Т. И. Есполов ҚР ҰҒА академигі, профессор



Pdf көрінісі
бет15/23
Дата06.03.2017
өлшемі1,69 Mb.
#7943
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23

Физика  ғылымдары.  Қазақстанның  әлемдік  ғылыми  кеңістікте 
шоқтығын биіктетіп тұрған физика саласы деп нық сеніммен айтуға болады. 
Ғалымдарымыздың  бұл  бағытта  жазған  ғылыми  жұмыстары  импакт-
факторлық 
рейтингісі 
жоғары 
журналдарға 
жариялануы 
және 
жарияланымдардың көптеген сілтемеге ие болуы пікірімізді қуаттай түседі.  
Web  of  Science  мәліметтер  базасы  бойынша  2009-2013  жылдар 
аралығында  қазақстандық  ғалымдар  физика  саласы  бойынша  16  ғылыми 
бағыт бойынша 1238 ғылым мақала жариялаған. Дегенмен 12 ғылыми бағыт 
бойынша  ғана  10  астам  ғылыми  мақалалар  жарияланғанын  айта  кетуіміз 
керек.  Қазақстанның  орташа  сілтемелік  көрсеткішімен  салыстырғанда  да 
физика саласы бойынша жасалған сілтемелердің айтарлықтай жоғары екенін 
байқаймыз.  Физика  салаласы  бойынша  жасалған  сілтемелер  2,70  құраған 
(7.2-кесте). 
 
7.2-кесте. Web of Science 2010-2012 жылдардағы Қазақстанның физика саласы бойынша 
жарияланымдарының орташа сілтемелік көрсеткіші 
 
№ 
Зерттеу саласы 
Орташа 
сілтемелік 
көрсеткіш 
Жарияланым 
саны 
1.
 
 Астрономия және астрофизика 
6,83 
89 
2.
 
 Метеорология. Атмосфера ғылымы 
5,08 
12 
3.
 
 Физика 
3,89 
493 
4.
 
 Геология 
2,57 
63 
5.
 
 Геохимия және геофизика 
2,24 
29 
6.
 
 Химия 
2,06 
368 
7.
 
 Полимер туралы ғылым  
1,45 
11 
8.
 
 Минералогия 
1,25 
16 
9.
 
 Оптика 
1,20 
20 
10.
 
 Пайдалы қазбаларды өңдеу және өндіру  
0,76 
25 
11.
 
 Математика 
0,67 
209 
12.
 
