Строительные нормы и правила строительная терминология

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
63 
сельскохозяйственных  животных  и  растений,  а 
также для окружающей природной среды. 
 
құралдар 
немесе 
дерт 
тудыратын 
микроорганизмдер 
таратылған 
немесе 
ендірілген аумақ немесе су аймағы. 
Зона  вероятной  чрезвычайной  ситуации
  (зона 
ВЧС) – территория  или  акватория,  на  которой 
существует 
либо 
не 
исключена 
опасность 
возникновения чрезвычайной ситуации. 
 
 
Төтенше  жағдай  болуы  мүмкін  аймақ 
(ТЖБ 
аймақ) -  төтенше  жағдай  болатын  не  қаупі 
пайда  болуы  жойылмаған  аумақ  немесе  су 
аймағы. 
Зона временного отселения – 
территория,  откуда 
при 
угрозе 
или 
во 
время 
возникновения 
чрезвычайной 
ситуации 
эвакуируют 
или 
временно 
выселяют 
проживающее 
на 
ней 
население с целью обеспечения его безопасности. 
 
 
Уақытша көшіру аймағы – 
қауіп-қатер төнген 
уақытта  немесе  төтенше  жағдайлар  кезінде 
халықтың 
қауіпсіздігін 
қамтамасыз 
ету 
мақсатында 
тұрғылықты 
халықты 
қоныс 
аудартатын немесе уақытша көшіретін аумақ.  
Зона  заражения – 
территория  или  акватория,  в 
пределах  которой  распространены  или  куда 
привнесены опасные химические и биологические 
вещества  в  количествах,  создающих  опасность 
для  людей,  сельскохозяйственных  животных  и 
растений  в  течение  определенного  времени. 
Примечание:  выделяют  зоны  химического  и 
биологического заражения. 
 
 
Залалдану 
аймағы – 
адамдарға, 
ауылшаруашылығы 
жануарларына 
және 
өсімдіктеріне  белгілі  бір  мерзімде  қатер 
төндіретін  мөлшердегі  қауіпті  химиялық  және 
биологиялық 
заттар 
таратылған 
немесе 
ендірілген  аумақ  немесе  су  аймағы.  Ескерту: 
химиялық 
және 
биологиялық 
залалдану 
аймақтары деп ажыратылады.  
Зона  дорожно-климатическая
 – условная  часть 
территории 
страны 
с 
однородными 
по 
особенностям  сооружения  автомобильных  дорог 
климатическими 
условиями, 
характеризуемая 
сочетанием  водно-теплового  режима,  глубины 
залегания  грунтовых  вод,  глубины  промерзания 
грунтов  и  количеством  атмосферных  осадков, 
свойственных только данной местности. 
 
Жол-климаттық  аймақ
 – су-жылу  тәртібінің, 
топырақтық  сулардың  орналасу  тереңдігінің, 
топырақтың  қату  тереңдігінің  қабысуымен 
және  тек  сол  жергілікті  жерге  ғана  тән 
атмосфералық  жауын-шашындар  мөлшерінің 
үйлесуімен 
сипатталатын 
автомобиль 
жолдарының  құрылыс  ерекшеліктері  бойынша 
бірқалыпты  климаттық  жағдайлары  бар  ел 
аумағының шартты бөлігі. 
 
Зона охранная
 – зона, в которой устанавливается 
специальный 
режим 
охраны 
размещаемых 
объектов. 
 
 
Күзету 
аймағы
 – орналастырылған 
нысандарды 
қорғаудың 
арнайы 
тәртібі 
белгіленетін аймақ. 
Зона 
рабочая
 – участок, 
на 
котором 
непосредственно  осуществляются  строительно-
монтажные  работы  и  размещаются  необходимые 
для  этого  материалы,  готовые  конструкции  и 
изделия, машины и приспособления. 
 
 
Жұмыс 
аймағы
 – құрылыс-жинақтау 
жұмыстары  іске  асырылатын  және  ол  үшін 
қажетті  материалдар,  дайын  құралымдар  мен 
бұйымдар,  машиналар  мен  құрал-жабдықтар 
орналастырылған телім. 
Зона  радиоактивного  загрязнения – 
территория 
или  акватория,  в  пределах  которой  имеется 
радиоактивное 
загрязнение. 
Примечание: 
в 
зависимости 
от 
степени 
радиоактивного 
загрязнения 
различают 
зоны 
умеренного, 
сильного,  опасного  и  чрезвычайно  опасного 
загрязнения. 
 
 
Радиоактивтік  ластанған  аймақ – 
  шегінде 
радиоактивтік  ластану  бар  аумақ  немесе  су 
аймағы. 
Ескерту: 
радиактивті 
ластану 
дәрежесіне  қарай  орташа,  күшті,  қауіпті  және 
аса 
қауіпті 
ластанған 
аймақтар 
деп 
ажыратылады. 
Зона растекания тока замыкания на землю – 
зона 
земли,  за  пределами  которой  электрический 
потенциал,  обусловленный  токами  замыкания  на 
землю, может быть условно принят равным нулю. 
 
 
Жерге  тұйықталу  тогының  жайылған  аймағы 
– 
жердегі  тұйықталған  токпен  байланысқан  
электрлік  әлеует  шамамен  нөлге  тең  болуы 
мүмкін жер бөлігі. 
Зона  с  особыми  условиями  пользования
 – рас-
положенная  за  границей  полосы  предоставления 
полоса  местности,  на  которой  устанавливается 
особый режим пользования землей. 
 
 
Ерекше  пайдалану  шарттары  бар  аймақ
  – 
жергілікті 
жолақтың 
шекарасынан 
тыс 
орналасқан жерді пайдаланудың ерекше тәртібі 
белгіленетін жер алқабы. 
Зона  санитарно-защитная
 – зона,  отделяющая 
промышленное 
предприятие 
от 
селитебной 
территории 
городов 
и 
других 
населенных 
пунктов,  в  пределах  которой  размещение  зданий 
 
Санитарлық  қорғау  аймағы
 – аумақтарында 
ғимараттар  мен  имараттарды  орналастыру, 
сондай-ақ 
аумақты 
көркейту 
санитарлық 
нормалармен  реттелетін  қалалардың  және 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
64 
и 
сооружений, 
а 
также 
благоустройство 
территории 
регламентируются 
санитарными 
нормами. 
 
басқа 
да 
елді 
мекендердің 
қоныстану 
аумақтарынан 
өнеркәсіптік 
кәсіпорынды 
ажырататын аймақ. 
Зона  санитарной  охраны
 – территория  и 
акватория,  в  определенных  границах  которых 
устанавливается  особый  санитарный  режим, 
исключающий 
возможность 
заражения 
и 
загрязнения источников водоснабжения. 
 
 
Санитарлық  күзет  аймағы
 – белгілі  бір 
шекараларында  сумен  жабдықтау  көздерінің 
улануы 
және 
ластануы 
 
мүмкіндігін 
болдырмайтын  ерекше  санитарлық  тәртіп 
белгіленетін аумақ және су аймағы. 
Зона  химического  заражения – 
территория  или 
акватория,  в  пределах  которой  распространены 
или 
куда 
привнесены 
опасные 
химические 
вещества  в  концентрациях  или  количествах, 
создающих  опасность  для  жизни  и  здоровья 
людей,  для  сельскохозяйственных  животных  и 
растений в течение определенного времени. 
 
 
Химиялық  зақымдану  аймағы – 
белгілі  бір 
уақыт 
кезінде 
адамдардың 
өмірі 
мен 
денсаулығына,  ауыл  шаруашылық  малдары 
мен 
өсімдіктеріне 
қатер 
төндіретін 
концентрацияда 
немесе 
мөлшерде 
қауіпті 
химиялық    заттар  таралған  немесе  ендірілген 
аумақ немесе  су аймағы. 
Зоны эскалаторов – 
составные части эскалатора, 
стыкуемые при монтаже. 
 
