Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғарғы білім министрлігі Л.Н.Гумилев атындағы Евразия Ұлттық Университеті Стандарттау, сертификаттау және метрология кафедрасы
СӨЖ-5
Пән: Квалиметрия
Тақырыбы: Өнім сапасын бағалауға арналған ұлттық және халықаралық
стандарттарды салыстырмалы талдау
Тексерген:Каримова.Г.К Орындаған: Еримова М.А
СиС-23 тобының студенті
Астана-2024
Өнім сапасы – бұл оның пайдаланушы талаптарына, стандарттарға және техникалық регламенттерге сәйкес келуі. Өнімнің сапасын бағалау жүйесі әр елде ұлттық стандарттар арқылы, ал халықаралық деңгейде – халықаралық стандарттар арқылы жүзеге асырылады. Бұл рефератта ұлттық және халықаралық стандарттарды салыстырмалы түрде талдау, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін, сондай-ақ өнім сапасын бағалаудағы рөлдерін қарастырамыз.
Ұлттық стандарттар – бұл белгілі бір елдің қажеттіліктері мен талаптарына сәйкес әзірленген және бекітілген стандарттар. Олар ұлттық ұйымдар мен мемлекеттік органдар тарапынан жүзеге асырылады.
Халықаралық стандарттар – бұл бірнеше елдерде қабылданған, өнімдер мен қызметтердің сапасын қамтамасыз етуге арналған стандарттар. Халықаралық стандарттар халықаралық ұйымдар, мысалы, ISO (International Organization for Standardization) немесе IEC (International Electrotechnical Commission) тарапынан әзірленеді.
Ұлттық стандарттардың артықшылықтары мен кемшіліктері Артықшылықтары:
Елдің ерекшеліктерін ескеру:
Ұлттық стандарттар елдің экономикалық, мәдени, экологиялық және әлеуметтік жағдайларына сәйкес әзірленеді. Бұл стандарттар жергілікті нарықтың қажеттіліктерін ескереді.
Қол жетімділік:
Ұлттық стандарттар көбінесе жергілікті тілде және халыққа түсінікті формада әзірленеді, сондықтан оларды пайдалану оңай.
Мемлекеттік бақылау:
Ұлттық стандарттар мемлекет тарапынан бақылау мен реттеу жүйесін қамтамасыз етеді, бұл сапаны арттыруға ықпал етеді.
Кемшіліктері:
Халықаралық интеграцияның болмауы:
Ұлттық стандарттар халықаралық стандарттармен сәйкес келмеуі мүмкін, бұл экспорттық өнімдердің сапасына әсер етеді.
Шектеулі қолдану аясы:
Ұлттық стандарттар тек бір ел шеңберінде қолданылады, сондықтан халықаралық нарықта бәсекелестікке мүмкіндік бермейді.
Халықаралық стандарттардың артықшылықтары мен кемшіліктері Артықшылықтары:
Халықаралық бәсекелестік:
Халықаралық стандарттар әлемдік нарықта бәсекеге қабілеттілікті арттырады, себебі олар барлық елдерге бірдей талаптарды қояды.
Кросс-бұрыштық сәйкестік:
Халықаралық стандарттар өнімнің немесе қызметтің халықаралық деңгейде қабылдануын қамтамасыз етеді, бұл экспортқа оң әсер етеді.
Үздік тәжірибелерді пайдалану:
Халықаралық стандарттар ең үздік тәжірибелер мен инновацияларды қамтиды, бұл өнімнің сапасын жақсартуға ықпал етеді.
Кемшіліктері:
Адаптация мәселесі:
Халықаралық стандарттарды ұлттық деңгейде жүзеге асыру қиындық тудыруы мүмкін, өйткені олар елдің ерекшеліктерін ескермейді.
Күрделілік:
Халықаралық стандарттардың талаптары күрделі және техникалық болып келеді, бұл шағын және орта бизнес үшін қиындықтар туғызуы мүмкін.
Өнім сапасын бағалауда ұлттық және халықаралық стандарттардың әрқайсысының өзіне тән артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Ұлттық стандарттар елдің экономикалық және мәдени ерекшеліктеріне сәйкес келеді, ал халықаралық стандарттар халықаралық бәсекелестікті арттырады. Екі стандарттың үйлесімі өнім сапасын жақсартуға, нарықта бәсекеге қабілеттілікті арттыруға және тұтынушылардың сенімін арттыруға ықпал етеді. Сондықтан, өнім сапасын бағалауда ұлттық және халықаралық стандарттардың тиімді комбинациясын қолдану ұсынылады.