 Термодинамика 
0,50 
14 
 

140 
 
Ғылымның көптеген бағыттары бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын 
жазған  қазақстандық  ғалымдардың  еңбегін  әлемдік  ғылыми  қоғамдастық 
жоғары  бағалап,  айтарлықтай  сілтеме  жасаған.  Осы  ретте  астрономия  және 
астрофизика,  метеорология  салалары  бойынша  жарияланған  қазақстандық 
ғылыми  мақалалар  сілтемелік  көрсеткіші  6,83-5,08  дейін  жеткенін  айта 
кетуіміз  керек.  Бұдан  басқа  физика,  геология,  геохимия  және  геофизика 
бағыттарындағы  қазақстандық  жарияланымдар  да  ғылыми  ортаның 
қызығушылығын  туғызған.  Ал  пайдалы  қазбаларды  өңдеу,  математика, 
термодинамика,  математика  және  минералогия  салаларына  біршама  ғана 
сілтемелер жасалғанын байқадық.  
Физика  саласы  бойынша  жоғары  сілтемелік  көрсеткішке  ие  болған 
қазақстандық  ғалымдардың  тобын  Еуразия  Ұлттық  университеті  арнайы 
шақырған  білікті  маман  Сергей  Одинцов  мақаласы  көшбастап  тұр. 
Ғалымның  мақаласы  ғылыми  мәліметтер  базасында  жарияланған  күннен 
бастап  оған  әлемдік  ғылыми  орта  айрықша  қызығушылық  танытып, 
дүниежүзінің әр еліндегі ғалымдар 162 рет сілтеме жасағанын үлкен жетістік 
деп бағалауға болады.  
Бұдан  басқа  Физика-техникалық  институттың  ғылыми  қызметкерлері 
Э. Боос,  Б. Жәутіков,  Н. Покровский,  А. Барақбаевтың  ғылыми  жұмыстары 
да әлемдік ғылыми қоғамдастық тарапынан өз бағасын алды. Физика саласы 
бойынша  жоғарғы  энергия  бойынша  халықаралық  авторлармен  бірлесіп 
жазылған  ғылыми  жұмысқа  138  сілтеме  жасалынған.  Осы  ретте  ғылыми-
зерттеу  жұмысын  дайындауға  әлемнің  111  ғылыми  мекемелерінің 
қызметкерлері атсалысқанын айта кетуіміз керек.    
Тағы  да  Л. Гумилев  атындағы  Еуразиялық  ұлттық  университетінің 
ғылыми  қызметкерлері  И. Іргебаева  мен  Д. Бірімжановалардың  химия 
саласы  бойынша  жариялаған  мақалаларына  101  рет  сілтеме  жасалынып, 
еліміздің абыройын асқақтатты.   
Әдеттегідей  физика  ғылымдары  бойынша  да  шетелдік  ғалымдармен 
бірлесіп  ғылыми  зерттеу-жұмысын  жазу  ғылыми-техникалық  саланың 
ынтмақтастық  көрсеткішін  айқындай  түседі.  Мысалы,  белгіленген  мерзім 
аралығында  тек  қана  қазақстандық  ғалымдар  физика  ғылым  бойынша  592 
ғылыми  жұмыстарды  жариялап,  орташа  сілтемелік  көрсеткіштері  0,88 
құрағанын  айта  кетуіміз  керек.  Соның  отандық  ғалымдар  шетелдік 
әріптестерімен  ынтмақтастып  64  ғылыми-зерттеу  жұмыстарын  орындаған. 
Зерттеу  барысында  бұл  жұмыстардың  сілтемелік  көрсеткіші  4,38  деңгейге 
дейін жеткеніне куә болдық.    
Отандық  ғалымдардың  ғылыми  жұмыстарын  жариялаған  ғылыми 
журналдардың  импакт-факторлық  көрсеткіші  5,62-0,18  аралығын  болған. 
Ғылыми  жұмыстардың  үштен  екісі  импакт-факторлық  көрсеткіші  0,60  тең 
болатын  посткеңестік  елдерде  жарық  көретін  ғылыми  журналдарда  жарық 
көріпті.  Қазақстандық  ғылымдардың  ғылыми  жұмыстарын  жариялауда 
Russian  Journal  of  Applied  Chemistry,  Russian  Journal  of  General  Chemistry, 
ранее  отмеченное  узбекское  издание  Chemistry  of  Natural  Compounds,  а 

141 
 
также  американский  журнал  Abstracts  of  Papers  of  The  American  Chemical 
Society халықаралық ғылыми журналдары топ бастап тұр. 
Өмір  туралы  ғылым  және  биомедицина.  Өмір  турлы  ғылым  және 
биомедицина  тақырыптары  бойынша  жарияланған  ғылыми  мақалаларды 
аграрлық, биология ғылым және медицина деп бөліп қарастырылды.   
Бұл  бағытта  қазақстандық  ғалымдар  ғылымның  20  пәні  бойынша  352 
құжат жариялағанына зерттеу барысында көз жеткіздік. Осы ретте 2009-2013 
жылдар  аралығында  10-нан  жоғары  мақала  жарияланған  салаларды  таңдап 
алып, талдау жасалынды, (7.3-кесте).  
 
7.3-кесте. Web of Science бойынша 2009-2013 жылдар аралығындағы Қазақстанның 
аграрлық және биология ғылымдары бойынша орташа сілтемелік көрсеткіші 
 
№ 
Зерттеу саласы 
Орташа 
сілтемелік 
көрсеткіш 
Жарияланымдар 
саны 
1.
 
 
Биофизика 
5,45 
20 
2.
 
 
Биоалуандық және оны сақтау 
5,45 
11 
3.
 
 
Тамақтану ғылымы және технология 
2,82 
11 
4.
 
 
Жасушылаық биология 
2,11 
35 
5.
 
 
Қоршаған орта жайлы ғылым. Экология 
2,03 
93 
6.
 
 
Палеонтология 
1,85 
13 
7.
 
 
Ауыл шаруашылығы 
1,70 
30 
8.
 
 
Өсімдіктану 
1,43 
28 
9.
 
 
Жануартану 
1,19 
36 
10.
 
 
Биотехнология және қолданбалы 
микробиология 
0,90 
48 
11.
 
 
Биохимия және молекулярлық биология 
0,82 
93 
12.
 
 
Микробиология 
0,71 
14 
 
Жалпы алғанда жоғарыда атап көрсетілген салалар бойынша сілтемелік 
көрсеткіш  5,45-0,71  аралығында  болған.  Осы  ретте  биоалуандық  және  оны 
сақтау,  биофизика  және  энтомология  салалары  бойынша  жоғары  нәтижеге 
қол жеткізгенімізді айта кетуіміз керек. Ал отандық ғалымдардың тамақтану 
және  технология,  жасушалық  биология,  қоршаған  ортаны  қорғау  туралы 
ғылым  салалары  бойынша  жұмыстары  2,00  сілтемелік  көрсеткішке  ие 
болды.  Қазақстанның  агробиологиялық  ғылымдары  бойынша  орта 
сілтемелік көрсеткішке ауыл шаруашылығы саласы да қол жеткізген.  
Негізінен  көптеген  сілтемелер  ғылыми-зерттеу  тұрғысынан  өз 
нәтижесін  берген  жұмыстарға  жасалынған.  Олар  –  микроденелердің 
биотехнологиясы,  өсімдіктану,  жануартану,  экология,  ветеринария, 
медициналық биотехнологиясы болып жіктеледі. Осы ретте аталған салалар 
бойынша 
ғылыми-зерттеу 
жұмыстарын 
жазуда 
ҚР 
Ұлттық 
биотехнологиялық  орталықтың  ғалымдары  –  Раманқұлов  Е.,  Тілеуова  Н. 
(сілтеме  саны  -  22-26)  импакт-факторымен  жарық  көрген  жарияланымдары 
(3,5-7,0) бар екенін айта кетуіміз керек.  

142 
 
Белсенді  дәйексөз  алынған  мақала  авторы  А. Бисенбаев  (әл-Фараби  ат. 
Қазақ  ұлттық  университеті),  мұнда  ДНК  репарациясы  жүйесінің 
рибосомдары 
және 
тотықтырушы-орнына 
келтіруші 
ферменттер, 
шаруашылық  маңызы  бар  астық  тұқымдастардың  жасушалар  апоптозын 
механизмдерде  жүзеге  асыру  зерттеу  нәтижелері  талқыланып  және 
ұсынылған, 5 жыл ішінде 20-дан аса сілтеме. 
Дәйексөз  алынған  саны  (15)  мақала  авторлары  И. Гарчев,  А. Бекенов 
және  олардың  Англиядағы  шетелдік  авторларларымен  бірлесіпжазылған 
еңбекте  ақбөкендерді  қорғау  және  сақтау  мәселесі,  сондай-ақ  аталған 
жұмыстың маңыздылығын күәландыратыншаралар талқыланған. 
Медицина.  2009-2013  жылдар  аралығында  Web  of  Science  мәліметтер 
қорына  Қазақстан  ғалымдарының  медицина  саласы  бойынша  жариялаған 
ғылыми  жұмыстарының  жалпы  саны  405  құрап,  олар  46  бағытқа  бөлінген. 
Осы  уақыт  аралығында  тек  17  пәндік  сала  бойынша  ғана  10  астам  ғылыми 
жұмыстар  жарияланыпты.  Медицинаның  кейбір  маңызды  салалары 
бойынша бірнеше ғана ғылыми мақала жарияланғанын байқадық. Осы ретте 
медициналық  ғылыми  жұмыстардың  орташа  сілтемелік  көрсеткіші  1,34 
құраған (7.4- кесте).    
 