Эскалаторлар  аймақтары
 – жинақтау  кезінде 
түйістірілетін 
эскалатордың 
құрамдас 
бөліктері. 
 
Зуб плотины
 – элемент плотины в виде выступа, 
связанного  с  фундаментом  и  заглубленного  в 
основание, 
служащий 
для 
исключения 
фильтрации  воды  и  увеличения  устойчивости 
плотины. 
 
 
Бөгет  тісі
 – судың  сүзілуін  болдырмау  және 
бөгеттің  орнықтылығын  ұлғайту  үшін  қызмет 
ететін  іргетаспен  байланысқан  және  негізге 
тереңдетілген 
шоқы 
түріндегі 
бөгеттің 
элементі. 
Идентичные стандарты (нормативные документы) 
– 
гармонизированные 
стандарты, 
которые 
идентичны 
по 
содержанию 
и 
по 
форме 
представления. 
 
Сәйкесті  стандарттар  (нормативтік  құжаттар) 
– 
мазмұны  және  ұсынылу  түрі  бойынша 
сәйкесті  үйлестірілген стандарттар. 
Избыточное давление во фронте ударной волны – 
разность  между  максимальным  давлением  во 
фронте 
ударной 
волны 
и 
нормальным 
атмосферным давлением перед этим фронтом. 
 
Соққы  толқынының  маңдай  шебіндегі  артық 
қысым – 
соққы 
толқынының 
маңдай 
шебіндегі  максималды  қысым  мен  осы  маңдай 
шебінің  алдындағы  қалыпты  атмосфералық 
қысымның айырмасы. 
Известняк – 
широко 
распространенная 
осадочная  горная  порода,  состоящая  главным 
образом  из  минерала  кальцита  в  виде  остатков 
известковых  раковин  (ракушечник)  и  скелетов 
различных 
организмов 
или 
мелких 
кристаллических зерен. 
 
Әктас – 
негізінен  әктас  бақалшықтары 
(ұлутас) және түрлі ағзалардың қаңқаларының 
қалдықтары  немесе  ұсақ  кристал  түйіршіктері 
түріндегі  кальцит  минералынан  тұратын  кең 
таралған тау шөгінді жынысы. 
Известь
 – обобщенное  название  продуктов 
обжига (и последующей переработки) известняка, 
мела и др. карбонатных пород. 
 
Әк    - 
әктасты,  борды  және  т.б.  карбонатты 
жыныстарды күйдіру (және одан кейінгі өңдеу) 
өнімдерінің жалпы атауы. 
Изгиб  в  сопротивлении  материалов
 – вид 
деформации,  характеризующийся  искривлением 
оси  или  срединной  поверхности  деформируемого 
объекта  под  действием  внешних  сил  или 
температуры. 
 
Материалдар  кедергісіндегі  иіліс – 
сыртқы 
күштер 
немесе 
температура 
әсерінен 
деформацияланатын  нысан  осьінің  немесе 
орталық  бетінің  қисаюуымен  сипатталатын 
деформация түрі. 
Изделия  строительные
 – элементы  заводского 
изготовления,  поставляемые  на  строительство  в 
готовом виде. 
 
Құрылыс  бұйымдары
 – құрылыс  орнына 
дайын  түрде  жеткізілетін  зауытта  жасалған 
элементтер. 
Измельчение 
в 
технике
 – разрушение 
(дробление)  кусков  (частиц)  твердого  материала 
для  уменьшения  их  размеров  до  требуемой 
крупности  (не  более 5 мм),  гранулометрического 
состава 
или 
заданной 
степени 
раскрытия 
минералов какого-либо твердого продукта. 
 
