Табиғи экожүйелер және олардың деградациясы

Тірі организімдер бүкіл

• Тірі организімдер бүкіл
• мұхит қабатында тіршілік етеді.
• Өсімдік түрінің 10 мың бар.
• Жануарлар түрлерінің саны
• 150 мыңдай.

• Мұхиттың органикалық
• дүниесі 3-ке бөлінеді

• Бентос

• Планктон

• Нектон

• Дүниежүзі мұхиттары
• құрлықтар арқылы 4 бөлікке бөлінеді

• Атлант
• мұхит

• Үнді
• мұхит

• Солтүстік
• Мұзды
• мұхит

• Тынық
• мұхит

Теңіз экожүйелері

Теңіздердің өзен суларының белгілі

• Теңіздердің өзен суларының белгілі
• ерекшеліктері

• Теңіздер бөлінбей бір тұтас болып, бір – бірімен жалғасып жатады.

• Теңіз сулары үнемі бір бағытта айналып ағым жатады.

• Теңіз суының сыртқы
• көрінісі

• Теңіз су экожүйесінің
• ішкі тіршілік көрінісі

• Теңіз сулары тез араласады да,
• төменгі қабатында оттек көп болып,
• организмдер тереңдікте өмір
• сүре береді.
• Теңіз суның орташа тұздылығы 3,5 %,
• сілтілі және қоректік заттарға
• кедей болады.

• Апвелинг аудандар экожүйесі
• Теңіздің тік жағалауынан үстінгі қабаттағы жылы суды желмен, теңіздің ортасына қарай қуып, олардың орнына төменгі қабатынан сулар көтеріліп жатады.

• Апвелинг
• аудандары

• Араб теңізі
• ауданы

• Сол түстік батыс
• Африка ауданы

• Ореган – Колифорния
• ауданы

• Перуа - чили
• ауданы

• Оңтүстік батыс
• Африка ауданы

Қазақстандағы ірі көлдер

• Каспий теңізі

Теңіздің тарихи атаулары

• Каспи

• Гиркан

• Хвалын

• Хазар

Каспий теңізіне жалпы сипаттама:

• көлемі – 380 мың шаршы км.
• солтүстен оңтүстікке дейін – 1030 км.
• батыстан шығысқа дейін – 196-435 км.
• Өсімдік – 945 түр.
• Балық – 76 түр.
• Балдырлар – 64 түр.
• Фитопланктон – 414 түр.
• Зоопланктон – 100-ден астам түрі кездеседі.

Өсімдіктер мен жануарлар дүниесі

• Каспий ойпатында өсімдіктің
• 88 тұқымдас, 371 туысқа бірігетін
• 945 түрі өседі. Соның ішінде 357 түрі
• жоғары сатыдағы өсімдіктерге
• (25 түрі эндемиктер) жатады, 6 түрі
• Қазақстанның “Қызыл кітабына”
• енгізілген.

Теңіздің өзінде су өсімдіктерінің 728 түрі (оның 5 түрі жоғары сатыдағылар) өседі. Құрлықта негізінен гүлді өсімдіктер, ал суда балдырлар (64 түрі) кездеседі. Солтүстік Каспий негізінен қамыс, теңіз шөбі, шалаң, егеушөп, арамот, мүйізжапырақ өседі.

Каспий теңізінде су деңгейінің өзгеруі

• Каспий теңізінің су деңгейінің көтерілуі оның маңындағы мемлекеттерге көптеген проблемалар туғызып отыр:
• 1. Су деңгейінің көтерілуі теңіз жағалауындағы табиғи жайылымдардың мекенін басып қалды. Суға тосқауыл үшін соғылған бөгеттер жағалаудың фаунасы мен флорасына зор шығын келтірді. Балықтардың уылдырық шашу аясы мен құстардың ұя салу тығыздығы кеміп, биоалуантүрліліктің азайып кету проблемасын туғызып отыр.

2. Теңіз деңгейінің көтерілуі судың, ауа мен топырақтың ластануына, одан әрі экологиялық апатқа апарады. Су құрамында пестицид және ауыр металдардың көбеюі балықтар мен құстардың жаппай ауруларға ұшырап, қырылып қалу фактілерін жиілетті. 3. Су деңгейінің көтерілуі теңіз жағалауындағы мұнай ұңғымаларын, қоймаларын мен өнеркәсіп орындарын, балық комбинаттарын, елді-мекендерді су басып, орасан зор шығын келтіре бастады. 4. Мұнай игеруге шетелдік инвесторларды тарту Каспий теңізінің экологиясын одан әрі шиеленістіре түсуде.