Шет елдердегі инклюзивті білім беру Дания, Швеция және Норвегия сияқты скандинавиялық елдер ұзақ уақыт бойы табысты инклюзивті білім берудің үлгілері болып табылады. Бұл елдерде инклюзивті білім беру жай ғана қағаздағы сөз емес, бұл шындық.
Мұнда инклюзивті білім беру ерте балалық шақтан басталып, әртүрлі қажеттіліктері бар балалар басқалармен бірге білім алады. Қажет болған жағдайда мұғалімнің қолдауы және жеке бейімделулер көрсетіледі. Білім беру бағдарламаларының құрылымы мен ресурстардың қолжетімділігі Скандинавия елдерін бүкіл әлемге үлгі етеді.АҚШ-тың инклюзивті білім беру саласында үлкен тәжірибесі бар. 1975 жылы қабылданған «Мүгедектігі бар тұлғаларға білім беру туралы» заң инклюзивті білім беру жүйесін құру жолындағы маңызды қадам болды.
Бүгінде Америка Құрама Штаттарында ерекше қажеттіліктері бар балалар басқалармен қатар білім алып, өсіп-өркендеу үшін қажетті қолдауды алады. Білім беру мекемелері жеке білім беру жоспарлары мен мамандандырылған қызметтерді ұсынады. Америка Құрама Штаттары инклюзивті білім беру әртүрлі қоғамдарда шындыққа айналуы мүмкін екенін дәлелдеді.Австралияда «Барлығына білім беру» саясаты өз жемісін беруде. Бұл ел қабілетіне немесе қажеттілігіне қарамастан, білім алуды барлық балаларға қолжетімді етуге баса назар аударады.
Қолдау және бейімдеу жүйесі әртүрлі қажеттіліктері бар балаларға жалпы білім беретін мектептерде оқуға мүмкіндік береді. Арнайы мұғалімдер мен жеке жоспарлар әрбір баланың максималды дамуын қамтамасыз етеді. Австралия инклюзивті білім беру әртүрлі мәдениеттер мен этникалық топтар жағдайында табысты болуы мүмкін екенін көрсетеді.Үндістан да инклюзивті білім беруді дамытудың әсерлі тәжірибесін көрсетеді. Сарва Шикша Абхиян маргиналды топтардағы балалардың білім алуына қол жеткізу үшін құрылған.
Үндістан инфрақұрылымды құру және сапалы инклюзивті білім беру үшін мұғалімдерді дайындау бойынша белсенді жұмыс жасауда. Бұл ел шектеулі ресурстардың өзінде күшті, инклюзивті білім беру жүйесін құруға болатынын көрсетіп отыр.
7
Табысты инклюзивті білім берудің әлемдік тәжірибесі бұл жай ғана идея емес, неғұрлым тең және инклюзивті қоғам құрудың нақты мүмкіндігі екенін растайды. Скандинавия елдерінің, Америка Құрама Штаттарының, Австралияның және Үндістанның тәжірибелерінен алынған сабақтар көптеген басқа елдерді әр баланың білім алуына және дамуына тең мүмкіндік беретін білім беру жүйесін құруға шабыттандырады.
Қорытынды Инклюзивті білім беру оқушыларға білім алуға үлкен мүмкіндіктер дайындап отыр. Осы мүмкіндіктер арқылы әрбір оқушы, әсіресе мүмкіндігі шектеулі балалар білім алып қана қоймай, ортамен де жақсы қарым-қатынаста бола алады.Инклюзивті білім берудің ерекшелігі оның барлық балаларға, соның ішінде ерекше білім алу қажеттіліктері бар балаларға да, тең білім алу мүмкіндігін қамтамасыз етуінде жатыр. Бұл жүйе әр баланың қажеттіліктерін ескеріп, оларды оқу үрдісіне толыққанды қатыстыруға бағытталған. Инклюзивті білім берудің тағы бір ерекшелігі — оның әлеуметтік интеграция мен толеранттылықты дамытуға ықпал етуінде. Балалар әртүрлілікке құрметпен қарауға, өзгелердің ерекшеліктерін түсінуге және қоғамның белсенді мүшесі болуға үйренеді. Қазақстандағы инклюзивті білім беру жүйесі әлі де дамып жатқанымен, оның қоғамдағы маңызды рөлін мойындау және оны дамытуға бағытталған қадамдар атқарылуда. Бұл жүйенің тиімді іске асуы үшін мемлекет, мектептер, педагогтар және ата-аналар бірлесіп жұмыс істеуі қажет.
8
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.М.П. Оспанбаева.Инклюзивті білім беру мазмұны және әдістемесі:оқу құралы. Алматы.2019.-232 бет.