Техникадағы 
ұсату – 
қатты 
материал 
кесектерін  (бөлшектерін)  қажетті  мөлшерге (5 
мм  үлкен  емес)  дейін,  гранулометриялық 
құрамына  дейін  немесе  қандай  да  бір  қатты 
өнім 
минералдарының 
берілген 
ашылу 
дәрежесіне  дейін  ұсату  үшін  оларды  талқандау 
(уату).  
Измерение
 – совокупность 
 
действий, 
выполняемых  при  помощи  средств  измерений  с 
целью 
нахождения 
числового 
значения 
измеряемой  физической  величины  в  принятых 
 
Өлшеу - 
өлшеу  құралдарының  көмегімен 
өлшенетін 
физикалық 
шаманың 
сандық 
мөлшерін  қабылданған  өлшем  бірлігінде  табу 
үшін орындалатын амалдардың жиынтығы. 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
65 
единицах. 
Износ
 – изменение  размеров,  формы,  массы 
изделия 
или 
состояния 
его 
поверхности 
вследствие остаточной деформации  от постоянно 
действующих 
нагрузок 
либо 
разрушения 
(изнашивания) поверхностного слоя при трении. 
 
Тозу – 
тұрақты  әсер  ететін  күштерден  не 
үйкеліс әсерінен беттің бұзылуынан (тозуынан) 
болатын  қалдық  деформация  салдарынан 
бұйым  мөлшерінің,  пішінінің,  массасының 
немесе бетінің өзгеруі. 
Износостойкость 
керамической 
плитки – 
способность  плитки  противостоять  абразивным 
воздействиям при определенных условиях. 
 
Керамикалық 
(қыш) 
тақташаның 
тозу 
төзімділігі – 
тақташаның  белгілі  жағдайларда 
абразивтік әсерлерге төзу қабілеттілігі. 
Износостойкость, 
износоустойчивость – 
сопротивление  материалов,  деталей  машин  и  др. 
трущихся друг о друга предметов изнашиванию. 
 
Тозу 
төзімділігі, 
тозу 
тұрақтылығы - 
материалдардың,  машина  бөлшектерінің  және 
т.б.  бір-біріне  үйкелетін  заттардың  тозуға 
төзімділігі. 
Изобретение
 – 1) новое, 
обладающее 
существенными 
отличиями, 
дающее 
положительный  эффект  техническое  решение 
задачи, 
необходимое 
для 
создания 
и 
неоднократного  воспроизведения  устройства  (в 
т.ч.  схемы),  способа  (технологии),  вещества 
(материала)  или  применения  ранее  известных 
устройств, 
способов, 
веществ 
по 
новому 
назначению; 2) техническое решение,  являющееся 
новым,  имеющее  изобретательский  уровень  и 
промышленно применимое. 
 
Өнертабыс – 
1)  қондырғыны  (соның  ішінде 
сызбаны), 
әдісті 
(технологияны), 
затты 
(материалды)  жасауға  және  бірнеше  мәрте 
қайта 
жасауға 
немесе 
бұрыннан 
белгілі 
қондырғыларды,  әдістерді,  заттарды  жаңаша 
пайдалануға  қажетті  мәселенің  техникалық 
жаңа,  ерекше  айырмашылықтары  бар,  оң 
әсерлі  шешімі; 2) жаңа,  өнертабыс  деңгейінде 
және өнеркәсіпте пайдалануға жарамды болып 
табылатын техникалық шешім. 
Изол
 – 1) рулонный  материал,  получаемый  из 
резинобитумного 
вяжущего, 
асбеста, 
пластификатора  и  антисептика; 2) изол – 
мастика – герметизированный и приклеивающий 
материал на основе нефтяного битума и каучука. 
 
