Бақылау сұрақтары:
1. Тезағар науасының ұзындығын қалай анықтаймыз?
2. Әкетуші каналдың параметрлері мен гидравликалық элементтері?
3. Ұштастырушы ғимараттың гидравликалық есебі қалай жүргізіледі?
Тақырып 7. Гидротехникалық қалпына келтіру әдістері
23-дәріс. Гиполимнионнан суды ағызу, су алмасуды жақсарту, ағын, аэрация.
23.1 Аэрация әдістері және тиімділігі.
23.2 Түптік шөгінділерді жою, экрандау.
24-дәріс. Фосфордың судағы тұнбасы.
Дәрістік сабақты өткiзу формасы: проблемалық.
Гидротехникалық құрылыстардың механикалық жабдығы (қақпақтары мен олардың тетіктері бар қорғаныш бөгеттері), қашықтықтан немесе автоматты басқару мен дабыл беру құралдары, сондай-ақ жүк көтергіш және көлік қондырғылары жарамды және жұмысқа дайын күйде болуы тиіс. Көктемгі су тасқыны алдында су тасқыны кезінде пайдаланылатын су ағызу құрылыстарының қақпақтары оларды маневрлеу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін қызыл су мұзынан және қатып қалған мұзда тазартылады. Гидротехникалық құрылыстардың механикалық жабдығы бекітілген кестеге сай мерзімді түрде қаралады және тексеріледі. Негізгі қақпақтары ашу биіктігінің көрсеткіштерімен жабдықталады. Жекелеген жүк көтергіш механизмдер мен қақпақтардың төсеме бөліктері базистік реперлерге байланыстырылуы тиіс. Қақпақтарын маневрлеу кезінде олардың қозғалысы жүріс бөліктері дұрыс орналасқан кезде және тірек бөліктерінің деформациясы болмаған кезде кедергісіз, жұлқынуларсыз және дірілсіз болуы тиіс. Қақпақтардың су өткізбеушілігі, олардың табалдырыққа дұрыс орналастырылуы және тіреу контурына тығыз жымдасуы қамтамасыз етіледі. Қақпақтардың қисаюлары және арынмен жұмыс кезінде жол берілмейтін деформациялары болмауы тиіс. Гидротехникалық құрылыстар конструкцияларының немесе қақпақтарының жоғарғы дірілі пайда болатын қалыпта қақпақтарды ұзақ уақыт ұстауға жол берілмейді. Арынды су өткізгіштерде орнатылған қақпақтардың толық жабылуы аэрациялық қондырғылардың жарамды күйінде ғана жүргізілуі мүмкін. Қажет болған жағдайларда саңылауларды, тірек құрылғылары мен қақпақтарының құрылымын қыс мезгіліндегі жұмыстар арналған қоқысты ұстап қалушы торлады қымтаумен немесе жылылаумен қамтамасыз етіледі. Қоқыстарды ұстап қалушы конструкциялар (торлар, торкөздер, запандар) қоқыстардан жүйелі түрде тазартылып тұруы тиіс. Әрбір электр станциялары үшін қоқыстарды ұстап қалушы торлардағы деңгейлердің төмендеу мәнінің тұрақтылығы мен үнемділік шарттары бойынша орнатылады. Гидротехникалық құрылыстардың металл бөліктері мен механикалық жабдығы коррозиядан және дрейсена басуынан қорғалады.
Гидротехникалық қақпақтар, гидротехникалық құрылыстардың (бөгеттер, шлюздер, гидротехникалық туннельдер және тағы басқа) су өткізу тесіктерін жабуға арналған жылжымалы конструкция. Гидротехникалық қақпақ жоғарғы бьеф деңгейін және су шығынын реттеу, сондай-ақ жүзетін денелердің (кемелердің, ормандардың, мұздың, қоқыстардың және т.б.) өткізілуін (немесе кідіруін) реттеу үшін қызмет етеді.
Гидротехникалық қақпақтың негізгі элементтері: жылжымалы конструкция, жылжымалы конструкция мен құрылысты қалау арасындағы байланыс бойынша су өткізбеушілікті қамтамасыз ететін тіреу бөліктері (құрылыс денесіне бекітілген Жылжымайтын конструкциялар) және тығыздағыштар. Қақпақтар стационарлық немесе жылжымалы механизмдермен (шығырлар, крандар, гидравликалық көтергіштер және т.б.), су қысымының әсерінен (су жүретін гидротехникалық қақпақтар); шағын су өткізу тесіктері кезінде - қолмен ашылады және жабылады. Белгілі белгінің жоғарғы бьефінде су деңгейіне жеткенде су құю тесігін ашатын автоматты (гидравликалық) іс-қимыл қақпақтарі белгілі. Жиі гидротехникалық бекітпені маневрлеу кезінде қашықтықтан және автоматты басқару қолданылады. Қақпақтың көпшілігі бекіткіш органның жабық, ашық және аралық жағдайларында жұмыс істеуге арналған, яғни реттеуші болып табылады. ГЭС, шлюздер және кейбір басқа да гидротехникалық құрылыстардың қақпақтарі реттелмейтін; олар толық ашық немесе толық жабық күйде болуы мүмкін.
Гидротехникалық қақпақты мақсаты мен жұмыс шарттары бойынша негізгі (құрылыстарды пайдалану кезінде тұрақты жұмыс істейтін), жөндеу (негізгі бекітпені немесе бекітпенің артында орналасқан құрылысты жөндеу кезінде саңылауларды жабу үшін), авариялық (апатты салдарға қауіп төндіретін авария жағдайында тесіктерді жабу үшін), құрылыс (құрылыс салу кезеңінде тесіктерді жабу үшін) болып бөлінеді. Жабылатын тесіктің жағдайына байланысты гидротехникалық қақпақтар беттік (төмен қысымды); 12.1-сурет) ашық суағарлардың, суағарлардың, шлюздік камералардың, төмен қысымды ГЭС ағын жолының және т.б. тесіктерін жабуға арналған және тереңдік (сурет 12.2) терең тесіктерді жабу үшін қызмет ететін. Жылжымалы бөліктің конструктивтік белгілері бойынша гидротехникалық қақпақтар тегіс, сегментті, секторлы, жанышпалы, жүзбелі, шлюзді екі еріткіш, инелі және т.б. болады.
Достарыңызбен бөлісу: |