СөЖ Қабылдады: Есимова Р. Ж. Группа: 1-006 педиатрия Дайындады: Абдиганиева Р
жүктеу/скачать 20,97 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дайындады: Абдиганиева Р Қарағанды-2023 Мақсаты: Жасушалардың даму және қартаю сатысын, физиологиялық қалпына келуін бақылау;
|
Қарағанды медициналық университеті Жасушалық-тіндік негіздер СӨЖ Қабылдады: Есимова Р.Ж. Группа:1-006 педиатрия Дайындады: Абдиганиева Р Қарағанды-2023 Мақсаты: Жасушалардың даму және қартаю сатысын, физиологиялық қалпына келуін бақылау; Жалпы гистология туралы түсінік қалыптастыру, зерттеу әдістерін үйрену; Эмбрионалдық қанжасау және қан жасаушы ұлпаларды зерттеу; Кіріспе. Жасушалардың қартаюы мен өлуі проблемаларын зерттеушілер зерделеп, жасуша мен ағза бір-бірімен тығыз байланыста болғанымен, олардың ерекшеліктерін бүкіл организм қартаюы мен өлуі айырмашылықтарынан айыра білу керек. Қартайғанда жасушада бірталай морфологиялық, физикалық-химиялық өзгерістер жүреді. Ең басты ерекшелік өзгерісіне, онда «арықтау» немесе «тозу» бояутектердің, әсіресе, жақсы байқалатын нерв жасушаларында, жүрек бұлшықеті ұлпасында, төменгі деңгейде көрінетін – бауырда, енде, жұмыртқалықта және басқаларда жиналады. Бояутектердің қартаю жасушаларында жиналуын – ол жасушадан нашар ерітінді өнімдерін шығару қиындықтарының арта беруінен деп санайды. Сөз жоқ мұндай шамасы жоқтық қызмет қартаю процесінде өте маңызды рөл атқарады. Қартаю жасушаларында ұсақ липид тамшылары жиналып, негізгі зат (жүйке жасушасы) құрамының, жасуша көлемінің азаюы (гипотрофия) байқалады. Ең толық зерделенген нейрондар қартаюы. Онда, әдетте, ядро құрамының өзгеруі - алдымен ядро шырынының мөлдірлігі жоғалады, Ниссль заты құрамының азаюы, Гольджи аппаратының үзілуі байқалады. Нейрондардың әр типтерінде қартаю өзгерістері басталу уақытымен, даму шапшандығымен ерекшеленеді. Кейбір жасушалар тек бүрісіп қалады. Бірақ, коптеген жағдайда ұсақ липофусцин тамшылары бар ірі көпіршіктер байқалады. Жоғарыда жазылған бояутектену, липидтену шоғырлануынан басқа, қартаюда органикалық, бейорганикалық заттар құрамының өзгеруі көрінеді. Оның ішіндегі ең айқын құбылыс - қанда және кейбір ұлпаларда кальций құрамының көбеюі, әрі қартайғанда сүйек ұлпасында кальцийсіздендіру жүреді. Жас өскен сайын холестерин, ерімейтін ақуыз құрамы, әсіресе, глобулин артып, бірталай ферменттер жүйесінің – қышқыл және негізгі фосфотаз, эстераз белсенділігі төмендейді. Тыныс алу тіні мен ақуыздың биологиялық түзілуі де төмендейді. Ғалымдар жасуша қартаюының бірнеше теориясын ұсынған. Оның біреуі эндогенді себептерге ерекше мән беріп, қартаю протоплазмада коллоид күйінің өзгеруінен, олар дисперстігі азаюынан, су мен электр зарядын мүлдем жоғалтуынант деп болжайды. Мұндай өзгеріс кешенін протоплазманың кешігуі (гистерилизациясы) деп атайды. Басқа зертеушілер қалдықтардың жиналу рөліне, онда жасушаның коллоиды тығыздалып, оның өткізгіштігі азайып, барлық заттардың алмасу жолы бұзылатынына ерекше көңіл аударады. Экзогенді себептер. Жас өскен сайын қан құрамы тұрақтылығын сақтайтын реттеу механизмдері бұзылады, айтарлықтай өзгерістерге ұлпа сұйықтығы да ұшырайды. Генетикалық себептер. Кейбір ғалымдар жасушада қайтымсыз тіршілік процесін жүргізетін себептер барын, олар қартаюды анықтайды деп санайды. Жасушаның қартаюы соңында бәрібір катабиоз бен, оның өлуіне жеткізеді. Өлу деп, тіршілік әрекетінің қайтымсыз құбылысын айтады. Гистологиялық зерттеу әдістері қолданылады: зерделеу үшін құрылыстар мен функциялары жасушалар мен тіндердің қалыпты, патологиясына және экспериментке. Негізі гистологиялық зерттеу әдісі болып табылады гистологиялық техника кешені әдістемелік тәсілдерді дайындау кезінде пайдаланылатын препараттар жасушалар мен тіндердің, олардың микроскопиялық зерттеу. Микроскопиялық зерттеу, клетка және тіндердің жүргізілуі мүмкін екі негізгі жолдармен жағдайына байланысты зерттелетін объектісі: зерттеу, тірі жасушалар мен тіндерді зерттеу жүктеу/скачать 20,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|