Строительные нормы и правила строительная терминология

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
239 
местных  строительных  материалов,  изделий  и 
конструкций. 
жеткізетіні  үшін  өзара  есептесуіне  арналған 
қолданылатын бағаның түрі. 
Центр  геодезического  пункта – 
устройство, 
являющееся  носителем  координат  геодезического 
пункта. 
 
Геодезиялық 
пункттің 
орталығы 
– 
геодезиялық  пункттің  координатын  тасушы 
болып табылатын құрылғы. 
Центр параллельных сил
 – точка, через которую 
проходит  линия  действия  равнодействующей 
системы  параллельных  сил  при  любом  повороте 
всех этих сил около точек их приложения в одну и 
ту же сторону и на один и тот же угол. 
 
Параллельді 
күштердің 
орталығы 
– 
параллельді  күштердің  күш  түсу  нүктелерінің 
бір  жаққа  және  бір  бұрышқа  кез-келген 
бұрылысында    тең  әрекетті  жүйелерінің 
әрекетті сызық өтетін нүктесі.    
Центр  тяжести – 
точка,  неизменно  связанная  с 
твердым 
телом, 
через 
которую 
проходит 
равнодействующая сила тяжести, действующая на 
частицы этого тела при любом положении тела в 
пространстве. 
 
Ауырлық  орталығы 
–  тең  әрекетті  ауырлық 
күші  өтетін  кез-келген  заттың  жағдайында 
оның  бөлшектеріне  әсер  білдіретін  әрқашан 
қатты затпен байланысатын нүкте. 
Централизованное  дистанционное  управление
 — 
система 
управления 
с 
использованием 
прокладываемых 
проводов 
управления 
и 
электромагнитных 
устройств, 
позволяющая 
производить  из  одного  места  включение  или 
отключение осветительной сети. 
 
Орталықтандырылған  қашықтық  басқару 
– 
жарықтаушы  жүйені  бір  жерден  қосуға  немесе 
өшіруге 
болатын, 
басқару 
тартылған 
сымдарды 
және 
электромагниттік 
құрылғыларды пайдаланатын басқару жүйесі.      
Централизованное телемеханическое управление
 — 
система  управления  с  применением  устройств 
телемеханики,  позволяющая  производить  из 
одного  места  одновременное  включение  или 
отключение осветительной сети. 
 
Орталықтандырылған 
телемеханикалық 
басқару 
–жарықтаушы жүйесін бір жерден бір 
уақытта  қосуға  немесе  өшіруге  мүмкіндік 
туғызатын 
телемеханика 
құрылғысын 
пайдаланған басқару жүйесі. 
Центральная 
котельная – 
котельная, 
предназначенная  для  нескольких  зданий  и 
сооружений,  связанных  с  котельной  наружными 
тепловыми сетями. 
 
Орталық  қазандық 
–  қазандықпен  сыртқы 
жылу 
жүйелерімен 
байланысқан 
бірнеше 
ғимараттарға 
және 
имараттарға 
тағайындалған қазандық. 
Центрирование 
геодезического 
прибора – 
совмещение  вертикальной  оси  геодезического 
прибора  с  отвесной  линией,  проходящей  через 
центр геодезического пункта (точки). 
 
Геодезиялық 
аспапты 
орталықтау 
– 
геодезиялық  пункттің  (нүктесінің)  ортасынан 
өтетін 
тіктегіш 
сызықпен 
геодезиялық 
аспаптың тік осьінің бірлесуі. 
Центробежный  насос – 
лопастный  насос,  в 
котором  жидкость  перемещается  от  центра  к 
периферии  вращающегося  рабочего  колеса  под 
действием центробежных сил. 
 
