КЕРІ ТЕБІЛУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

  • Иммундепрессиялық емнің жетіспеушілігі
  • Гуморалдық иммундық жауаптың түзілуі (антиденелер қатысады)
  • Қан тамырында фибриндік тромбтардың ұзақ уақыт ішінде пайда болуы (антиденелердің концентрациясы төмен)


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет