§2.ЗЕЙНЕТКЕРЛЕРГЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ МЕКЕМЕЛЕРІ
Зейнетақы-бұл азаматтардың қарттық, еңбек ету қабілетінен айрылу, еңбек сіңірген жылдары, асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша қоғамдық тұтыну қорларынан алатын ақшалай жәрдемақысы, бұл зейнетақыны есептеу үшін негіз болып табылады. Төлемдер зейнеткерлік жасқа толуына байланысты ай сайын жүргізіледі. Заңнамаға сәйкес зейнетақылар мемлекеттік және мемлекеттік емес болып бөлінеді. Заңда Еңбек және әлеуметтік зейнетақылар белгіленеді. Еңбек және өзге де қоғамдық пайдалы қызметке байланысты: қарттығы (жасы бойынша), мүгедектігі бойынша, асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы тағайындалады. Қандай да бір себептермен еңбек және өзге де қоғамдық пайдалы қызметке байланысты зейнетақы алуға құқығы жоқ азаматтарға әлеуметтік зейнетақы белгіленеді. Зейнетақы өмір бойы тағайындалады. Зейнетақымен қамсыздандыруды қолданыстағы заңнамаға сәйкес мемлекеттік әлеуметтік қамсыздандыру органдары жүзеге асырады. Жасы бойынша зейнеткерлікке шығуға ер адамдар 60 жасқа толғанда кемінде 25 жыл жұмыс өтілі бар, әйелдер 55 жасқа толғанда кемінде 20 жыл жұмыс өтілі бар. Азаматтардың белгілі бір санаттарына зейнетақылар жеңілдікті шарттармен тағайындалады (яғни, жасы мен еңбек өтілі аз). Зейнетақы заңнамасы азаматтардың мемлекеттік зейнетақының бір түрін таңдау құқығын қамтамасыз етеді. Ерекшелік әскери жарақат салдарынан мүгедек болған, бір мезгілде мемлекеттік зейнетақының екі түрін: Кәрілік (немесе жылдар қызметі үшін) және мүгедектік бойынша зейнетақыны ала алатын адамдар үшін ғана белгіленеді. Қазіргі жағдайда зейнеткерлерге әлеуметтік қызмет көрсету институттары, қарттарды әлеуметтік қолдауды ұйымдастыру бойынша ведомствоаралық жұмыс маңызды мәнге ие. Бұл халықтың құрамындағы егде жастағы адамдардың үлес салмағының артуына, кәріліктегі адамның әлеуметтік мәртебесінің өзгеруіне, еңбек қызметін тоқтатуға немесе шектеуге, құндылық бағдарларының өзгеруіне, өмір салты мен қарым-қатынастың өзгеруіне, сондай-ақ әлеуметтік-тұрмыстық және психологиялық бейімделуде әртүрлі қиындықтардың пайда болуына байланысты.жаңа жағдайлар. Мұның бәрі зейнеткерлермен және қарттармен Әлеуметтік жұмыстың нақты тәсілдерін, нысандары мен әдістерін әзірлеу және жүзеге асыру қажеттілігін талап етеді.
Егде жастағы адамдарға әлеуметтік қызмет көрсету Халықаралық еңбек ұйымының этикалық қағидаттарына сәйкес жүзеге асырылады.
Жеке тұлғаның қадір-қасиеті-лайықты қарым-қатынас, емдеу, әлеуметтік көмек және қолдау құқығы.
Таңдау еркіндігі-егде жастағы әрбір адам үйде ұстау мен баспанада тұру, уақытша немесе түпкілікті таңдау құқығына ие.
Көмекті үйлестіру-әр түрлі әлеуметтік органдар көрсететін көмек белсенді, үйлестірілген және дәйекті болуы керек.
Көмекті даралау-көмек, ең алдымен, қоршаған ортаны ескере отырып, егде жастағы азаматтың өзіне көрсетіледі. Санитарлық және әлеуметтік күтім арасындағы алшақтықты жою-денсаулық жағдайының критерийінің басым сипатымен қаржылық көмек деңгейі өмір сүру деңгейіне және тұрғылықты жеріне байланысты бола алмайды.