Орталықтан 
тепкіштік 
сорғы 
–орталық 
тепкіштік  күштер  арқылы  айналатын  жұмыс 
доңғалағының  ортасынан  сүйықтық  шетке 
ауыстырылатын қалақты сорғы. 
Центростремительная  сила – 
сила,  сообщающая 
материальной  точке  нормальное  ускорение  а
n
:
 
F
цс
=ma
n 
 и F
цс
=mv
2
/r, где m – масса материальной 
точки,  v – ее  скорость,   r – радиус  кривизны 
траектории. 
 
Орталыққа  тартқыш  күш 
–  материалды 
нүктеге  қалыпты  үдеу  a
n
  хабарлайтын  күш: 
F
nc
=ma
n
  және  F
nc
=mv
2
/r,  қайда m-материалды 
нүктенің  масасы, v-оның  жылдамдығы, r-
траекторияның қисықтық радиусы.    
Цены на оборудование лимитные 
– цены на вновь 
осваиваемое 
или 
нестандартизированное 
оборудование, 
определяемые 
в 
исходных 
требованиях  к  оборудованию  организациями, 
выдающими 
задание 
на 
создание 
этого 
оборудования.  Лимитные  цены  предназначены 
для  определения  стоимости  оборудования  в 
сметах  на  капитальное  строительство  и  не  могут 
быть  превышены  при  установлении  цены  на 
конкретные виды оборудования. 
 
Жабдықтарға 
лимиттік 
бағалар
 
–
жабдықтарды  шығаруға  тапсырыс  беретін 
ұйымдардың  бастапқы  талаптары  бойынша 
анықталатын,  стандарт  емес  немесе  жаңадан 
меңгерілетін жабдықтардың бағасы. 
Сметаларда 
күрделі 
құрылысқа 
бөлінген 
жабдықтың  бағасын  анықтау  үшін  арналған 
лимиттік  бағалар  және  жабдықтың  көзделген 
түрлерін бағалауда олар көтерілмеуі тиіс.  
Цены  на  оборудование  лимитные  групповые
 – 
цены,  установленные  на  единицу  основного 
оборудования, 
определяющего 
технико-
экономического 
параметра 
для 
группы 
оборудования,  одинакового  по  назначению  или 
конструктивной 
характеристике. 
Эти 
цены 
предназначены  для  расчета,  лимитных  цен  на 
конкретную  единицу  вновь  осваиваемого  или 
нестандартизированного оборудования. 
 
Жабдықтарға  топтасқан  лимиттік  бағалар
 – 
қызметі  немесе  құралымдық  сипаттамалары 
бойынша  бірдей  жабдықтардың  топтары  үшін 
техника-экономикалық  белгілерді  анықтайтын 
негізгі жабдықтың бірлігіне бекітілген бағалар. 
Бұл  бағалар  стандартты  емес  немесе  жаңадан 
меңгерілетін 
жабдықтың 
нақты 
бірлігіне 
лимиттік бағаларды есептеу үшін арналған. 
Цикл испытания – 
совокупность одного периода 
замораживания и оттаивания образцов. 
 
Сынақ цикілі 
– үлгілерді мұздату мен ерітудің 
бірлескен мерзімінің жиынтығы. 
Цикл 
нулевой
 – комплекс 
строительно-
 
Нөльдік  цикл
 – «нөл»  деп  қабылданған 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
240 
монтажных  работ  по  возведению  частей  зданий 
или  сооружений  и  инженерных  коммуникаций, 
расположенных 
ниже 
условной 
проектной 
отметки, принимаемой за «нуль». 
шартты  жобалық  белгіден  төмен  орналасқан 
имараттар  мен  ғимараттар  бөліктерін  және 
инженерлік 
коммуникацияларды 
салудағы 
құрылыс-жинақтау жұмыстарының кешені. 
Цилиндр – 
1) геометрическое тело, образованное 
вращением 
прямоугольника 
около 
одной 
стороны; 2) полая  деталь  с  цилиндрической 
внутренней  поверхностью,  в  которой  движется 
поршень. 
 