Изол – 
1) 
резеңке 
битумді 
байланыстырушыдан, 
асбестен, 
пластификатордан 
және 
антисептиктен 
дайындалатын  орамадағы материал; 2) изол – 
шайыр - мұнай  битумі  мен  каучук  негізінде 
жасалған 
герметизацияланған 
және 
жабыстырғыш материал. 
Изолированная  нейтраль
 – нейтраль  генератора 
(трансформатора), 
не 
присоединенная 
к 
заземляющему  устройству  или  присоединенная  к 
нему через большое сопротивление. 
 
Ажыратылған 
нейтраль - 
генератордың 
(трансформатордың) 
жерге 
тұйықтау 
жабдығына  қосылмаған  немесе  оған  үлкен 
кедергі арқылы қосылған нейтралы. 
Изоляционная  машина – 
машина  для  нанесения 
изолирующего 
слоя 
битумной 
мастики 
на 
предварительно 
очищенную 
и 
покрытую 
грунтовкой наружную поверхность трубопровода 
и  обмотки  его  изоляционным  материалом – 
стеклохолстом, бризолом, бумагой. 
 
Ажыратушы машина - 
алдына ала тазартылған 
және  тегістелген  құбырдың  бетіне  битумді 
шайыр  ажырату  қабатын  жағатын  және  оны 
ажыратушы  материал - әйнек-кенеп,  бризол, 
қағазбен қаптауға арналған машина.  
Изразцы,  кафли
 – керамические  плитки  для 
облицовки  каминов,  печей,  стен  фасадов  зданий 
(фризы, наличники, карнизы) и т.п. 
 
Сырлы  тақталар,  кафельдер - 
каминдердің, 
пештердің, 
ғимараттардың 
қасбетін, 
қабырғаларын  және  т.с.с.  қаптауға  арналған 
керамикалық 
тақташалар 
(фриздер, 
жақтаулар, кенерелер). 
Изыскания  инженерные
 – комплекс  технических 
исследований, 
четких 
исследований 
района 
строительства,  позволяющих  обосновать  его 
целесообразность  и  местоположение,  собрать 
необходимые  данные  для  проектирования  новых 
или реконструкции существующих объектов. 
 
Инженерлік  ізденістер
 – құрылыс  ауданының 
тиімділігін  және  орналасқан  жерін  негіздеуге, 
жаңа  нысандарды  жобалауға  немесе  бар 
нысандарды 
қайта 
құру 
үшін 
қажетті 
мәліметтер  жинауға  мүмкіндік  беретін  нақты 
зерттеулер, техникалық зерттеулер кешені. 
Иловая 
площадка
 – элемент 
очистных 
сооружений,  устраивается  для  обезвоживания 
осадка  (ила),  выпадающего  из  сточных  вод  или 
перегнившего в метантенках. 
 
Тұнба  алаңы - 
ақаба  сулардан  түсетін  немесе 
метантенктерде 
шіріп 
кеткен 
тұнбаларды 
құрғату 
үшін 
орнатылатын 
тазарту 
имараттарының  элементі. 
Импост
 – 1) профилированная, 
иногда 
скульптурно  обработанная  архитектурная  деталь 
над  столбом,  лопаткой,  капителью  колонны,  или 
камень стены, служащие опорой для пяты арки; 2) 
узкий  простенок  или  вертикальный  брусок  в 
оконном  блоке,  разделяющий  дверной  или 
оконный проемы на две части. 
 
Импост – 
1)  баған,  жауырын,  ұстын  капителі  
үстіндегі 
кескінделген, 
кейде 
мүсінделіп 
өңделген  сәулеттік  бөлшек,  немесе  дарбаза 
табанына тірек болатын қабырға тасы;  2) есік 
немесе  терезе  ойығын  екі  бөлікке  бөлетін  тар 
аралық  немесе  терезе  блогіндегі  вертикал 
білеуше.  
Инвестиция 
– 
различные 
виды 
капиталовложений. 
 
Инвестиция 
–  күрделі  қаржыландырудың 
түрлері.  