Егде жастағы адамдармен жұмыс мазмұны Денсаулық, психоәлеуметтік әл-ауқат және әлеуметтік қызметтер саласына қатысты мәселелерді қамтиды. Өңірде егде жастағы халық санының өсуімен әлеуметтік жұмыс нысандарының өзгеруінің негізгі тенденцияларын, қарттарға көмек көрсетуді жетілдірудің технологиялық процесінің сипатын талдау қажет. Қарт адамдармен жұмыс істеудің негізгі принциптері-клиенттің жеке басына деген құрмет пен қызығушылық, оның тәжірибесі мен білімінің қажеттілігі мен пайдалылығына назар аудару. Егде жастағы адамды тек объект ретінде ғана емес, сонымен бірге Әлеуметтік жұмыстың субъектісі ретінде де қабылдау маңызды. Бұл олардың өзін-өзі жүзеге асыруға, өзін-өзі қолдауға және өзін-өзі қорғауға ықпал ететін ішкі резервтерін табуға және дамытуға көмектесуі керек. Бұл жағдайда әлеуметтік қызметкердің кәсіби құзыреттілігі үлкен рөл атқарады, оның ішінде жастың геронтологиялық және психологиялық ерекшеліктерін білу, клиенттің белгілі бір әлеуметтік топқа жататындығын ескеру. Қарттарға көмек көрсетуді Халықты әлеуметтік қорғау органдары өз бөлімшелері арқылы жүзеге асырады, олар әлеуметтік қолдаудың әртүрлі түрлерін анықтайды және жүргізеді, ақылы қызметтерді ұсынады және қамтамасыз етеді. Әлеуметтік қызмет көрсету өздеріне ведомстволық бағынысты мекемелердегі Халықты әлеуметтік қорғау органдарының шешімі бойынша не әлеуметтік қорғау органдары меншіктің өзге де нысандарындағы әлеуметтік қызмет көрсету мекемесімен жасасатын шарттар бойынша жүзеге асырылады. Әлеуметтік қорғау және көмек функциясын келесі мекемелер де орындайды:
- интернат үйлері;
- күндізгі және түнгі болу бөлімшелері;
- жалғыз басты қарттарға арналған арнайы үйлер;
- созылмалы науқастарға арналған ауруханалар мен бөлімшелер;
- әртүрлі типтегі стационарлар;
- аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталықтары;
- үйдегі әлеуметтік көмек бөлімшелері;
- геронтологиялық орталықтар және т. б.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындылай келе, Әлеуметтік кызмет көрсету жөнінде күні осы уакытка дейін бірде-бір президент жарлыктары немесе үкіметтін каулылары кабылданбаган. Отбасына, карт адамдарга, балаларға, мүгедектерге, халыктың т.б. категорияларына әлеуметтік кызмет көрсетудің бағыттары орындалмаған. Өкінішке орай казіргі отандык әдебиетте әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің кұрылымы мен функциялары жеткілікті тереңінен дәлелденбеген.
Әлеуметтік қызмет әр түрлі мекемелердің ғылыми-әдістемелік қамтылуы бастапқы жағдайда болып отыр. Азаматтарға әлеуметтік тиімді, жетілдірілген қызмет көрсетудің критерийлерімен көрсеткіштері жеткілікті түрде белгіленбеген. Жұмысты мақсатқа сәйкес мына тұрғыдан қарастырған жөн. Халыққа әлеуметтік қызмет көрсету жүйе түрінде мынадай құрылымдардың жиынтығы болып табылады. Әлеуметтік қызмет – бұл әлеуметтік өлшем жүйесі, сонымен бірге
мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдасқан құрылымдардың халыққа
әлеуметтік қызмет көрсету және олардың өміріндегі қиын жағдайларына көмек
көрсету, азаматтардың ауыр жағдайларды жеңіп өздерін жігерлендіруіне
ұмтылдыру. Әлеуметтік қызмет көрсету қазіргі кезде мемлекеттік жүйенің
халыққа әлеуметтік қызмет көрсетудің ажырамас бөлігі, әлеуметтік саланың
нағыз бір жетекші дамыған қозғалыстың компоненті.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Жулева Н. А. Организация работы с семьей и детьми в комплексном центре социального обслуживания // Работник социальной службы. 2014. № 7. С. 29—32.
2. Польская И. А. Социальное обслуживание семей, воспитывающих детей-инвалидов (опыт реализации проекта «Лучики света» в Майминском районе Республики Алтай) // Работник социальной службы. 2014. № 9. С. 13—18.
3. Чигарова И. И. Служба межведомственного патронажного сопровождения семей, воспитывающих детей с нарушениями в развитии и здоровье // Работник социальной службы. 2014. № 10. С. 32—35.
4.Жалғызбасты зейнеткерлер мен мүгедектерге арналған әлеуметтік тұрғын-үй туралы ереже. Алматы, 2002
5.2001ж 7 наурызда жарияланған «Мемлекеттік әлеуметтік көмек туралы» ҚР заңы
6.«Социальная работа» Холостова, Москва,2004
Достарыңызбен бөлісу: |