Байланысты: С ж та ырыбы Жылдамды ты турбулентті л пілдерін лшеу н тижеле
Турбуленттіліктің сипаттамалары Мұқият бақылаулар турбулентті ағыс кезінде кеңістіктің белгіленген нүктесіндегі жылдамдық пен қысым, уақыт өте келе тұрақты болып қалмайтындықтан, өте жиі және біркелкі емес өзгеретінін анықтайды.(16.17 суретті қараңыз). Пульсация деп аталатын жылдамдық пен қысымның өзгеруі турбуленттіліктің ең тән белгісі болып табылады. Негізгі ағымның бойымен және бойымен қозғалатын сұйықтық элементтері жеке молекулалар емес (газдардың кинетикалық теориясындағыдай), (турбулентті "массалар").Ағын кезінде, мысалы, пульсация каналында жылдамдықтар орташа ағын жылдамдығының бірнеше пайызын құрайды, дегенмен олар бүкіл ағынның дамуы үшін ерекше мәнге ие. Пульсациялық қозғалысты орташа қозғалысқа түсетін турбулентті түзілімдердің өзіндік қозғалысы нәтижесінде елестетуге болады. Суретте көрсетілген соңғы үш суретте. 18.1. мұндай түзілімдер айқын байқалады. Турбулентті ағын процесінде олар үнемі пайда болады немесе ыдырайды. Олардың мәні турбуленттілік шкаласы, турбуленттіліктегі элементтердің кеңістіктік ұзындығы туралы түсінік береді. Турбуленттіліктің масштабы ағынның сыртқы жағдайымен анықталады, мысалы, сұйықтық өтетін тегістеу торындағы тесіктердің мөлшер. Табиғи желде пульсациялар желдің екпіні түрінде айқын көрінеді, олардың жылдамдығы көбінесе желдің орташа жылдамдығының 50% құрайды. Желдің турбуленттілігінің масштабы туралы түсінік алуға болады, мысалы, егілген алқаптағы құлақтардың жарылуы арқылы. XVI тарауында біз математикалық зерттеулер үшін екенін көрсеттік турбулентті токты оны орташа қозғалысқа және импульстік қозғалысқа бөлген жөн. 𝑢 жылдамдығының құрамдас бөлігінің уақыт бойынша орташа мәнін̅ 𝑢, пульсация жылдамдығын 𝑢′ және біз жылдамдық компоненттері үшін келесі теңдіктерді аламыз:
𝑢 = ̅𝑢 + 𝑢 ′ , 𝑣 = 𝑣̅+ 𝑣 ′ , 𝜔 = 𝜔̅ + 𝜔 ′ , 𝑝 = 𝑝 + 𝑝 ′ (3.1 𝑎, б, в, г)
Сығылатын ағындар үшін (XXIII тарауы) арақатынастармен анықталатын тығыздық 𝜌 мен T температураның пульсациясын да енгізу қажет.
𝑝 = 𝑝̅+ 𝑝 ′ , 𝑇 = 𝑇̅ + 𝑇 ′ (3.1д, е)
Орташа мәндер туралы айтатын болсақ, біз мұнда орташа мәндерді айтамыз уақыттан бастап кеңістіктің белгіленген нүктесінде, демек, орташа жылдамдықта̅
𝑢 𝑢̅ = 1 𝑡1 ∫ 𝑢𝑑𝑡. (3.2) 𝑡0+𝑡1 𝑡0 Орташа болу үшін ұзақ уақыт қажет. Уақыт бойынша орташа пульсациялық шамалардың мәні нөлге тең болады, яғни:
𝑢′ ̅ = 0, 𝑣̅′ = 0, 𝜔̅̅̅′ = 0, 𝑝̅′ = 0, 𝜌′ ̅ = 0, 𝑇′ ̅=0 (3.3)
Турбулентті ағынның дамуы үшін іргелі маңызы бар келесі жағдай: жылдамдықпен пульсациялық қозғалыс және 𝑢 ′ , 𝑣 ′ , 𝜔 ′ және ̅𝑢, 𝑣̅, 𝜔̅ қозғалысқа әсер етеді. Қозғалыс деформациялардың пайда болуына қарсылықты арттырады. Басқаша айтқанда, орташа қозғалысқа пульсациялық қозғалыстың әсері байланысты болады. Орташа қозғалыстың тұтқырлығын арттыру. Бұл қосымша, орташа күндік қозғалыстың тұтқырлығы турбулентті токтардың барлық теориялық көзқарастарындағы негізгі ұғым болып табылады, сондықтан біз ең алдымен оның пайда болуы туралы мәселеге тоқталамыз.