ШЫМКЕНТ-2021-22 АҚ «Оңтүстік Қазақстан Медицина Академиясы
Химиялық пәндер кафедрасы
Гетероциклді қосылыстарға жалпы анықтама.
Жетімүшелі гетероциклді қосылыстар
Ең танымал өкілдері
Пайдаланылған әдебиеттер
Гетероциклді қосылыстар (гетероциклдер) – құрамында кем дегенде екі түрлі элемент атомдары бар сақиналары бар органикалық қосылыстар. Гетероциклді қосылыстар бес мүшелі, алты мүшелі және жеті мүшелі гетероциклді қосылыстар, еселенген гетероциклді қосылыстар болып бөлінеді.
Гетероциклді қосылыстар
Өкілдері
Бес мүшелі
тиофен, фуран, пиррол, пиразол, гемидазол, фуразан, изоксазол, изотиазол т.б.
Алты мүшелі
пиридин, пиразин, пиримидин, пиридазин т.б.
Жеті мүшелі
оксепин, тцепин, азерин т.б.
Еселенген
пурин, индол, ксантин, тиантрен, хролин, хинолин, акридин, кофеин, теобромин т.б.
Жетімүшелі гетероциклді қосылыстар
Жеті мүшелі гетероциклдер – кем дегенде бір гетероатомы бар кем дегенде бір жеті мүшелі сақинасы бар органикалық циклді қосылыстар.
Гетероатом болып табылатын элементіне қарай жеті мүшелі гетероциклдер:
-азот атомы бар азепиндер,
-оттегі атомы бар оксепиндер,
-күкірт атомы бар типиндер болып бөлінеді.
Жетімүшелі гетероциклдер бес және алтымүшелілердей табиғатта жиі кездеспейді, әйтсе де олар нақтылы зерттелінген. Олардың арасындағы кейбіреулері жүйке ауруларын емдеуге қолданылады. Мысалы; элений хлордиазепоксиді, либрий, напотон және нитразепам.
