Тақырып: Нарық экономикалық қатынастардың жүйесі ретінде Орындаған: Садық Н. Б. Қабылдаған

Құрылымы жағынан нарықты мынадый критерилерге бөлуге болады

жүктеу/скачать 33,08 Kb.

бет	3/6
Дата	18.10.2023
өлшемі	33,08 Kb.
	#118501

1 2 3 4 5 6

Байланысты:
сож касипкерлик 3

Нарықтың құрылымдық түрлеріне байланысты.

Құрылымы жағынан нарықты мынадый критерилерге бөлуге болады:

Нарық қатынастары объектілерінің атқаратын экономикалық қызметі бойынша:

игіліктер мен қызметтер нарығы;
өндіріс құралдарының нарығы;
ғылыми- техникалық құралдар нарығы;
құнды қағаздар нарығы;
жұмыс күші нарығы.

Нарықтарды тауарлы топтар бойынша жіктеуге болады.

өндірістік қызметке бағытталатын тауарлар нарығы;
халық тұтынатын тауарлар нарығы;
шикізат пен материалдар нарығы.

Кеңестік критериі бойынша мынадай нарықтар болады.

аймақтар ішіндегі;
аймақтар аралық;
республикалық;
республикааралық;
халықаралық (әлемдік) нарықтыр.

Бәсекенің шектеулі дәрежесі бойынша мынадай нарықтар болады:

монополиялық;
олигополиялық;
салааралық нарықтыр.

Нарық қатынастарының субъектілері бойынша мынадай нарықтыр болады:

көтерме сауда нарықтары;
бөлшек сауда нарықтары;
ауыл шаруашылық өнімдерін мемлекеттік сатып алу нарықтары.

Экономикада заңдылықты сақтау жағынан мынадай нарықтар болады:

заңды, ресми нарықтар;
заңды емес, көлеңкеленген нарықтар.

Нарықтың құрылымдық түрлеріне байланысты.
Тауарлар мен қызметтер нарығы

тұтыну тауарларының нарығы – азық - түлік және азық - түлік емес тауарларының нарығы;
қызметтер нарығы;
тұрғын үй және өндірістік емес ғимараттар нарығы.

Өндіріс факторының нарығы

жылжымайтын мүліктер нарығы;
еңбек құрылымдарының нарығы;
шикізат пен материалдар нарығы;
қуат ресурстарының нарығы;
пайдалы қазбалар нарығы.

Қаржы нарығы

капиталдар нарығы немесе инвестициялық нарықтар;
несие нарықтары;
құнды қағаздар нарығы (акция, облигация, т.б.);
валюта, ақша нарықтары.

Интелектуалды өнімдер нарығы - иновацияландыру, ойлап табудағы информациялық қызметтердің, әдебиет және еңбектерінің нарықтары. Жұмыс күші нарығы – бұл еңбек ресурстары қозғалысының экономикалық формасы. Бұнда нарық экономикасы заңдарына сәйкес жұмыс күші миграция жасап отырады. Аймақтық нарықтар - жергілікті, ішкі ұлттық, сыртқы, халықаралық нарықтар.
Экономикалық теориядағы жасырын экономика - әртүрлі себептермен ресми түрде статистика арқылы есепке және бақылауға алынбаған өндіріс, айырбас және материалдық игіліктерді бөлу процестері. Нарықты өмірде жасырын экономика факторын есепке алмау қоғам мүддесіне қайшы келетін өте ауыр әлеуметтік экономикалық салаларға лауазымдық қызметкерлердің қылмысының өсуіне және басқа да әртүрлі қылмыстық істерге әкеліп соқтырады.

жүктеу/скачать 33,08 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6