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
66 
Ингибитор  коррозии  арматуры – 
вещество, 
применяемое  для  предотвращения  коррозии 
арматуры или снижения ее скорости и вводимое в 
состав  бетона  или  в  состав  защитного  покрытия 
арматуры. 
 
Арматура 
тоттануының 
ингибиторы – 
арматураның 
тоттануын 
болдырмайтын 
немесе 
оның 
жылдамдығын 
тежеу 
үшін 
пайдаланылатын  және  бетон  құрамына  немесе 
арматураның  қорғаныс  қабаты  құрамына 
енгізілетін зат. 
Индекс  цветопередачи
 — мера  соответствия 
зрительных  восприятий  цветного  объекта,  ос-
вещенного  исследуемым  и  стандартным  источ-
никами 
света 
при 
определенных 
условиях 
наблюдения. 
 
Түс  беру    индексі – 
белгілі  бақылау 
жағдайларында  зерттелетін  және  стандартты 
жарық  қөздерімен  жарықтандырылған  түсті 
нысанды көру қабілетінің сәйкестік шамасы. 
Индустриализация
 – организация  строительного 
производства 
с 
применением 
комплексно-
механизированных  процессов  возведения  зданий 
и 
сооружений 
и 
прогрессивных 
методов 
строительства  и  широким  применением  сборных 
конструкций, в том числе укрупненных с высокой 
заводской готовностью. 
 
Индустрияландыру 
– 
ғимараттар 
мен 
имараттарды 
тұрғызуда 
кешенді-
механикаландырылған  процестер  мен  озық 
құрылыс 
тәсілдерін 
және 
құрастырмалы 
құралымдарды,  соның  ішінде  ірілендірілген 
жоғары  зауыттық  дайындық  деңгейіндегі 
құралымдарды 
кеңінен 
қолдану 
арқылы 
құрылысты ұйымдастыру. 
Инженерная 
защита 
территорий, 
зданий 
и 
сооружений – 
комплекс инженерных сооружений 
и 
мероприятий, 
направленный 
на 
предотвращение 
отрицательного 
воздействия 
опасных  геологических,  экологических  и  др. 
процессов на территорию, здания и сооружения, а 
также защиту от их последствий. 
 
Аумақтардың,  ғимараттар  мен  имараттардың 
инженерлік 
қорғанышы – 
қауіпті 
геологиялық, 
экологиялық 
және 
т.б. 
процестердің 
аумақ, 
ғимараттар 
және 
имараттарға 
тиетін 
зиянды 
әсерін 
болдырмауға,  сондай-ақ  олардың  салдарынан 
қорғауға  бағытталған  инженерлік  имараттар 
мен шаралардың жиынтығы.  
Инженерная  подготовка  территорий  населенных 
мест
 – комплекс  инженерных  мероприятий, 
направленных  на  освоение  территорий,  их 
целесообразное 
использование, 
улучшение 
санитарно-гигиенических  и  микроклиматических 
условий населенных мест. 
 
Елді 
мекендер 
аумақтарының 
инженерлік 
дайындығы - 
  аумақтарды  игеруге,  оларды 
тиімді 
пайдалануға, 
елді 
мекендердің 
санитарлық-гигиеналық және микроклиматтық 
жағдайларын 
жақсартуға 
бағытталған 
инженерлік шаралардың кешені. 
Инженерное  оборудование  зданий  и  населенных 
мест
 – комплекс 
технических 
устройств, 
обеспечивающих благоустроенные  (комфортные) 
условия проживания населения. 
 
Ғимараттар  мен  елді  мекендерді  инженерлік 
жабдықтау – 
халықтың  қолайлы  (жайлы) 
тұрмыс 
жағдайын 
қамтамасыз 
ететін 
техникалық қондырғылардың кешені. 
Инженерно-геологический  массив  пород  (ИГМП) 
– 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: