Сөж пәні: Механика Тақырыбы



бет1/2
Дата18.04.2023
өлшемі112,29 Kb.
#83736
  1   2

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х.ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ

Кафедра: «Физика және IT»


СӨЖ

Пәні: Механика
Тақырыбы: Ауырлық кушінің географиялык ендікке тәуелділігі. Инерция күштерінің жер бетінде байқалуы. Фуко маятнигі


Студент: Асқар Н.Т.
Курс: 1
Топ: Физ-22-1
Оқытушы: Кушкимбаева Б.Ж.

Тараз 2023 ж.
қарсыЖоспары:


I. Инерция күштерінің жер бетінде байқалуы


II. Ауырлық кушінің географиялык ендікке тәуелділігі.


III. те Фуко маятнигі

дегеніміз,


сағат тілімен жүрсе, онда айналу центрінен қозғалатын дене радиустан солға қарай жылжуға бейім болады. Егер айналу сағат тіліне қарсы болса, онда оңға.

Инерция күштерінің жер бетінде байқалуы
Инерцияның центрифугалық күші
Жалпы жағдайда бұрыштық жылдамдық векторлары мен материалдық нүктенің радиус-векторының ерікті салыстырмалы орналасуы кезінде инерцияның центрифугалық күшінің формуласы келесідей болады: F=mω2R
Күрделі векторлық көбейтінділерге қарамастан, центрифугалық күш әрқашан айналу осіне перпендикуляр және шеңбердің центрінен радиусқабағытталған.
Орталықтан тепкіш күштің ерекшеліктері:
1. қозғалмайтын денеге де, қозғалатын денеге де әсер етеді;
2. дене салмағына пропорционалды;
3. инерциялық емес жүйенің бұрыштық жылдамдығына байланысты;
4. айналу осінен алыстаған сайын өседі
Жер өз осіне қатысты айналады, сондықтан ол инерциялық емес жүйе.
Орталықтан тепкіш күш салмақтың күшінің өзгеруінен де көрінеді рельефтің ендігіне байланысты . Дене салмағы-Жердің центріне бағытталған тартылыс күшінің және айналу осіне перпендикуляр бағытталған центрифугалық Инерция күшінің векторлық қосындысы: P= Fцб+Fg
Бұрыш кішкентай, өйткені центрифугалық күш салмақпен салыстырғанда аз
Полюсте центрифугалық күш нөлге тең, ал экваторда ол максималды:
P= Fg-F=0.9965Fэ
Осылайша, орталықтан тепкіш күштің арқасында полюстегі дене салмағы экватордағы салмақтан 0,35% артық.
Айырмашылық қарапайым жер тұрғыны үшін аз. Бірақ бұл ғарыштық зымырандарды Жер орбитасына ұшырған кезде үлкен маңызға ие. Сондықтан ғарыш айлақтары зымыранның салмағы аз болатын экваторға мүмкіндігінше жақын орналасқан.
Сурет.1 егер жердің тегістігінің әсерін ескермесек (≈0,2%), онда полюстегі тартылыс күшінің үдеуі:g=9.832 м/с2
Ал экваторда:g=9.780 м/с2
Қалыпты есептеулер үшін әдетте белгілі бір стандартты жеделдету қабылданады:g=9.80665 м/с2
Орталықтан тепкіш Инерция күшінің әрекеті техникада кеңінен қолданылады: центрифугалық сорғыларда, сепараторларда, орталықтан тепкіш реттегіште және т.б. турбиналық ротор машиналарының, компрессорлардың, Электр қозғалтқыштарының, ішкі жану қозғалтқыштарының, ұшақ бұрандаларының және тікұшақтардың жылдам айналатын бөлшектерін жобалау кезінде орталықтан тепкіш Инерция күштерін теңестіру үшін арнайы шаралар қабылданады


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет