Т.Қ. Қойбағарова, Р. А. Ельтинова
жүктеу/скачать 1,71 Mb. Pdf көрінісі
|
Мектепте-Информатиканы оқыту әдістемесі 2013 Koibagatova
| 3.4. Бақылау жұмысы
Бақылау жұмысы оқытудың ақыл-ойын, қабілетін жетілдіру, ұштау мақсатында олардың білімі мен дағдысын есепке алудың, тексерудің бір түрі. Оқыту программасына сай, бақылау жұмысы сынақ, емтихан ретінде өтіп, ауызша не жазбаша орындалады. Бақылау жұмысы барлық пән бойынша күнделікті сабақ процесінде, тоқсандық, жылдық, курстық қорытындыларда, оқу орындарына түсу, оны біріктіру кезеңдерінде жүргізіледі. Бақылау жұмысы кезінде оқушыларға сөздіктерді, анықтамалық кітаптарды пайдалануға рұқсат етіледі, жұмыс 10-15 минуттан 1-4 сағатқа дейін созылады, емтихандық бақылау жұмыстарының мазмұнын, уақыт мөлшерін, оны өткізу мерзімдерін оқу министрлігі белгілеп отырады. Бақылау жұмысы жаттығу, лабораториялық жұмыстар, семинар, сұрақ-жауап, диктант, мазмұндама, шығарма түрінде өтеді. Жеке немесе бір топ оқушыға бақылау жұмысы бірнеше нұсқада ұсынылады. Бақылау жұмысы өздік жұмыстың жеке түрі болып табылады. Олардың ерекше белгісі – оқушылардың толығымен өз беттілігі, ал ең басты міндеті – білім, іскерлікпен дағдыны тексеру. Мұғалімге көмек ретінде оқушылардың үлгерімін бақылауға арналған бір қатар көрнекіліктер шығарылған. Бұл негізінен мектеп информатика курсының тақырыптары бойынша белгілі бір түрде іріктелініп алынған есептер жинағы. Олар фронтальді жазбаша жұмыстарға арналған, бірақ олар оқушылардың үлгерімін жеке және ауызша тексеру кезінде де пайдалануы мүмкін. Бақылау жұмысында оқушыларға есептердің бірнеше нұсқасын береді. 2 нұсқадан тұратын тапсырманы, әдетте тақтаға жазады, ал 4 – 6 нұсқаларын жеке карточкаларда дайындайды. Бақылау жұмыстары қорытынды болады, оларды үлкен тақырыптар бойынша жүргізеді (тұтас сабаққа негізделген), және ағымдағы материал бойынша есеп пен сұрақтан тұратын болады (сабақтың жартысына есептелген). Бұл бақылау жұмыстарына олардың көмегімен оқушылардың оқытылған материалдың мәнін қаншалықты түсінгендерін тексеруге болатын сұрақтар кіреді. Дәстүрлі бақылау жұмыстары оқытылатын тақырып бойынша орташа қиындықты 2-3 есептен тұрады. Сонымен қатар, бір – бірімен өзара байланысқан әрекеттердің қатарын орындауды талап ететін 106 есепті оқушы қандай себеппен орындалмағаны белгісіз болатындықтан мұндай жұмыстар жиі оқушылардың білім мен іскерлігінің нақты көлемін толық анықтауға мүмкіндік бермейді. Мұндай есептерді шешуді тексеру мұғалімнен бір талай уақыт пен еңбекті талап етеді. Дәстүрлі бақылау жұмыстарының белгіленген кемшіліктеріне байланысты, оқушылардың білімдерін бақылау үшін тақырып пен бөлім материалын 70 – 80% ке дейін жеткізуге мүмкіндік беретін, көлемі бойынша үлкен емес сұрақ – есептердің жеткілікті санынан тұратын арнайы тапсырмаларды қолдану идеясы туындайды. Бақылауды есептеу міндеті оқыту нәтижелерін жүйелі анықтау арқылы көрініс тауып, әр оқушыға қатысты үлгерімін, оқыту жұмыстарындағы кемшіліктер мен жетістіктерді ой елегінен өткізуге мүмкіндік береді. Бақылау – түзетушілік және диагностикалық міндеттері сыныптың дайындық деңгейін, оқушылардың біліміндегі кемшіліктерден туындайтын тақырыптық түрлі