Тақырыбы: Бройлер балапандарын өсіру, құс фабрикасы

Тауықтардың денсаулығы және олардан алынатын жұмыртқаның сапасы көп жағдайда қора-жайдың микроклиматына, азықтандыру жағдайына, орна-ластыру тығыздығына және басқа да экологиялық факторларға байланысты болады.

Тауықтарды ұстаудың негізгі екі әдісі қолданылады: еденде және торда. Климаттық және экономикалық жағдайға, шаруашылықтың жүйесіне және өндірістің мамандандырылуына байланысты жоғарыда айтылған екі әдістің бірі таңдалады.

Қазіргі кезде жұмыртқаның негізгі массасын тауықтарды торда ұстау арқылы алады. Дегенмен тауықтарды торда ұстағанда жұмыртқаның жарылуы және шытынауы (пайыз) жоғарылайды, ал еденде ұстау барысында жұмыртқа қабығының ластануы 40-50 пайызға дейін жетеді.

Тауық қораларында қолайлы микроклимат жасау керек. Жылдың суық мезгілінде құс қорасының ауа температурасы 16-18⁰С, салыстырмалы ылғалдылығы 60-70 пайыз болуы керек. Бұл кезеңде құс қорасының ауа температурасы 4⁰С-тан төмен болмауы керек, ал жазда ысып кетпеу керек.

5-кесте. Құс қораларындағы қолайлы микроклимат көрсеткіштері

 

Құс түрі, жыныстық топтары, инкубаторлық жайлары	Ауа температурасы, 0С				Салыс-тырмалы ылғал-дылығы, %		Жылдың суық кезе-ңінде ауа қозғалысы, м/с		Ауаның шаңдауы-ның шекті мөлшері, мг/м3		Газдардың шекті мөлшері
	еденде ұстағанда		торда ұстағанда	көмір-қышқыл газы, пайыз							аммиак, м/м3	күкіртті-сутегі, м/м3
	еденде	локалды жылыту орындары
Тауық балапандары жасы аптамен                       14	28-24	35-22	33-24	60-70		0,2-0,5		2-5		0,2		10	5
5-11	18-16	-	18	60-70		0,2-0,5		2-5		0,2		10	5
12-22 (26)	16	-	16	60-70		0,2-0,5		2-5		0,2		10	5
Бройлер-балапандар аптамен                       1	28-26	35-30	35-30	65-70		0,3-0,6		2-5		0,2		10	5
2-3	22	29-26	29-26	65-70		0,3-0,6		2-5		0,2		10	5
4-6	20	-	-	65-70		0,3-0,6		2-5		0,2		10	5
7-9	18	-	-	65-70		0,3-0,6		2-5		0,2		10	5

 

6-кесте. Температураның тауық өсімталдығына әсері

Тауық қораларының жарықтандырылуы да тауықтардың өнімділігіне айтарлықтай әсер етеді. Тауық өнімділігі үшін қызыл сәулелі жарықты қолдану тиімді, сонымен қатар ол тауықтардың бірін-бірі шұқып тастауын болдырмайды. Ал көк жарық қойғанда тауықтар қараңғыда жүргендей болады, сондықтан ла оны тауықтарды ұстау үшін қолданады.

Тауық қораларындағы төсеніштің жағдайын үнемі қадағалап отыру керек. Ол үшін құрғақ ағаш үгінділері қолданылады. Зеңденген, мұздаған, ылғал, шіріген төсенішті қолдануға болмайды.

Тауықтарды торда ұстаудың артықшылықтары:

- қалың төсеніште ұстаумен салыстырғанда (5-6 бас/м²), орналастыру тығыздығы жоғары болады – 30 бас/м²;

- тауықтарды аздан орналастыру және саңғырығының бөлек түсуі санитариялық-гигиеналық жағдайды жақсартады;

- еденде ұстаумен салыстырғанда азық 10 пайызға үнемделеді;

- еңбек өнімділігінің жоғарылауы.

Бұл әдістің кемшіліктері:

- санитариялық-гигиеналық және технологиялық қондырғылардың қымбатшылығы және мамандандырылған техникалық қызметтің қажеттігі;

- тығыз орналасудың салдарынан созылмалы стрестің дамуы және қозғалыстың шектелуінен әртүрлі технологиялық аурулардың пайда болуы.

Тауықтарды торда ұстау тиімділігі көп жағдайда торлы батареялардың түріне байланысты болады, олар көптеген функцияларды орындайды (азықтандыру, суару, жұмыртқа жинау, саңғырықты тазалау).

Зоогигиеналық тұрғыдан барлық торлы батареялар үш топқа бөлінеді:

- вертикальді түрі, ярустары сатылы түрі, тігінен орналастырады;

- сатылы немесе жартылай сатылы түрі, ярустары баспалдақ тәрізді орналасады;

- көлденең түрі, бір және екі ярусты болады.

Асыл тұқымды және өнеркәсіптік тауықтардың толыққұнды азықтануы, белгілі кезеңдерде жас мөлшерінің зооинженерлік көрсеткіштерге сәйкес келумен бақыланады.

Тауық рационында жұмыртқа жасауға керекті белоктың жетіспеушілігі-нен олар өз денесіндегі белоктан толықтырады, мұндай кезде тауықтардың салмағы азаяды және арықтайды. Сонымен қатар белокты шамадан тыс беруге де болмайды.

Тауықтар жұқпалы, паразитті және жұқпалы емес аурулардан таза болуы керек. Инфекциялық ауру қоздырғыштары жұмыртқаны қалыптасу кезінде, сондай-ақ жатырдан, қынаптан және клоакадан өткенде сырттай зақымдайды. Мұндай жұмыртқалар үшін қауіпті және олар инкубацияға жарамайды.

Тауықтарды құнарлы азықпен азықтандыру – олардың жақсы өсіп жетілуінің, өнімділігінің арта беруінің басты шарты.

Құс азығының сапасына малдәрігерлік-санитариялық бақылауды азық қорын сырттай қарап көру немесе кез-келген малдәрігерлік зертханада санитариялық-гигиеналық және химико-токсикологиялық зерттеу жолымен жүзеге асырады. Тауықтарды азықтандыру оның жасына, өнімділігіне, тұқымына және ерекшеліктеріне байланысты.

Оларға берілетін азықтың 60-70 пайызы астық тұқымдастар, дәнді дақылдар болуы тиіс. Тауықтар белгілі бір уақытпен азықтандырылып, оларға берілген азық сапасы гигиеналық талапқа сай болуы керек. Бұл ережені сақтамау салдарынан, құс арасында түрлі аурулар болуы мүмкін. Мысалы: мақта шротының құрамындағы госсипол улы затымен немесе құрама жемдегі шамадан тыс тұз мөлшері құстарды уландыруы мүмкін.

Қоректі азықпен тиімді аықтандырумен қатар дер кезінде және қандыра сауру құстың өнімділігін арттыра берудің қажетті шарты. Құстарға арналған су жарамды, мөлдір, иіссіз болуы және оның құрамында түрлі механикалық жәе бактериялық қоспалар болмауы тиіс.