7.4-кесте. Web of Science бойынша 2009-2013 жылдар аралығында Қазақстанның 
медицина саласы бойынша жарияланған ғылыми жұмыстарының сілтемелік көрсеткіші 
№ 
Зерттеу саласы 
Орташа 
сілтемелік 
көрсеткіш 
Жарияланымдар 
саны 

 
  Медицинлық генетика 
4,02 
17 

 
  Қоғамдық денсаулық сақтау және 
денсаулық сақтау ісін ұйымдастыру  
2,47 
15 

 
  Онкология 
2,41 
44 

 
  Жұқпалы аурулар  
1,64 
22 

 
  Иммунология 
1,57 
58 

 
  Жалпы ішкі медицина  
1,50 
12 

 
  Биомедицина 
1,24 
42 

 
  Фармакология және фармация 
0,87 
71 

 
  Денсаулық сақтау 
0,74 
19 

 
  Психиатрия 
0,33 
12 

 
  Эксперименттік медицина 
0,30 
23 

 
  Пульмонология 
0,22 
18 

 
  Гинекология 
0,18 
11 

 
  Педиатрия 
0,08 
12 

 
  Аллергия 
0,00 
32 

 
  Нейронауки және неврология 
0,00 
23 

 
  Кардиология 
0,00 
14 
 
Зерттеу барысында медициналық генетика, генетика және тұқымқуалау, 
паразитология,  токсикология  және  онкология  саласы  бойынша  жазылған 

