Эндокриндік жүйе-Қандай ұлпадан дамуына байланыссыз ішкі ортаға спецификалық реттеуші заттарды бөлетін барлық бездердің,ұлпалардың және жасушалардың бірігуінен тұратын жүйе. Эндокриндік жүйе құрамына эндокриндік бездер мен жекелеген эндокриндік жасушалар жатады.
Эндокриндік без-шығару қзегі жоқ,оның негізгі функциясы болып гормондардың секрециясы болып табылатын анатомиялық құрылым.
Эндокриндік без-шығару қзегі жоқ,оның негізгі функциясы болып гормондардың секрециясы болып табылатын анатомиялық құрылым.
Оларға жатады:
-Гипофиз,
-эпифиз,
-қалқанша без,
-қалқанша маңы безі,
-бүйрек үсті безі.
Эндокриндік ұлпа-Негізгі қызметі гормон өндіру болып табылмайтын мүшелерде инкреторлық қызмет атқаратын жасушалардың шоғырлануын айтады. Оған жатады:
Эндокриндік ұлпа-Негізгі қызметі гормон өндіру болып табылмайтын мүшелерде инкреторлық қызмет атқаратын жасушалардың шоғырлануын айтады. Оған жатады:
-ұйқы безі
-айырша без
-жыныс бездері
-плацента
-бүйрек.
Гормон-Биологиялық активті заттар,олар арнайы эндокриндік ұлпада түзіліп шығарылады,яғни зат алмасуға және организмнің функциональдық реттеуге қатысады.
Гормон-Биологиялық активті заттар,олар арнайы эндокриндік ұлпада түзіліп шығарылады,яғни зат алмасуға және организмнің функциональдық реттеуге қатысады.
2.Гормондар-ішкі орта арқылы алыс орналасқан мүшеге дистантты әсер етеді.
ҚАЛҚАНША БЕЗ:
Дәнекер ұлпадан тұратын капсуламен сыртынан жауып тұрады.Капсуладан бездің ішіне трабекулалар оны бөліктерге бөледі.Әрбір бөліктің ішінде құрылымдық қызметтік бірлігі фолликулалар,қан тамырлары,жүйкелік аяқтамалар орналасады.Фолликулалардың арасын дәнекер ұлпа алып жатады.Фолликулалардың көлемі әртүрлі көпіршік түрінде болады.Қабырғасын бірқатар болып орналасқан эпителиальдық жасушалар құрайды.Оларды тиреоциттер деп атайды,ортасында қуыс оның ішінде коллоид орналасады.Тироциттің пішіні бездің функциональды жағдайына байланысты.
Қалқанша без
функциясы
Нормофункция
Гипофункция
Гиперфункция
Тироциттің пішіні текшелі
Апикальді бөлігінде
микробүрлер болады.
Коллоид тұтқыр сұйықтық
Тиреоциттің пішіні жазық
Микробүрлер
жазықтанып жойылады.
коллоид тұтқырланып,
қоюланады.
Тиреоциттің пішіні
биік призмалы ,
Микробүрлер
псевдоподияға айналып,
ұлғаяды ісінеді
коллоид сұйылады.
ҚАЛҚАНША МАҢЫ БЕЗІ:
Сыртынан дінекер ұлпамен қапталған капсуладан тұрады.Олардың арасында гемокапиллярлар болады.Бұл жердегі жасушалар аты паратиреоциттер,өндіретін гормоны паратирин деп аталады.Атқаратын қызметіне байланысты кальцитониноциттерге антогонист болып табылады.Бұл бездер аденогипофизге тәуелсіз.
БҮЙРЕК ҮСТІ БЕЗІ:
Сыртынан капсуламен қапталған.Бүйрек үсті безі қабықтық және милы заттан тұрады.Мүшенің паренхимасы қабықтық затының жасушалары кортикоциттер,милық заты хромопиноциттерден тұрады.Қабықтық заты капсуланың астында орналасқан 3 аймақтан тұрады.
Тамырлы
Шоғырлы
Шумақты
Бүйрек үсті безінің милы затында орналасқан жасушалар ашық,күңгірт болып бөлінеді.Ашық клеткалар адреналин өндіреді.Күңгірт хромофильді жасушалар көлемі кішірек,өндірілетін заты норадреналин.
Бүйрек үсті безінің милы затында орналасқан жасушалар ашық,күңгірт болып бөлінеді.Ашық клеткалар адреналин өндіреді.Күңгірт хромофильді жасушалар көлемі кішірек,өндірілетін заты норадреналин.
ҚОРЫТЫНДЫ:
Эндокринді бездер ағзадағы барлық процесстерді реттеп отырады.Олар бір бірімен өте тығыз байланыста болады.Бірінің бұзылысы екіншісінің қызметінің бұзылысына әкеледі.Сондықтан өз уақытында денсаулығынызға қарап,оны күтініз.