Модернизация(франц.-жаңғырту, жаңа, қазіргі заманғы) - артта қалған елдердің алдыңғы қатардағы елдердің деңгейіне жетуге бағытталған мемлекеттің саясаты.
САЯСИ МОДЕРНИЗАЦИЯ ТҮСІНІГІ
Саяси модернизация – қоғамның барлық салаларының арта қалған жақтарын дамытуға байланысты бірден өзгеріске әкелтіп, гүлдену процесі. Саяси жүйенің әлеуметтік мақсаттарға бейімделу қабілетінің үнемі және табысты дамуы, сонымен бірге үкімет пен халық арасында тиімді байланыстың механизмдерін қалыптастыру.
Демек, саяси саладағы модернизация әлеуметтік талаптарды қанағаттандыру және мемлекет пен саяси қатысудың ортақ тетігін табуы тиіс.
Модернизация мақсаты – белгілі бір жетістік пен табысқа жету. Мұнда нарық пен азаматтық қоғам қағидаларына негізделген әлемдік экономика стандарттарына жету міндеті қойылады.
САЯСИ МОДЕРНИЗАЦИЯ ТҮСІНІГІ
Саяси модернизация теориясы, басқаша айтқанда, саяси даму теориясы саясатты талдаудың дербес бағыты ретінде өткен ғасырдың 50 жылдарында ғана айналысқа енді.
Ол дәстүрлі саяси жүйенің жаңа заманға, жаңа жағдайларға бейімделу үрдістерін, мемлекеттік жүйемен қоғамды өзгертуге себеп болатын саяси өзгерістердің ішкі механизмдерін зерттеді.
САЯСИ МОДЕРНИЗАЦИЯ БАСТАУЫ
Саяси модернизация бастауы:
Саяси өмірде жүйелік, сапалық өзгерістер қарқын алуы.
Саяси демократияның орнауы немесе билікті заңдастыру тәсілдерін өзгертуі.
Мемлекеттік жүйе түбегейлі өзгеруі.
Жеке меншік пайда болуы.
Өзін-өзі еңбекпен қамтамасыз ете алатын тұрғындардың саны көбеюі.
Мемлекеттің қоғамның ішкі бірлігін және тұрақтылығын сақтай отырып экономика, саясат және әлеуметтік салалардағы құрылымдық өзгерістерге дайындығы.
САЯСИ МОДЕРНИЗАЦИЯ ТҮРЛЕРІ
Саяси модернизация түрлері Бейорганикалық (қоғамның сыртқы факторлар әсерімен дамуы) Экзогенді (өзгелерден ала отырып даму) Эндогенді-Экзогенді (аралас) Органикалық (қоғамның өзіндік дамуы) Эндогенді (өзіндік негізге суйене отырып даму)
САЯСИ МОДЕРНИЗАЦИЯ ТҮРЛЕРІ
Органикалық модернизация – алдыңғы эволюцияның бүкіл ағымымен дайындалған елдің өзіндік дамуының сәті. Мұндай жаңғыру мәдениет пен қоғамдық санадан басталып, экономикаға әсер етеді
Бейорганикалық модернизация – бұл «қуып жету» даму жолы болып табылатын неғұрлым дамыған елдердің сыртқы сын-қатерлеріне елдің жауабы. Оны мемлекеттік органдар тарихи артта қалуды жеңу және тәуелділіктен сақтану мақсатында қолға алуда. Бейорганикалық жаңғырту мәдениеттен емес, экономика мен саясаттан басталады. Соның салдарынан қоғамнан әлеуметтік қолдау ала бермейді.
Бейорганикалық модернизацияның органикалықтан айырмашылығы – ол мәдениетпен қоғамдық сана өзгерісінен емес, экономика мен саясаттағы өзгерістерден басталады. Басқаша айтқанда, органикалық модернизация «төменнен», ал органикалық емес модернизация «жоғарыдан» жүреді.
ҚОРЫТЫНДы
Саяси модернизация – саяси жүйенің өзгеруі, оның ішінде халықтың әртүрлі топтарының саясатқа көбірек қатысуы және жаңа саяси институттардың қалыптасуы, қоғамның саяси институттары мен саяси сананы демократияландыру. Саяси модернизация процесінде жаңа эволюция пайда болады, бұрыннан бар саяси институттардың өзгерген жағдайларына бейімделу жүреді.
