Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғарғы білім министрлігі Л.Н.Гумилев атындағы Евразия Ұлттық Университеті Стандарттау, сертификаттау және метрология кафедрасы
СӨЖ-4
Пән: Квалиметрия
Тақырыбы: Квалиметриядағы эксперттік әдістер: артықшылықтары
мен кемшіліктері
Тексерген:Каримова.Г.К Орындаған: Еримова М.А
СиС-23 тобының студенті
Астана-2024
Квалиметрия – бұл өнімнің сапасын бағалау, талдау және стандарттау саласындағы ғылыми бағыт. Квалиметриядағы эксперттік әдістер өнімнің сапасын бағалау үшін сарапшылардың білімдері мен тәжірибелеріне сүйенеді. Бұл әдістер түрлі салаларда, соның ішінде тағам өндірісінде, фармацевтикада, құрылыс материалдарында және тағы басқаларда қолданылуда. Эксперттік әдістердің тиімділігі мен сапасын анықтау үшін олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін зерттеу қажет.
Эксперттік әдістер – бұл сарапшылардың пікірлері мен бағалауына негізделген әдістер. Олар өнімнің сапасын, қызмет көрсету деңгейін немесе қандай да бір жүйенің тиімділігін анықтау үшін пайдаланылады. Бұл әдістер, әдетте, сандық бағалау емес, сапалық бағалау нәтижелеріне негізделеді. Эксперттік бағалау кезінде сарапшылар белгілі бір критерийлер мен стандарттар бойынша өнімді немесе қызметті бағалайды.
Эксперттік әдістердің бірқатар артықшылықтары бар:
Біліктілік:
Эксперттер саланың кәсіби мамандары болып табылады, сондықтан олардың бағалаулары жоғары деңгейде болады. Сарапшылардың тәжірибесі мен білімдері нәтижені айтарлықтай жақсартады.
Жылдамдық:
Эксперттік бағалау әдістері салыстырмалы түрде жылдам жүзеге асырылады, себебі сарапшылар өз білімдері мен тәжірибелеріне сүйенеді. Бұл әдіс қысқа мерзімде шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
Кешенді талдау:
Эксперттер өнімнің немесе қызметтің сапасын кешенді түрде бағалай алады, өйткені олар көптеген факторларды ескере алады, мысалы, өнімнің дизайн, функционалдық қасиеттері және пайдалану шарттары.
Икемділік:
Эксперттік әдістер әртүрлі салаларда және әртүрлі жағдайларда қолдануға жарамды. Бұл әдістер кез келген өнім немесе қызмет үшін стандартталған критерийлерді әзірлеуге мүмкіндік береді.
Сапаға назар аудару:
Эксперттер өнімнің сапасына назар аударады, соның ішінде дизайн, дәм, иіс және құрылым сияқты аспектілер. Бұл әдіс өнімнің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
Дегенмен, эксперттік әдістердің де кемшіліктері бар:
Субъективтілік:
Эксперттік бағалаудың негізгі кемшілігі – бұл субъективтілік. Сарапшылардың пікірлері мен бағалары жеке тәжірибеге және көзқарастарға байланысты өзгереді, бұл нәтижелердің бірізділігіне әсер етуі мүмкін.
Келісімсіздік:
Әртүрлі сарапшылардың пікірлері арасында келіспеушілік болуы мүмкін. Бұл өнімнің сапасына қатысты әртүрлі бағалаулар мен шешімдерге әкелуі мүмкін.
Шектеулі ақпарат:
Эксперттік әдістер көбінесе нақты мәліметтер мен статистикалық талдауларға негізделмейді. Сарапшылардың пікірлері негізінде алынған бағалау көбінесе жеткіліксіз немесе толық емес ақпаратқа негізделуі мүмкін.
Тәжірибеге тәуелділік:
Эксперттердің тәжірибесі мен білімі бағалаудың сапасына тікелей әсер етеді. Егер сарапшы тәжірибесіз болса, онда өнімнің немесе қызметтің сапасына қатысты бағалау нәтижелері сенімсіз болуы мүмкін.
Уақыт пен ресурстарды талап етуі:
Эксперттерді тарту үшін уақыт пен ресурстарды жұмсау қажет. Бұл кейде жобаның жалпы уақытын ұзартуы және шығындарын арттыруы мүмкін.
Квалиметриядағы эксперттік әдістер өнімнің сапасын бағалауда маңызды рөл атқарады, себебі олар сарапшылардың білімі мен тәжірибесіне негізделген. Бұл әдістердің артықшылықтары, оның ішінде біліктілік, жылдамдық, кешенді талдау, икемділік және сапаға назар аудару, олардың тиімділігін көрсетеді. Алайда, субъективтілік, келісімсіздік, шектеулі ақпарат, тәжірибеге тәуелділік және уақытты талап ету сияқты кемшіліктер де назардан тыс қалмауы тиіс. Эксперттік әдістерді қолданған кезде олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ескере отырып, өнімнің немесе қызметтің сапасын бағалау үшін кешенді тәсілді қолдану ұсынылады.