143 
 
ғылыми-зерттеу  жұмыстары  өздерінің  маңыздылығын  дәлелдеп,  олардың 
сілтемелік көрсеткіші 2,0 деңгейге жеткен.  
Бұдан  басқан  отандық  ғалымдардың  медицина  саласының  жұқпалы 
аурулар, иммунология, жалпы ішкі медицина және биомедицина бағыттары 
бойынша  жазған  ғылыми  жұмыстары  да  өзінің  маңыздылғын  дәлелдеп, 
жоғары сілтемелік көрсеткішке ие болғанын айта кетуіміз керек.  
Web  of  Science  мәліметтер  қорындағы  қазақстандық  ғалымдарының 
аллергия, 
нейроғылым 
және 
неврология, 
кардиология, 
урология, 
гепатология, мейірбике  ісі және эндокринология саласы бойынша жазылған 
ғылыми  жұмыстары  белгіленген  мерзім  аралығында  бірде-бір  сілтемелік 
көрсеткішке ие болмаған.   
Қайта  профессор  Ж. Ыдырысованың  (С. Асфендияров  атындағы  Қазақ 
ұлттық 
медицина 
университеті) 
шетелдік 
ғалымдармен 
бірлесіп 
иммунология бағыты бойынша педиатриялық склероздың жіктелуі жайында 
жазған мақаласына біраз сілтеме жасалынған.  
Осы  ретте  Web  of  Science  мәліметтер  базасында  жарияланған 
қазақстандық  екі  ғалымның  генетика  және  онкология  саласы  бойынша 
жазылған  ғылыми  жұмыстары  әлемдік  ғылми  ортаның  назарын  өзіне 
аударғанын  бөле-жара  айта  кетуіміз  керек.  Олар  –  Жалпы  генетика  және 
цитология  институтының  ғалымы  А.  Аскапули  мен  Қазақ  онкология  және 
радиология ғылыми-зерттеу институтының ғалымы С. Игісінов. 
Шетелдік  ғалымдармен  бірлесіп  ғылыми  зерттеу-жұмысын  жазу 
ғылыми-техникалық  саланың  ынтмақтастық  көрсеткішін  айқындай  түсетіні 
белгілі.  Белгіленген  мерзім  аралығында  отандық  ғалымдар  шетелдік 
әріптестерімен  тізе  қосып,  210  ғылыми  мақала  жазып,  олардың  орташа 
сілтемелік көрсеткіші 0,27 деңгейді құраған. Ал бүгінге дейін оның саны 218 
жетіп,  орташа  сілтемелік  көрсеткіші  2,37  дейін  көтерілгеннен  медицина 
саласында ғылыми ынтмақтастықтың өрісі қаншалықты кеңейгенін байқауға 
болады. Осы бір көрсеткіштен отандық және шетелдік ғалымдардың жемісті 
жұмыс істеп жатқанын байқауға болады.  
Зерттеу  барысында  қазақстандық  ғалымдардың  Өмір  туралы  ғылым 
және  биомедицина  саласы  бойынша  жариялаған  ғылыми  жұмыстары 
дүниежүзінің  265  ғылыми  журналына  жарияланған.  Оның  қатарында 
импакт-факторлық  көрсеткіші  39,06  құрайтын  ағылшын  тіліндегі  «Lancet» 
ғылыми  журналы  мен  медицина  саласы  бойынша  тек  қана  таңдаулы 
мақалаларды  жариялайтын  ондағын  басылым  бар.  2010  жылы  Әсел 
Терлікбаеваның  «HIV  and  women  who  use  drugs:  double  neglect,  double  risk» 
(Колумбия  университеті  жанындағы  Ғаламдық  денсаулық  сақтау  саласы 
зерттеу  орталығын  Орталық  Азияны  зерттеу)  деген  ғылыми  жұмысына  екі 
жылдың  ішінде  15  ғылыми-зерттеу  жұмысы  сілтеме  жасаған.  Қазақстандық 
ғалымның  мақаласына  шетелдік  әріптестерінің  бұлайша  қызығушылық 
танытуына  мақала  авторының  ВИЧ  дерті  мен  есірткіден  зардап  шеккен 
әйелдердің аянышты тағдыры әсер еткені анық.  