Цилиндр 
– 1) тікбұрыш 
бір 
жақтың 
маңайында 
айналғананнан 
пайда 
болған 
геометриялық зат; 2) поршень айналатын, ішкі 
жағы цилиндрлік бос бөлшек.  
Цилиндрическая 
освещенность
 
Е
ц
 
— 
харак-
теристика  насыщенности  помещения  светом. 
Определяется  как  средняя  плотность  светового 
потока  на  поверхности  вертикально  распо-
ложенного  в  помещении  цилиндра,  радиус  и 
высота  которого  стремятся  к  нулю.  Расчет  ци-
линдрической 
освещенности 
производится 
инженерным методом. 
 
Цилиндрлік  жарықтандыру 
Е
х 
–  бөлменің 
жарықпен  толуының  сипаттамасы.  Радиуспен 
биіктігі 
нөлге 
ұмтылған 
бөлмеде 
тік 
орналасқан 
цилиндрдің 
бетіндегі 
жарық 
ағынның  орта  тығыздығы  болып  анықталады. 
Цилиндрлік  жарықтандыру  есебі  инженерлік 
әдіспен шешіледі.    
Цилиндровый  механизм – 
односторонний  или 
двусторонний механизм, применяемый в качестве 
узла  замка,  конструкция  которого  обеспечивает 
секретность замка. 
 
Цилиндрлік 
механизм 
– 
құлыптың 
құпиялылығын  қамтамасыз  ететін  құралым, 
оның түйіні ретінде  қолданатын бір немесе екі 
жақты механизм. 
Цинкование – 
покрытие  металлических  изделий 
слоем  цинка  или  его  сплава  погружением  в 
расплавленный 
цинк, 
распылением 
расплавленного 
цинка, 
электролитическим 
способом  или  диффузное  насыщение  цинком  из 
паровой 
или 
газовой 
фазы 
при 
высоких 
температурах (375-850 
о
С)  поверхностных  слоев 
изделий. 
 
Мырыштау 
–  темір  бүйымдарды  мырыш 
қабатымен  жабу  немесе  оның  құймасын 
балқытылған  мырышқа  батыру,  балқытылған 
мырышты  себу,  электролитикалық  әдіспен 
немесе 
бүйымдардың 
беттік 
қабаттарын 
жоғары  температураларда (375-850 
0
С)  булы 
немесе 
газды 
фазалардан 
мырышпен 
диффуздық толықтыру.  
Циркуль – 
чертежный  или  измерительный 
инструмент 
для 
вычерчивания 
тушью 
или 
карандашом  окружностей  и  их  дуг,  линейных 
измерений и переноса размеров на чертежи. 
 
Циркуль 
– 
дөңгелектерді, 
олардың 
доғаларын, 
сызықтық 
өлшеуішін 
және 
мөлшерін  сызбаға  тасымалдау  үшін  тушпен 
немесе  қаламмен  сызуға  арналған  сызба  және 
өлшеу құралы. 
Цистерна – 
искусственное  закрытое  сооружение 
(емкость)  для  хранения  или  транспортировки 
жидкостей, сжиженных газов, сыпучих продуктов. 
 
Цистерна 
–  сұйықтарды,  сұйылтылған  газды, 
сусымалы 
өнімдерді 
сақтауға 
немесе 
тасымалдауға 
арналған 
жасанды 
жабық 
имарат (сыйымдылық).  
Цоколь
 – нижняя  часть  наружной  стены  здания 
или  сооружения,  лежащая  непосредственно  на 
фундаменте 
и 
подвергающаяся 
частым 
механическим, 
температурным 
и 
др. 
воздействиям. 
 
Цоколь
 – іргетас  үстінде  жататын  және 
механикалық,  температуралық  және  басқа 
әрекеттерге 
ұшырайтын, 
ғимарат 
немесе 
имараттың  сыртқы  қабырғасының  төменгі 
бөлігі. 
Цокольный  этаж – 
этаж,  у  которого  пол 
расположен ниже уровня тротуара или отмостки, 
но не более чем на половину высоты помещения. 
 
Цоколды  қабат 
–  едені  көмкерменің  немесе 
тротуардың  деңгейінен  төмен  орналасқан, 
бірақ  төмендігі  бөлменің  жарты  биігінен 
аспайтын қабат. 
Части  жилого  дома  общего  пользования – 
части 
жилого  дома,  кроме  помещений,  находящихся  в 
раздельном 
пользовании, 
и 
включающие 
подъезды,  колясочные,  мусоросборные  камеры, 
лестницы,  лифты,  крыши,  чердаки,  подвалы, 
общедомовые  технические  помещения  и  тому 
подобное. 
 
Жалпы  қолданылатын  тұрғын  үйдің  бөліктері 
–  тұрғын  үйдің  бөліктері,  жеке  қолдануда 
жүрген  бөлмелерден  басқа  осыған  кіретін 
подъездер,  коляскаларлық,  қоқсық  жинайтын 
камералар, 
сатылар, 
лифтер, 
төбелер, 
шатырқабаттар,  жер  қабаттар,  жалпыүйлік 
техникалық бөлмелер және т.б.  
Частота 
колебаний – 
количественная 
характеристика периодических колебаний, равная 
отношению  числа  циклов  колебаний  ко  времени 
их совершения. 
 
Тербелістердің  жиілігі 
–  тербелістер  циклдері 
санының 
тербелістердің 
өту 
уақыты 
қатынасына 
тең 
мерзімді 
тербелістердің 
сандық сипаттамасы.  
Частотная 
характеристика
 – выражает 
зависимость  амплитуды,  фазы,  чувствительности 
или 
какого-либо 
параметра 
линейной 
динамической системы от частоты поступающего 
на ее вход гармонического колебания. 
 
Жиіліктік 
сипаттама 
– 
сызықтық 
динамикалық  жүйенің  амплитудасы,  фазасы, 
сезімталдығы  немесе  тағы  бір  параметрі  оның 
кіруіне  түсетін  гармоникалық  тербелістеріне 
тәуелді екенін көрсетеді. 
Чеканка
 – 1) отделочный  процесс  объемной 
штамповки, 
заключающийся 
в 
обжатии 
 
Шекіме 
– 1) көлемді  қалыптауды  әрлеу 
процесі  ішінде  мөлшерінің  дәлдігін  және 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
241 
штампованной  детали  в  чистовом  штампе  для 
повышения 
точности 
размеров 
и 
качества 
поверхности (например, при изготовлении монет, 
медалей); 2) получение  рельефных  изображений 
на  тонколистовых  заготовках  (главным  образом, 
медным)  путем  ручной  выколотки  с  помощью 
чекана; 3) обработка  поверхности  изделий, 
полученных  литьем  (главным  образом,  изделий 
прикладного  искусства),  с  целью  устранения 
мелких 
дефектов 
(снятия 
заусенцев, 
прочерчивания рисунка и т.п.); 4) чеканка швов – 
уплотнение  заклепочного  шва  и  по  периметру 
заклепочных головок. 
бетінің 
сапасын 
арттыруға 
арналған 
қалыпталған  бөлшекті  таза  түрдегі  қалыпқа 
сығылғыштау (мысалы, тиін, медальдер әзірлеу 
кезінде); 2) жіңішке жапырақты дайындауларда 
(ең  алдымен,  мыстан  жасалғандар)  қолмен 
шекілеу  арқылы  салынған  бедерлі  бейнелер; 3) 
ұсақ  ақауларды  жою  (бұдырларын  жою, 
суретті  сызу  және  т.б.)  мақсатында  құю 
арқылы  алынған  (ең  алдымен,  қолданбалы 
өнердің  бұйымдары)  бұйымдардың  беттерін 
өндеу; 4) тойтарма  жіктерді  тығыздау  және 
тойтарма  бастарының  периметрі  бойынша - 
жіктерді шекілеу. 
Чердак
 – 1) пространство  между  поверхностью 
покрытия  (крыши),  наружными  стенами  и 
перекрытием  верхнего  этажа; 2) пространство 
между  конструкциями  кровли  (наружных  стен)  и 
перекрытием 
верхнего 
этажа; 3) объем, 
ограниченный  покрытием,  фризовыми  стенами  и 
чердачным перекрытием. 
 
Шатыр 
– 1) төбежабынның  (төбе)  беті, 
сыртқы 
қабырға 
және 
үстіңгі 
қабаттың 
аражабыны 
арасындағы 
кеңістік; 2) 
төбежабынның 
құралымдары 
(сыртқы 
қабырға)  және  үстіңгі  қабаттың  аражабыны 
арасындағы  кеңістік; 3) жабынмен,  әшекей 
бедерленген  қабырғалармен  және  шатырдың 
аражабынмен шектелген көлем. 
Чердак  холодный – 
предусматривает  пропуск 
каналов  вытяжной  вентиляции  через  чердак 
наружу с расчетной теплоизоляцией на чердачном 
перекрытии 
и 
неутепленными 
наружными 
ограждениями. 
 
Суық шатыр – 
шатырлық аражабынында жы-
луоқшаулауды есептеуі және жылу ұстамайтын 
сыртқы  қоршамалары  бар  шатыр  арқылы 
сыртқа тартып шығару желдеткіш каналдарын 
өткізуді қарастырады. 
Чердак  теплый – 
предусматривает  выпуск  воз-
духа  вытяжной  вентиляции  в  замкнутый  объем 
чердака  с  удалением  его  через  сборную  шахту, 
имеет  утепленные  наружные  стены  и  чердачное 
покрытие 
при 
неутепленном 
чердачном 
перекрытии. 
 
Жылы шатыр – 
шатырдың тұйықталған көле-
міне  тартып  шығару  желдеткіш  ауасын,  оны 
құрастырмалы 
шахта 
арқылы 
әкетумен 
шығаруды  қарастырады,  жылуұстағышы  жоқ 
шатырлық  аражабында  оның  жылуұстағыш 
сыртқы  қабырғалары  және  жылуұстағыш 
шатырлық төбежабыны бар. 
Чердак  открытий – 
предусматривает  выпуск 
воздуха  вытяжной  вентиляции  здания  в  объем 
чердака,  интенсивно  проветриваемого  наружным 
воздухом  через  приточно-вытяжные  отверстия 
расчетного  сечения  в  стенах.  Теплоизоляция 
устраивается на чердачном перекрытии. 
 
Ашық  шатыр – 
қабырғалардағы  есептелген 
қималы  құймалау-тартып  шығару  ойықтары 
арқылы сыртқы ауамен қарқынды желдетілетін 
шатыр  көлеміне  ғимараттың  тартып  шығару 
желдеткішінің ауасын шығаруды қарастырады. 
Жылуоқшаулау 
шатырлық 
аражабында 
жасалады. 
Черепица – 
штучный  кровельный  материал  в 
виде  пластин,  изготавливаемый  из  глины  или 
цементно-песчаных 
растворов 
жесткой 
консистенции    путем  формовки  с  последующей 
сушкой и обжигом. 
 
Жабынқыш 
–  саздан  немесе  цемент-құмды 
қатты  консистенциялы  ерітінділерді  қалыптап, 
соңынан  кептіріп  және  күйдіріп  пластина 
түрінде 
әзірленген 
даналық 
төбежабын 
материал.   
Черепица  стеклянная – 
изделие,  изготовленное 
методом 
прессования, 
предназначенное 
для 
светопрозрачных покрытий зданий. 
 
Шыны  жабынқыш 
–  ғимараттардың  жарық 
мөлдір  жабындары  үшін  сығымдау  әдісімен 
әзірленген бұйым. 
Черепок – 
основной  материал  керамической 
плитки, образовавшийся после обжига. 
 
Қыш 
–  күйдіруден  қалған  қыш  тақтаның 
негізгі материалы. 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: