Статистикалық график-бұл белгілі бір көрсеткіштермен сипатталатын статистикалық популяциялар шартты геометриялық кескіндер немесе белгілер арқылы сипатталатын сызба. Графикалық кескінді құру кезінде бірқатар талаптарды сақтау керек: графиктер жеткілікті көрнекі болуы керек, график мәнерлі, түсінікті және түсінікті болуы керек.
График бірқатар негізгі элементтерді қамтуы керек:
- графикалық сурет;
- график өрісі;
- кеңістіктік бағдарлар;
- ауқымды бағдарлар;
- графиктің экспликациясы.
Графикалық кескін (графиктің негізі) — бұл геометриялық белгілер, яғни статистикалық көрсеткіштер бейнеленген нүктелер, сызықтар, фигуралар жиынтығы.
Графика өрісі-бұл графикалық кескіндер орналасқан жазықтықтың бөлігі. График өрісі графиктің мақсатына байланысты белгілі бір өлшемдерге ие.
Графиктің кеңістіктік белгілері координаталық торлар жүйесі түрінде берілген. Координаттар жүйесі геометриялық белгілерді графика өрісіне орналастыру үшін қажет. Статистикалық графиктің масштабты бағдарлары масштабпен және масштабты шкалалар жүйесімен анықталады.
Статистикалық графиктің масштабы-бұл сандық шаманы графикалыққа аудару өлшемі.
Масштабты шкала-бұл жеке нүктелерді белгілі бір сандар ретінде оқуға болатын сызық. Мектепте үш элемент бар: сызық (немесе масштаб тасымалдаушысы), белгілі бір ретпен масштаб тасымалдаушысында орналасқан сызықшалармен белгіленген нүктелердің белгілі бір саны, жеке белгіленген нүктелерге сәйкес келетін сандарды сандық белгілеу.
Экспликация. - оның мазмұнын ауызша сипаттау. Ол графиктің атауын қамтиды, ол оның мазмұнын қысқаша түрде беруі керек, масштабты таразылар бойымен қолтаңбалар және графиктің жеке бөліктеріне түсініктемелер береді.
График түрлерін жіктеу. Көптеген графикалық кескіндер бар. Олардың жіктелуі бірқатар белгілерге негізделуі мүмкін:
а) графикалық бейнені құру тәсілі;
б) статистикалық көрсеткіштер мен қатынастарды бейнелейтін геометриялық белгілер;
в) Графикалық кескін арқылы шешілетін мәселелер.
Графикалық кескінді құру әдісі: статистикалық графиктер диаграммалар мен статистикалық карталарға бөлінеді. Диаграммалар-графикалық кескіндердің ең көп таралған тәсілі. Диаграммалар бір-бірінен тәуелсіз шамаларды әртүрлі аспектілерде (кеңістіктік, уақытша және т. б.) көрнекі салыстыру үшін қолданылады: аумақтар, популяциялар және т. б.
Геометриялық белгілер-бұл нүктелер, сызықтар немесе жазықтықтар немесе геометриялық денелер. Осыған сәйкес нүктелік, сызықтық, жазықтық және кеңістіктік (көлемдік)графиктер бөлінеді.
Шешілетін есептер шеңберіне байланысты салыстыру диаграммалары, құрылымдық диаграммалар және динамика диаграммалары ажыратылады.
Графиктердің ерекше түрі-вариация сериясымен ұсынылған шамалардың таралу диаграммалары. Бұл гистограмма, полигон, огива, кумулят.
Статистикалық карталар-белгілі бір аумақта белгілі бір құбылыстың таралу деңгейін немесе дәрежесін сипаттайтын схемалық Географиялық картадағы статистикалық деректердің графикалық бейнелерінің түрі.
Аумақтық орналастырудың бейнелеу құралдары-Люк, фондық бояу немесе геометриялық фигуралар. Картограммалар мен картодиаграммалар бар.
Картограмма-бұл әр түрлі қалыңдықтағы штрихпен, нүктелермен немесе әр түрлі қанығу дәрежесіндегі бояумен картаға салынған аумақтық бөліністің әрбір бірлігі шегіндегі қандай да бір көрсеткіштің салыстырмалы қарқындылығы көрсетілетін схемалық географиялық карта (мысалы, облыстар немесе республикалар бойынша халықтың тығыздығы, дәнді дақылдардың шығымдылығы бойынша аудандардың бөлінуі және т.б.). Картограммалар фондық және нүктелік болып бөлінеді.
Фон картограммасы-аумақтық бірлік шегінде қандай да бір көрсеткіштің қарқындылығын әр түрлі тығыздық штрихымен немесе әр түрлі Қанықтық дәрежесімен көрсететін картограмманың бір түрі.
Нүктелік Картограмма - кез-келген құбылыстың деңгейі нүктелер арқылы бейнеленген картограмманың бір түрі. Нүкте географиялық картада белгілі бір белгінің тығыздығын немесе жиілігін көрсету үшін популяцияның бір бірлігін немесе олардың кейбір санын бейнелейді.
Статистикалық карталардың екінші үлкен тобы-диаграммалардың географиялық картамен үйлесуі болып табылатын картодиаграммалар. Картодиаграммаларда бейнелеу белгілері ретінде географиялық картаның контурына орналастырылатын диаграммалық фигуралар (бағандар, квадраттар, шеңберлер, фигуралар, жолақтар) пайдаланылады. Картодиаграммалар картограммаларға қарағанда күрделі статистикалық-географиялық құрылыстарды географиялық тұрғыдан көрсетуге мүмкіндік береді.