144 
 
Қазақстандық  ғалымдардың  өмір  туралы  ғылым  және  биомедицина 
тақырыбында  жазған  мақалалары  үшінші  бөлігі  импакт-факторлық 
көрсеткіші  0,06-5,98  тең  келетін  Англия,  Германия,  Қытай,  Ресей,  АҚШ 
және  Өзбекстанның  ғылыми  журналдарына  жариялаған.  Осы  ретте 
жарияланған  ғылыми  жұмыстардың  басым  бөлігі  Өзбекстанда  жарық 
көретін  «Химия табиғи байланыс» журналының еншісіне тиіп отыр. Web of 
Science мәліметтер қорында аталған журналдың ағылшын тілінде Chemistry 
of Natural Compounds деп аталады.  
Отандық  ғалымдар  бұдан  басқа  дүниежүзінде  биология  саласы 
бойынша  жетекші  басылым  саналатын  Faseb  Journal  журналына  да  ғылыми 
жұмыстарын  жариялағанын  үлкен  жетістік  деп  қарастыруға  болады.  Осы 
ретте  импакт-факторлық  көрсеткіші  жоғары  Allergy,  European  Journal  of 
Neurology, Epilepsia, Planta Medica журналдарына жарияланған қазақстандық 
мақалаларға  тиісті  деңгейде  сілтеме  жасалынбағанын  аңғардық.  Мұның 
басты  себебі  бұл  бағытта  әлемдік  медицина  саласында  ғылыми-зерттеу 
жұмыстарының жүргізілмегендіктен болуы да мүмкін. 
Техникалық  және  қолданбалы  ғылымдар.  Техникалық  және 
қолданбалы ғылым салаларына бөлінетін қаржы көлемі қомақты, бірақ одан 
келетін  экономикалық  тиімділік  көлемі  де  айтарлықтай  көп.  Қолданбалы 
зерттеулер  ғылыми  зерттеу  нәтижелерін,  яғни  инновацияны  әртүрлі 
салаларда  (экономика,  технология,  басқару,  қызмет  көрсету)  пайдалануға 
бағытталады.  
2009-2013  жылдар  аралығында  Қазақстанда  қолданбалы  ғылым  саласы 
19  ғылыми  бағытты  қамтып,  бұл  салада  547  жарияланым  жарық  көрген. 
Қолданбалы  ғылым  саласындағы  жарияланымдарға  орташа  сілтемелік 
көрсеткіш  Қазақстан  бойынша  өзге  ғылымдардың  орташа  көрсеткішімен 
салыстырғанда төмен, 1,49-ды құрайды. 
Аталмыш  саладағы  атқарылып  жатқан  жұмыстардың  ауқымды  бөлігі 
пәнаралық  бағыттарды,  атап  айтқанда  инженерия,  материалтану,  химия, 
физика,  нанотехнология,  геоғылымдар,  экология  және  ауыл  шаруашылығы 
сынды  әртүрлі  салалардың  мәселелерін  қарастырады.  Жұмыстардың  негізгі 
бөлігі  мұнай  химиясы  қатты  отын  химиясы,  металлургия  және  түсті 
металдар мәселелерін қамтиды.  
Жарияланымдардың  орташа  сілтемелік  көрсеткіші  салыстырмалы 
қолжетімділік  деңгейін  және  зерттеу  нәтижелеріне  ғылымның  әсерін 
көрсетеді.  Техникалық  және  қолданбалы  ғылым  салалары  бойынша  бір 
жарияланымға  сілтемелік  көрсеткіш  2,56-дан  0,44-ке  дейінгі  аралықта 
өзгеріп  отырады.  Кейбір  екі  реттен  көп  сілтемелік  көрсеткішке  ие  болған 
пәндер,  нақтырақ  айтқанда,  пәнаралық  ғылымдар,  материалтану, 
спектрскопия  ғылымдары  халықаралық  жетістіктермен  тығыз  байланысты. 
(7.5-кесте). 
Қазақстандық  пәнаралық  ең  жоғары  сілтемелік  көрсеткішке  ие,  (75 
сілтеме)  аты  әлемге  танымал  археолог  ғалым  В.Ф. Зайберт  (Ш. Уәлиханов 
атындағы  Көкшетау  мемлекеттік  университеті).  Жарияланым  Science 

145 
 
журналында  31.027  импакт-факторымен  басылған  және  зерттеу  жанамалы 
сипатта  археология  саласына  қатысты.  Ғалымның  өзі  туралы  бірер  сөз.  
Ежелгі  қоныс-мекендердің  бірі  Ботай  тұрағынан  қазба  жұмыстарымен 
айналысқан  ғалым  бас  сүйектерден  кеуіп  қалған  қымыздың  қалдықтарын 
табады.  Солтүстік  Қазақстан  жерінде  өмір  сүрген  арғы  аталарымыз 
ботайлықтар  осыдан  6  мың  жыл  бұрын  жылқыны  қолға  үйретіп,  өсірумен 
айналысқан  деп  тұжырым  жасауға  негіз  болды.  Осылайша  В.Ф. Зайберт 
жылқыны  алғаш  қолға  үйреткен  Орталық  Еуропа  деген  көпжылдық 
теорияны теріске шығарды. 
 
