1- 2 тақырыптар. Екінші және үшінші ретті анықтауыштар, олардың қасиеттері және оларды есептеу. n- ретті анықтауыштар
1-мысал. анықтауышын есептеу керек.
Шешуі.
2 - мысал. анықтауышын есептеу керек.
Шешуі.
3-мысал. анықтауышынан элементінің минорын, алгебралық толықтауышын есептеу керек.
Шешуі.
4 - мысал. анықтауышын екінші бағаны бойынша жіктеп есептеу керек.
Шешуі.
5-мысал. анықтауышын есептеу керек.
Шешуі: Келесі түрлендірулерді жасаймыз:
1) 2-ші жол элементтерін (-3)-ке көбейтіп, 1-ші жолдың сәйкес элементтеріне қосамыз;
2) 2-ші жол элементтерін 2-ке көбейтіп, 3-ші жолдың сәйкес элементтеріне қосамыз;
3) 2-ші жол элементтерін (-1)-ке көбейтіп, 4-ші жолдың сәйкес элементтеріне қосамыз.
Сонда берілген анықтауыштардың түрі мынадай болады:
Бұл анықтауышты 1-ші баған элементтері бойынша жіктейміз:
1-ші жол элементтерін 2-ші және 3-ші жол элементтеріне қосамыз, сонда:
Осы анықтауышты 2-ші не 3-ші жол немесе 1-ші баған элементтері бойынша жіктеуге болады. Мысалы, 2-ші жол бойынша жіктейік:
Жаттығулар
Берілген анықтауыштарды есептеу керек.
1. 2. 3. 4.
Жауабы: 2. Жауабы: 30. Жауабы: -37. Жауабы: -2.
Берілген анықтауыштарды а) Саррюс ережесі бойынша,
ә) 1-ші жол элементтері бойынша жіктеп, б) 2-ші баған элементтері бойынша жіктеп есептеу керек.
5. 6. 7.
Жауабы: -56. Жауабы: 136. Жауабы: -180.
8. 9. 10.
Жауабы: 18. Жауабы: 180. Жауабы: 78
Берілген анықтауыштарды есептеу керек.
11. 12.
Жауабы: 28. Жауабы: 12.
13. 14.
Жауабы: -180. Жауабы: 12.
Бақылау сұрақтары
Анықтауыш дегеніміз не?
Екінші ретті анықтауыш қалай есептелінеді?
Үшінші ретті анықтауыш қалай есептелінеді?
Анықтауыштың қандай қасиеттері бар?
Минор дегеніміз не?
Алгебралық толықтауыш дегеніміз не?
Анықтауыштың мәні жол немесе баған бойынша жіктеу арқылы қалай есептелінеді?
Анықтауыштың мәні оның қасиеттерін пайдалану арқылы қалай есептелінеді?
Достарыңызбен бөлісу: |
