Классификациялар мен категорияларды білу
Принциптер мен жалпылауларды білу
Теорияларды, модельдерді және құрылымдарды білу
Процедуралық білім
Пәнге қатысты дағдылар мен алгоритмдерді білу
Пәнге тән әдістер мен әдістерді білу
Тиісті процедураларды қашан қолдану керектігін анықтау критерийлерін білу
Метатанымдық білім
Стратегиялық білім
Тиісті контекстік және шартты білімді қоса алғанда, когнитивтік тапсырмалар туралы білім
Өзін-өзі тану
Педагогикалық зерттеушілер мен когнитивтік психологтар тобы 2001 жылы жаңа және қайта қаралған Блум таксономиясының негізін әрекетке бағытталған болу үшін әзірледі. Осылайша, оқушылар оқу мақсаттарына жету үшін етістіктер қатары арқылы жұмыс істейді. Төменде қайта қаралған Блум таксономиясындағы деңгейлердің әрқайсысының сипаттамасы берілген:
Есте сақтау: Оқушылардың санасына ұғым туралы түсінік беру.
Түсіну: ақпаратты белгілі бір жолмен қорытындылау немесе қайталау.
Қолдану: үйренген материалды жаңа және нақты жағдайларда қолдана білу.
Талдау: Факті мен пікірді ажырата білу үшін білімнің негізгі құрылымын түсіну.
Бағалау: Идеялардың, теориялардың, заттардың және материалдардың құндылығы туралы пайымдаулар жасау.
Жасау: генерациялау, өндіру немесе жоспарлау арқылы тұжырымдамаларды жаңа құрылымдарға немесе үлгілерге қайта ұйымдастыру.
Блум таксономиясы сұрақтарының мысалдары
Қайта қаралған Блум таксономиясының сұрақ үлгілері:
Есіңізде болсын: Кім...? Не…? Қайда…? Қалай…?
Түсіну: Сіз қалай жалпылайтын едіңіз...? Сіз қалай білдірер едіңіз...? Сіз қандай ақпараттан қорытынды жасай аласыз ...?
Қолдану: Сіз ... қалай көрсетер едіңіз? Сіз қалай таныстырар едіңіз...? Сюжетті карта сызыңыз.
Талдау: Әртүрлі бөліктерді қалай сұрыптауға болады...? Сіз не туралы қорытынды жасай аласыз ...? Қандай идеялар дәлелдейді...? Сіз қалай жіктер едіңіз...?
Бағалау: Бағалау үшін қандай критерийлерді қолданар едіңіз? Тексеру үшін қандай көздерді пайдалана аласыз...? Сіз басымдық беру үшін қандай ақпаратты қолданар едіңіз? Қандай нәтижелер болуы мүмкін…?
Жасау: егер... не болар еді? Мүмкін болатын жолдарды көрсетіңіз…? Сіз ... үшін жақсырақ шешім таба аласыз ба?
Сұрақ қою арқылы мұғалім:
- оқушыларды тақырып бойынша және сындарлы сөйлеуге ынталандырады.
- оқушылардың шынайы қызығушылығы мен сезімдерін анықтайды.
- білімге құштарлықты дамытады және зерттеуге ынталандырады.
- оқушыларға білімін қалыптастыруға және вербалдандыруға көмектеседі.
- оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауына ықпал етеді.
- оқушыларға сыни тұрғыдан ойлауға көмектеседі.
- оқушылардың бір-бірінен үйренуіне, басқа оқушылардың идеяларын
құрметтеуіне және бағалауына ықпал етеді.
«Блум түймедағы»
Блум түймедағының алты күлтесі – сұрақтар типінің алты түрі.
1. Қарапайым сұрақтар. Оларға жауап бере отырып, болған жайттар туралы
әңгімелеп беруге болады. Дәстүрлі бақылау жұмыстарында, терминологиялық диктанттарда, т.б. қолданылады.
2. Анықтаушы сұрақ. Әдетте, «Сонда сіз солай демекшісіз ғой ..?», «Менің
түсінуімше, сіз …», «Менің қателесуім мүмкін, бірақ, меніңше, сіз былай айтқан сияқты болдыңыз…» деген сұрақтар болады. Бұл сұрақтар анықтау мақсатында жайдары көңілмен берілуі керек.
3. Интерпретациялық (түсіндіруші) сұрақ. «Неліктен жапырақтар күз мезгілінде сарғаяды?» — деген сұрақтың жауабын оқушылар білетін болса, ол сұрақ жай сұраққа «айналады».
4. Шығармашылық сұрақтар: «егер», «болса», «қалай болар еді» деген сияқты
сөздермен келеді.
5. Бағалау сұрақтары. «Неліктен бұл жақсы, басқасы жаман деген баға
алды?», «Бір нәрсе екінші нәрседен несімен ерекшеленеді?» — деген сұрақтар бағалау критерийлерін түсіндіруге бағытталған.
6. Тәжірибелік сұрақтар. «Күнделікті өмірде қай жерде байқайсыз?», «Кейіпкердің орында болсаңыз, не істер едіңіз?» — деген сипаттағы сұрақтар теория мен практиканы ұштастырады.
Достарыңызбен бөлісу: |