сұрақтар арасында оқыту уақытын бөлу, оқыту әдістемесіне өзгерістер енгізу үшін «мұғалім - оқушың орнына кері байланысын қамтамасыз етеді. Бақылаудың нәтижелері оқушыға оқушылардың білімдегі кемшіліктері болдырмауға бағыттауға мүмкіндік береді. Сонымен бірге, оқытушы оқушылардың білімі мен дағдысын анықтайды. Олар өз кезегінде жаңа оқу материалдарын игеруге негіз болады. Тексеру оқушылардың білім нәтижелерінің жағдайын анықтап қана қоймай, білім мен біліктілігін, кемшіліктер мен қателіктерін ашып көрсетуге міндетті. Бақылаудың тәрбиелік міндеті, ағымдық бақылау оқу процесінде тікелей енгізіліп, негізінен оқу дайындығындағы олқылықтарды анықтап оны жоюға бағыттайды, оқушының білімін тереңдету мен байытуға қызмет етеді. Осы бақылау оқу материалының шағын бөлігін оқытумен бейнеленеді және тәртіп бойынша әр сабақта орындалады. Ағымдық бақылаудың нәтижесі бойынша мұғалім оқушылардың келесі оқу материалын толыққанды игеруге дайын ба деген мәселені шешуге тиісті. Ағымдық тексерудің тәрбиелік маңызы, оқушыларды тәртіпке үйрену сынып және үй жұмыстарына жауапкершілік сезімін тәрбиелеу, жүйелі еңбекке үйретуі, білімдер мен біліктерді игеруге, өз бетімен жұмыс дағдысын қалыптастыруға көмектесуі арқылы көрініс табады. Сонымен бірге ағымдық тексеруге оның оқушыларға психологиялық әсерін де ескерту қажет. Дұрыс қойылған жағдайда ол оқушыларды тікелей сабаққа оқу еңбегіне дұрыс қарым – қатынасқа ынталандырылады. Оқу нәтижелерін бағалаудың да үлкен тәрбиелік маңызы зор. Оны дұрыс қолдану арқылы мұғалім оқушының өз 107 білімдері мен біліктерін жетілдіруге, еңбек сүйгіштігін дамытуға, өз бетінше және шыншыл ойлануына, өз еңбегін өзі бағалауға және дұрыс бағалауға тұжырымдамаларын жасауға тұрақты түрде ынталануына қол жеткізеді. Ағымдық бақылаудың өзіндік ерекшелігі тарау немесе тақырыпты оқытудың барлық кезеңдерінде өткізілуі болып табылады: Оқу материалымен танысу, білімдер мен біліктілерді қалыптастыру мен дамыту оларды бекіту мен тереңдету. Бұдан шығатын қорытынды төмендегідей, ағымдық бақылау процесі барысында оқушылардан оқу материалын игерудің нақты кезеңімен қарастырылатын танымдық деңгейдегі білім ғана талап етіледі. Білім мен білік әлі қалыптасқан кезде оқу дайындағына талапты күшейту – оқыту нәтижелерін жөнсіз бағалаудың басты себептерінің бірі. Дәл қазіргі кезде информатиканы оқытуда бақылаудың осы міндеттерінің маңызы аса зор. Бақылаудың оқытушылық міндеті оқушылар білімін тереңдеруге әсер етіп, негізгі қателіктерді көрсетеді. Оқытушы сыныптың назарын курстың маңызды дүниетанымдылық идеяларымен басты сауалдарға аударады. Бұл маңызды міндет сондай-ақ материалды бекітумен қайталау нәтижесінде оқушылардың біліктіліктері мен дағдыларының, білімінің жағдайын тексеру процесі арқылы көрініс табады. Сынақтық тапсырмаларды орындау оқушылар білімін жүйелеп, кеңейте түседі. Өзін - өзі бағалау мен тексеру дағдыларын, оқу еңбегін тиімді пайдаланудың қалыптастыруға жол ашады. Бақылау жұмысының мазмұны мен методикалық оқу орындарының программасына сәйкес құрылады. Бақылау жұмысы оқу министрлігі бекіткен норма бойынша бағаланады. жүктеу/скачать 1,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|