Т. Н. Ер ме ко ва Ж. К. Отар бе ко ва Г. Б. Тоқтыбаева

1 5 0
өзі не де, ай на ла сы на да зор қуа ныш. Сол ме рей лі күн ге үміт-
пен қа ра ған от ба сы «ай жүр се де, аман орал сын, ел-жұр ты-
на қай та қау ышу ға жаз сын» деп, «то қым қа ғар» дәс тү рін жа-
сай ды. Жо лау шы ның ке лер мез гі лі тая ған да не ке ші ге бас та-
ған да әй ел дер жа ғы дас тар қан әзір леп, ау ыл дас та рын шай ға 
ша қы ра ды. Үй ден то қым алып шы ғып, «жол да ұзақ жү ріп, 
то қы мың шаң бо лып қа лып ты ғой» деп, қа ғып-сіл кіп ырым-
дай ды.
Жо лау шы са пар дан кел ген де үл кен-кі ші ал ды нан шы ғып, 
атын ұс тап, сә лем де су – ата-ба ба мыз дан ке ле жат қан дәс тү-
рі міз. Қа зір кө бі не се «ке луі ңіз бен» деп жа та ды. Бұл да тұ жы-
рым ды, қыс қа сөз. Ең бас ты сы, дәс түр жал ға сып жа тыр.
(Зей неп Ах ме то ва)
1. Жол мен жолаушыға қатысты ырым-жоралғылар сендерге 
қандай ой салды?
2. Жо ла шар, жолаяқ дәстүрлері қандай тілектен туған?
2. То қым қа ғар де ген не? Ол қа лай жа са ла ды?
2 .
Жо лау шы ға ай ты ла тын ті лек тер ді бө ліп жа зың дар.
Шы ға рып сал ған да 
Кү тіп ал ған да
 
қи мыл, іс­әре кет, амал дың не ме се сын ның 
кө лем дік дә ре же сін, мөл ше рін, ша ма­шар қын біл ді ріп, қан ша? қан ша-
лық? қан ша ма? қан ша ма лап? кей де қа лай? қа лай ша? де ген сұ рақ­
тар ға жау ап бе ре ді. Мөл шер үс теу ле рі не тө мен де гі сөз дер жа та ды: 
сон ша, осын ша ма, мұн ша, сон дай лық, ана ғұр лым, бі рен-са ран, он ша, 
едәу ір, бір талай, бір қы ды ру, бі раз, соншалық, мұншама, неғұрлым, 
соғұрлым, әжептәуір, қыруар, талай т.б.
3 .
Тө мен де гі мөл шер үс теу ле рі мен жә не мөл шер мән ді тір кес тер мен 
сөй лем құ раң дар.
Сон ша уа қыт, мұн ша ма ха лық, әжеп тәу ір үл кен, ай шы-
лық алыс жер, ат шап ты рым жер, қо зы көш жер, сүт пі сі рім 
уа қыт, қам шы ның са бын дай қыс қа ғұ мыр.

жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: