Бұл ортадан қазақ мәдениетінің А. Құнанбаев, С. Торайғыров, М. Жұмабаев, Б. Майлин және басқалар сияқты аса ірі қайраткері шықты

Бұл ортадан қазақ мәдениетінің А. Құнанбаев, С. Торайғыров, М. Жұмабаев, Б. Майлин және басқалар сияқты аса ірі қайраткері шықты.

• Азаматтық тұңғыш қазақ мектебі Бөкей Ордасында Жәңгір ханның инициативасымен 1841 жылдан жұмыс істей бастады. Бұл мектептің оқушылары орыс тілін, математиканы, географияны, шығыс тілдерін, сондай-ақ ісләм дінін оқып-үйренді. Қазақ балаларына арналған келесі оқу орны Орынбор қаласында Шекаралық комиссия жанынан ашылған жеті жылдық мектеп болды.

1850 жылы осы Орынбор Шекаралық комиссиясы жанынан тағы бір азаматтық мектеп ашылды. Жұмыс істеген 19 жыл ішінде ол 48 адамды оқытып шығарды. 1857 ж. бұл мектепті Ы. Алтынсарин табысты бітіріп шықты.

1850 жылы осы Орынбор Шекаралық комиссиясы жанынан тағы бір азаматтық мектеп ашылды. Жұмыс істеген 19 жыл ішінде ол 48 адамды оқытып шығарды. 1857 ж. бұл мектепті Ы. Алтынсарин табысты бітіріп шықты.

Бастауыш және орта оқу орындары шәкірттерінің құрамында қазақ балаларының саны шамалы ғана болғанды. Айталық, 1911 ж. Верный ер балалар гимназиясында 316 орыс және бар болғаны 10 ғана қазақ баласы оқыды. 1912 ж. мәліметтері бойынша Сырдария облысында 56 орыс-жергілікті халық училищесі болса, оларда 3 мың жергілікті тұрғьшдардың балалары білім алды. Ал бұл олардағы барлық оқушылар санының 2 процентін ғана құрады.

ІІІ. Қорытынды

Бір жағынан қазақ қоғамының дәстүрлі негіздерінің талқандалуы және екінші жағынан — жаңақоғамдық-экономикалық қатынастардың қабылдануы адамдар қызметінің бұрын белгісіз түрлерін өмірге алып келді. Еңбектің қоғамдық белінуінің тереңдей түсуі халықтың мәдениеті мен рухани өміріне шынайы әсер етті. Қазақстан Ресейдің, Англияның, Францияның және басқа мемлекеттердің мүдделері түйіскен жерінде қалған, сөйтіп, өлкені өнеркәсіптік-көліктік, саудалық және басқа тұрғыдан игеру ийтарлықтай тездетілген жағдайда ғылым, техника, мәдениет жетістіктерін кім ертерек меңгерсе, сол халықтың тарихи болашағы жарқын болатындығын түсінушілік қоғамдық санада берік орнықты. Халықтың неғұрлым оқымысты өкілдері мүғалімдердің ұлы міндетін әз еріктерімен мойындарына алды, өздерінің білімдерімен олкенің мәдениетін дамытуға ат салыса бастады. Бұрынғы салттар-ды, дәстүрлерді, әдет ғұрыптарын сақтау және жаңадан жаңғырту үшін қажетті кеңістіктер едәуір шектелді, бірақ сонымен бірге жаңа әлеуметтік-мәдениеттік бағалықтар мен нысаналар пайда болды.

Қолданылған әдебиеттер:

• Т.С.Садықов, Ә.Т.Төлеубаев, Ғ.Халидуллин, Б.Сәрсекеев.Ежелгі Қазақстан тарихы.А., Атамұра, 2006 ж., 160 бет.
• Қазақстан ұлттық энциклопедиясы, 4 том.
• Сайт беттері: Wikipedia, sachok.kz.
• Мұратхан Қани.Қазақстанның көне тарихы.
• Ж.О.Артықпаев, Ә.Б.Пірманов.Қазақстан тарихы.А., Атамұра, 2008 ж., 544 бет.
• Қуатов Б. Отанымыздың тарихы туралы саяси әңгіме. А., Білім, 1993 ж.

жүктеу/скачать 313,16 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: