Тақырыбы: Әлуметтану ғылымының даму тарихы Жоспары: Жоспары

МАКС ВЕБЕР:

• Түсінуші (verstehen) әлеуметтану теориясы: түсіну үшін өзіңді оның орнына қою.
• Идеалды түр түсінігі: зерттеушінің басында эталон ретінде қалыптасады.

Теорияларға негіз болған басты шарттар мен принциптердің жиынтығын парадигмалар дейді.

• Олар қоғамға талдау жасау тәсіліне, методологиялық принциптеріне қарай 2 үлкен топқа бөлінеді:

• 1. Құрылымдық
• немесе
• макросоциологиялық
• О. Конт, г. Спенсер,
• Э. Дюркгейм,
• Т. Парсонс

• 2. Интерпретативті
• немесе
• Микросоциологиялық
• М. Вебер, Дж. Мид,
• Г. Блюмер т.б.

• Британ әлеуметтанушысы А. Гидденс екі көзқарасты біріктіретін теория «структурацияны» қолданды

1. Құрылымдық парадигмалар:

• Қоғамды тұтас жүйе ретінде, оны ұйымдастыру, қызметін, дамуын қарастырады.

• Функционалдық (қызметтік) парадигмалар

• Конфликтілік парадигмалар

• 1.
• марксистік

• 2.
• неомарксистік

• 3.
• беймарксистік

2. Интерпретативті парадигмалар:

• Әлеуметтік іс-әрекет ретінде адамның мінез-құлқына баса назар аударады.

• 1. Әлеуметтік әрекетті қараст. парадигмалар

• 2. Символикалық итеракционизм

• 3. Феноменологиялық парадигма

• 4. Этнометодологиялық парадигма

1.1. Құрылымдық-функционалдық парадигмалар:

• Қоғамды құрайтын әрбір институттың (мемлекет, жанұя, дін) қызметіне (басқару, әлеуметтендіру, бейімдеу, біріктіру т.б.) талдау жасайды.

1.2. Құрылымдық-конфликтілік парадигмалар:

• Құрылымдық принципті мойындай отырып, қоғамның әртүрлі топтық құрылымына, олардың мүдделерінің әр түрлі болуына және бірі екіншісін пайдалану арқылы пайда табу әрекеттеріне талдау жасайды. Бұл тұрақсыздық тудыратын жағдай.