7.5-кесте. Қазақстанның 2010-2012 жылдар аралығында техникалық және қолданбалы 
ғылым салалары бойынша Web of Science мәліметтер базасында жарық көрген 
жарияланымдардың орташа сілтемелік көрсеткіші 
№ 
Зерттеу саласы 
Орташа 
сілтемелік 
көрсеткіш 
Жарияланым 
саны 
1.
 
 
Пәнаралық ғылымдар 
2,56 
85 
2.
 
 
Материалтану 
2,03 
171 
3.
 
 
Спектроскопия 
2,02 
24 
4.
 
 
Энергия және отын 
1,31 
54 
5.
 
 
Ядролық технология   
1,12 
59 
6.
 
 
Компьютерлік ғылымдар 
1,02 
42 
7.
 
 
Механика 
0,96 
26 
8.
 
 
Инженер ісі 
0,82 
188 
9.
 
 
Металлургия 
0,75 
65 
10.
 
 
Аспаптық және метрологиялық жүйе 
0,44 
25 
11.
 
 
Автоматтандыру және басқару жүйесі 
0,00 
12 
 
Жарияланымдардың  жалпы  жиынтығында  халықаралық  бірлескен 
авторлық  негізде  жазылған  жұмыстардың  үлесі  сол  ел  зерттеушілерінің 
әлемдік ғылыми қауымдастықтағы интеграциялық деңгейінің салыстырмалы 
көрсеткішін  құрайды.  Техникалық  ғылым  саласында  тек  қазақстандық 
ғалымдар  жазған  жұмыстардың  (309  бірлік)  орташа  сілтемелік  көрсеткіші 
0,32.  Қазақстандық  ғалымдардың  шетелдік  зерттеушілермен  бірлескен 
авторлық  жарияланымдарының  саны  263,  олардың  орташа  сілтемелік 
көрсеткіші  2,87.  2009-2013  жылдар  аралығындағы  басылымдарда  жарық 
көрген қазақстандық жарияланымдардың импакт-факторы 4,19-дан аспайды, 
аталмыш  саладағы  журналдардың  максимальді  маңызы  35,75-ті  құрайды. 
Ресейден  жарық  көретін  журналдардағы  жарияланымдар  саны  айтарлықтай 
едәуір және импакт-факторы 0,60-тан төмен.     
Аспаптық  және  метрологиялық  жүйелер,  ядролық  технология, 
спектроскопия,  материалтану  және  пәнаралық  ғылымдар  бағытындағы 
жарияланымдар  Нидерланды  және  АҚШ  басылымдарында  1,0-ден  4,0-ге 
дейінгі  аралықтағы  импакт-фактормен  жарияланған.  Аталған  журналдарда 
жарық  көрген  қазақстандық  ғалымдардың  жарияланымдарының  орташа 
сілтемелік  көрсеткіші  2,0-ден  10,0-ге  дейінгі  аралықта.  Өкінішке  орай, 

146 
 
ресейлік  журналдарда  жарық  көрген  қазақстандық  ғалымдардың 
жарияланымдары сілтемеге ие емес немесе бұл көрсеткіш 1,0-ден аспайды. 
Әлеуметтік 
ғылымдар. 
Жалпы 
алғанда 
қоғамдық 
жүйені 
қалыптастыруда  әлеуметтік  ғылымдардың  алатын  орыны  ерекше. 
Белгіленген  мерзім  аралығында  бұл  бағытта  қазақстандық  ғалымдар  334 
ғылыми  жұмыс  жариялап,  оны  19  салаға  жіктеген.  Әлеуметтік  ғылымдар 
бойынша  жарияланған  мақалалардың  тең  жартысы  бизнес  пен  экономика 
саласының  еншісіне  тиіп,  орташа  сілтемелік  көрсеткіші  0,35-ті  құраған. 
2009-2013  жылдары  Web  of  Science  мәліметтер  базасына  жарияланған 
қазақстандық  жарияланымда  8  бағыт  бойынша  ғана  10  астам  мақалалар 
жарияланған (7.6-кесте).      
Зерттеу  барысында  шетелдік  ғалымдардың  еліміздің  мемлекет  және 
құқық,  бизнес  және  экономика  саласының  дамуы  мен  жан-жақты  жұмыс 
істеуі қызықтырғанын байқадық.  
 
7.6-кесте. Web of Science бойынша 2009-2013 жылдары Қазақстанның әлеуметтік 
ғылымдар бойынша жарияланған ғылыми жұмыстарының орташа сілтемелік көрсеткіші 
 
№ 
Зерттеу саласы 
Орташа 
сілтемелік 
көрсеткіш 
Жарияланым саны 
1.
 
 
Мемлекет және құқық 
0,50 
20 
2.
 
 
Бизнес және экономика 
0,27 
199 
3.
 
 
Мемлекеттік басқару 
0,24 
98 
4.
 
 
Елтану 
0,10 
10 
5.
 
 
Қоғамдық ғылымдар 
0,06 
17 
6.
 
 
Психология 
0,04 
27 
7.
 
 
Білім: педагогикалық зерттеулер 
0,00 
46 
8.
 
 
Әлеуметтану 
0,00 
26 
 
Қоғамдық  және  гуманитарлық  бағыттар  бойынша  жарияланған  кейбір 
ғылыми-зерттеу  жұмыстары  жанама  түрде  бірқатар  елдер  мен  аймақтарға 
қатысы  болғандықтан  қазақстандық  ғалымдардың  бұл  бағытта  жазған 
ғылыми жұмыстарына сілтемелер жасалған.  
Аталған саланың жекелеген бағыттары  бойынша санаулы ғана ғылыми 
мақалалар  жазылған.  Осы  ретте  Қазақстанның  археология  институтының 
ғылыми 
қызметкері 
А.Н. Марьяшевтың 
АҚШ-тың 
Вашингтон 
университетінің  ғалымдарымен  бірлесіп  жазған  ғылыми  зерттеуі  импакт-
факторлық  көрсеткіші  1,44  тең  болатын  Antiquity  журналына  жарияланған 
мақаласы айтылықтай сілтемеге (17 сілтеме) ие болған. 
Бұл  бағыттар  бойынша  да  шетелдік  ғалымдармен  бірлесіп  ғылыми 
зерттеу-жұмысын  жазу  ғылыми-техникалық  саланың  ынтмақтастық 
көрсеткішін айқындай түседі.  
Әлеуметтік  ғылымдар  бойынша  қазақстандық  ғалымда  шетелдік 
әріптестерімен  бірлесіп  43  ғылыми-зерттеу  жұмысын  жазған.  Осы  ретте 

147 
 
Қазақстанға  арнайы  келіп,  біздің  ғалымдармен  бірлесіп  жазылған  ғылыми-
зерттеу жұмыстары біршама сілтемелерге ие болғанын айта кетуіміз керек.  
Зерттеу барысында әлеуметтік ғылымдар саласы бойынша жарияланған 
қазақстандық  ғылыми  жұмыстардың  тең  жартысы  екі  журналға 
жарияланғанына  көз  жеткіздік.  Оның  біріншісі  ғылыми  ортада  танымадл 
Украинаның  Аctual  Problems  of  Economics  журналы.  Аталған  жураналға 
орыс тілінде мақала жариялау және бағасы жағынан отандық ғалымдар үшін 
біршама тиімді болғанын айта кетуіміз керек.  
Қазақстандық  ғалымдардың  ғылыми  жұмыстарын  көп  жариялаған 
екінші  басылым  Францияның  International  Journal  of  Psychology  журналы 
болып тұр. Көпсалалы бағытта шығатын бұл журналдың импакт-факторлық 
көрсеткіші  0,63  құрайды.  Осы  ретте  аталған  журналған  отандық 
ғалымдардың ғылыми жұмыстарына бірде-бір сілтеме жасалынбағанын айта 
кетуіміз керек.  

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет