Қадырғали би еңбегінің құндылығы – қазақ халқы өз өкілінің қаламынан туған жазба тарих болуында. Бұл шығармада қазақ тарихына қатысты деректер аса көп емес, дегенмен сол азын-аулақ мәліметтің өзі ғылыми маңызы зор, оны басқа сол тұстағы ескерткіштерден кездестіре алмаймыз. Өйткені, Қадырғали мәліметтері қазақ қоғамына тән процестерді сырт көз арқылы емес, іштен қарауға көмектеседі.
«Жамиғ Ат-Тауарих» зерттелуі
1602 жылы жазылып аяқталған бұл шығарма ғалымдар назарына ілігуі – XIX ғасырда өмір сүрген татардың ағартушы ғалымы Ибрагим Халфиннің есімімен тығыз байланысты. Ол еңбектің бір көшірмесін 1819 жылы Қазан университетінің кітапханасына тапсырады.
Ресей ғалымдарынан алғаш танысқан: • Шығыстанушы академик Х. Д. Френ (түпнұсқамен таныс болған). • Шығыстанушы И. Н. Березин (Қазан ун -нде шығ-н танысқан). • Тарихшы В. В. Вельяминов. Зернов (өз еңб-нде шығ-ң құнды жақтарын айтқан). Татар ғалымдарының еңбегі шығармаға қатысты: • Тіл маманы Әли Рахим (А. Ш. Абдрахим) (текстологиялық талдау жасайды). • Тарихшы М. Г. Сафарғалиев, • Тіл маманы Х. Хисматуллин да дерек ретінде пайдаланып, талдаған. • Тарихшы М. А. Усманов (өз монографиясында бір бөлімін арнап, арнайы зерттеген). • • • Еңбектің Қазақстанда зерттелуі: Шоқан Уәлиханов (ғылыми тұрғыдан зерттеді). Академик Әлкей Марғұлан (терең тұжырымдар жасаған). Этнограф ғалым Э. А. Масанов (мәнді де тың ойларды өз еңб-нде айтқан). Тарихшы К. Жүнісбаев (алғаш рет көпшілікке арнап толық түсінік берген). ҚР ҰҒА-ң корреспондент мүшесі Р. Сыздықова (шығ-ң транскрипциясын жасап, алғаш рет оның тіл ерекшелігін сипаттаған.
«Жамиғ Ат-Тауарих» еңбегінің ерекшелігі
“Жамиғат-ат тауарихтың” ерекшелігі: Еркін аударма Рашид аддин еңбегінің детальдарын толықтырған. *адам *өзен-су *жер аттарына анықтамалар енгізген. Қазақ тарихына қатысты деректер: “Қаңлы қауымы екі сан. Алаш Шыңғыс хан заманынан мыңы қауымы (бері) бір мәртебеден болады үш сан. (үлкендік) Тебре бекке Қатаған қауымы тиді, одан Шейх Софы қазіргі заманға бекке, одан Айтулы бекке дейін тиді, одан Итбұға бекке үлкендерін тиді, одан Қарач бекке біледі. Ал Алаш тиді, одан Тоңқа бекке мыңы тиді. Алаш мыңының арасындағы ағасы облып келген ұлығы тарақ осылар Азбекия арасында тамғалы мағлұм, мәшһүр”. жалайыр болады.
