СоөЖ №1 Микроорганизмдерді бояу әдістері
Гипофиз Тиреотропин (ТТГ)
жүктеу/скачать 0,49 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Адренокортикотропин (АКТГ)
- Гонадотропиндер (лютейіндеуші, лютеотроптық, фоликулстимулдеуші горомондар)
- Гипофиз ауытқулары
| Гипофиз
Тиреотропин (ТТГ)қалқанша безінің қызметіне әсер етеді: йодтың без клеткасында жиналуына, тотығуына әсер етіп қалқанша безінің гормондарының қызметін реттейді. Адренокортикотропин (АКТГ)бүйрекүсті бездерінің қыртыс қабатының горомондары глюкокортикойдтар мен адренокортикойдтардың өнуіне әсер етеді және көмірсутегінің алмасуына әсер етеді. Гонадотропиндер (лютейіндеуші, лютеотроптық, фоликулстимулдеуші горомондар)жыныстық жетілу кезінде маңызы арта бастайды. Ерлер сперматогенезін күшейтеді, әйелдер етеккірін мезгілінде келтіреді, емізетін әйелдің сүтінің келуін реттейді. medkrmu.kz Гипофиз ауытқулары Гипофизден бөлінетін гормондар химиялық құрылысы жағынан тек нәруыздан тұрады. Шамадан тыс көп бөлінген гормон жасушалардың қарқынды көбеюін тездетеді. Нәтижесінде нәруыз түзілуі күшейіп, азоттың денеден шығарылуы азаяды. Өсу гормоны артық бөлінсе, адамның сүйегі ұзынынан өсіп, бойы 2 м- ден асады. Алыптылық әсіресе жас кезде сүйектің ұзынынан қарқынды өсуі кезінде байкалады. Аяқ-кол сүйектері ұзарып, маңдайы мен бет сүйектері алға шығыңқы болып, тілі аузына сыймайтын ауруға ұшырайды. Мұндай ауруды акромегалия (гр. «аkros» - аяк-қол сүйектері, «mega» - үлкен) деп атайды. Дыбыс сіңірлері жуандап, даусы «гүжілдеп» жағымсыз шығады. Бұл ауруды тек рентген сәулесімен емдейді. medkrmu.kz Эпифиз Эпифиз жалпы барлық омыртқалы жануарларда болады. Жоғары және төменгі сатыдағы омыртқалыларда эпифиздің құрылысы әртүрлі болады. Салқын қанды жануарлар эпифизі фоторецепциялық аппарат болса, сүт қоректі жануарларда ол эндокриндік без болып есептеледі. Мысалы, кесірткенің «төбелік көз » деп аталатын органында көз бұршағы мен көздің торлы қабығының элементтеріне ұқсас құрылымдар табылған. Бұл орган жарық деңгейінің өзгерістерін қабылдап, оған байланысты жануардың реакциясын туындатып отырады. Сүт қоректілерде эпифиз ортаңғы мидың төрт төмпешігінің алдыңғы төмпешіктерінің арасында орын теуіп, мидың үшінші қарыншасымен арнаулы сабақша арқылы жалғасқан. Ол дәнекер үлпалы қабықпен қапталып, көмескі бөлікшелерге бөлінген тығыз құрылым. medkrmu.kz Эпифиз 1959 жылы Лернер ірі қара эпифизі сығындысынан терінің пигменттік. торшаларына әсер ететін мелатонин деп аталған биологиялық белсенді зат бөлген. Химиялық түрғыдан ол индолдың туындысы болып табылады. Мелатонин трифтофан қышқылынан түзіледі. Алдымен трифтофан молекуласы триф-тофан-гидроксилаза ферментінің әрекетімен гидроксил тобын қосып, 5-гидрокситриптофан түзіледі. Ол карбоксилсіздену реакциясының нәтижесінде серотонинге айналады. Серотонин N-ацетилтрансфераза әсерімен N-ацетилсеротонин түзеді де, одан гидроксиндол-0-метилтрансфераза әсерімен мелатонин пайда болады. Эпифизде күндіз серотониннің, ал түнде — мелатониннің мөлшері артады. medkrmu.kz |