Қорытынды Су – әлемдегі ең маңызды ресурс. Бұл біздің барлығымызға және оның бәріне де тиесілі. Әлемдік судың ластануына жол бермеу, өңдеу, су ластануының алдын – алу қажет.
.Судың ластануы сияқты күрделі мәселені шешудің бастапқы нүктесі – білім. Сондықтан ғылыми зерттеулер барлық айнымалыларды түсіну үшін өте қажет. Осы зерттеулердің нәтижесінде азаматтарды хабардар ету бағдарламалары және қолайлы технологиялық баламаларды қалыптастыру үшін ақпарат алуға болады.
2.Тиімді шаралардың бірі – ағынды суларды немесе ағынды суларды тазарту. Сондықтан суды табиғи ортаға қайтарар алдында тазартатын қондырғылар орнату қажет. Неғұрлым жетілдірілген тазарту қондырғыларына физикалық, химиялық және биологиялық процестер үйлеседі. Бұл процестер ластанған судан көптеген ластаушы заттарды алуға мүмкіндік береді. Ол үшін алюминий сульфаты сияқты коагуляциялық агенттер қолданылады, олар суды коагуляция-флокуляцияға, шөгінділерге, фильтрацияға және ақырында хлорлауға ұшыратады.
3.Өнеркәсіптік шығарындылар мен шығарындыларды реттеу. Көптеген дамушы елдерде өнеркәсіптен шығарындылар мен шығарындыларды реттейтін тиісті заңнамалар жоқ немесе ол орындалмайды. Бұл жағдай осы елдердегі судың ластану проблемасын күшейтеді. Сондықтан өндірістерді қатаң бақылауға алатын және оларды қоршаған ортаға әсерін азайтуды міндеттейтін заңнаманы қалыптастыру қажет. Ауылшаруашылығында пестицидтер мен тыңайтқыштарды қолдануға шектеулер қою. Судың ластануын болдырмау үшін тыңайтқыштар мен пестицидтерді ұтымды пайдалану өте маңызды. Экологиялық тұрғыдан жақсы ауылшаруашылық тәжірибелерін енгізу өндіріс үшін химиялық өнімдерге тәуелділікті азайтуға ықпал етеді.
4.Көмірсутектерді алу, сақтау және тасымалдау кезінде бақылау
Ең лас салалардың бірі – мұнай және оның туындылары (мұнай-химия, пластмасса және басқалары). Шығару кезеңінде ауыр металдарға бай шөгінділердің төгілуі мен жиналуы жер үсті және жер асты суларын ластайды. Сондай-ақ, көлікте ұсақ төгілулер, тіпті үлкен апаттар жиі кездеседі. Сондықтан мұнайдың қоршаған ортаға әсер етуі тұрғысынан қатаң бақылау қажет Сұйық қалдықтарды сол өндірістің өзінде қандай да іске жарату, су пайдалануды азайт, өндіріс ішінде су айналымын қалыптастыру, яғни суды қайта пайдалану, сусыз технологияларға көшу жолдарын ойластыру қажет.
Тіршілік аясының су әлемін былғанудан сақтауды қамтамасыз етудің кешенді шараларына төмендегідей әрекеттер кіреді:
•Суы аз немесе қалдықсыз, оқшауланған суайналымдық және аралық тазалау немесе суды салқындатып, қайтадан іске жарату жүйесі бар технологияларға көшу.
Бұрынғы кеңес одағындағы барлық өндірістік кәсіпорындарды сумен қамтамасыз ету үшін табиғи су көздеріненжылына 100 млд. Текше метрге жуық су алынатын және оның әртүрлі дәрежеде былғанған 90 %-ы айналып келіп су қоймаларына қайтарылатын.
•Қалдық көлемін азайтып, сусызданған қалдықты немесе былғауыштардың қойырланған ерітіндісін жер қойнына көму технологиясын жетілдіру;
•Өндіріс және тұрмыс қалдықтармен былғанған сулардытазалау әдістерін жетілдіру;
•Өсімдіктерді аурудан және түрлі зиянкестерден, егістіктерді арам шөптерден қорғауды қамтамасыз етуші биологиялық және басқа да агротехникалық шаралардың пәрменділігі мен қолданыс аясын кеңейте отырып, ауыл шаруашылығы өндірісі мен орман шаруашылығын шектен тыс химияландыруға тоқтау салу.
Қолданылған әдебиеттер 1. А. Т. Қуатбаев// Жалпы экология// Алматы, 2012 ж.
2. Экология (оқулық) — Алматы, 2008 — ISBN 9965-32-223-6
3. Ә. Бейсенова, А. Самақова, Т. Есполов, Ж. Шілдебаев// Экология және табиғатты тиімді пайдалану// Алматы, 2004 ж.
4.https://kk.warbletoncouncil.org/causas-consecuencias-contaminacion-agua-11450
5.https://kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B4%D1%8B%D2%A3_%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%8B