18-тапсырма. Сызбаны толтырыңыз.
Қала тұрғындарының кәсібі
19-тапсырма. Өткен сабақ материалын пайдалана отырып, кестені толтырыңыз.
Қасым хан тұсында
Хақ Назар хан кезінде
Есім хан тұсында
Тәуекел хан кезінде
20-тапсырма. Сызбаны толтырыңыз.
21-тапсырма. Ақша айырбасы.
XIII ғ. 50-60ж
ж.
1271ж. реформа
XIV ғ. (1312ж.) реформа
XVғ. II- ші жартысы
XVIғ. I-ші жартысы
XVI ғ. ортасы
XVI-XVIIғғ.
XVIIғ.
22-тапсырма. Ақсақ Темірдің мәдениет дамуына қосқан үлесі.
Монғол шабуылы кезінде тоқырап қалған Орта Азия мен Қазақстан жеріндегі тайпалардың өнері, білімі мен мәдениеті XIV ғ. аяғында қайта жандана бастады. Жергілікті халықтан шыққан Ақсақ Темір қала мәдениетін көркейтуге күштерін салған. Әсіресе, сәулет өнері мен ғылымның өркендеуіне қамқор жасаған. Ол үшін Ақсақ Темір өзі жаулап алған елдерден, Үндістаннан, Ираннан, Әзербайжаннан, араб және түрік елдерінен тәжірибелі құрылысшыларды алдырып, медреселер мен мешіттер салдырған. Сондай құрылыстардың бірі - Түркістандағы “Ахмет Яссауи” кесенесі.
Ахмет Яссауи кесенесі жөнінде не білесің? Діни орын ретіндегі ерекшелігі қандай?
23-тапсырма. Кесенелер құрылысындағы сәулет өнер ерекшеліктерін көрсетіңіз.
Кесенелер
|
XIV-XVғғ.
|
XVI-XVIIғғ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
24-тапсырма. Кейінгі орта ғасыр мазарлары. Сәйкестікті табыңыздар.
Алаша хан мазары
|
Түркістан
|
Қасым хан
|
Жамбыл қаласының маңында
|
Есім мен Жәңгірдің кесенелері
|
Ұлытау жерінде
|
Айша бибі, Бабаша Хатун
|
Сарайшықта
|
Ахмет Яссауи
|
Қожа Ахмет Яссауидің кесенесі жанында
|
Тақырып №6 Қазақстандағы отарлық дәуірдің басталуы
1-тапсырма. Келтірілген екі дерек бойынша XVIII ғ. басындағы қазақтар өмірінің жағдайын сипаттау керек.
1- дерек:
Тарихи деректер Жоңғарияның қазақ жеріне аса бір қауіпті шабуылды 1681-84 жж. жасағанын айқындайды. 1678 ж. Шығыс Түркістан өлкесін толық қаратқан Жоңғария басшылары Кіші Бұхармен тығыз байланыста жатқан Мәеуранахр жеріне алаңдай берді. Ұлы Жібек жолының бойына орналасқан бұл екі өркениет орталығы бір күре тамырдың екі түйіні сияқты еді. Қазақ Ордасы екінші жағынан Алатау қырғыздары мен Ферғана қыпшақтары тарапынан соққылар алды. Бұл оқиғаларды қазақ шежіресі “Сауран айналған” деп айтады. Қазақтар Сауран қаласын қимай үш рет айналған екен делінеді. Қалмақ елшілерінің қазақтың қалаларының көпшілігі өз қолымызда деп мақтануына да осы жағдай себепкер болған. Қазақ руларының көпшілігі батысқа қарай ығысып Жиделі байсын өңірін жайлады. Сауран қаласы түбінде қолға түскен бес мың қазақтың отбасын, әскер басы Сыбан Раптан әр жаққа таратып жіберді. Мың шақты қазақ отбасы Іле бойына егіншілік жұмысына арнап көшірілді.
2- дерек:
Бірақ 1700 ж. басында Жоңғария мен Халха арасындағы қантөгіс соғыс және Халханы қолдап Қытайдың араласуы кезінде сәтті шақты пайдаланған қазақтар қалаларды қайтарып алды. Оның бір айғағы Тобольскіден келген Ресейлік елші Кобеков 1697ж. Тәуке ханның билігінде қазаққа қатысты 25 қала бар, оларды саудагер сарттар мекендейді (бұқарлықтар). Тәуке ханның қалаларының бәрі саман кірпіштен салынған. Әскери адамның саны 20 мың. Сырдың бойында көшіп жүрген қарақалпақты қоссаңыз тағы да 6 мың...
Артықбаев Ж.О. Қоғам және этнос. XVIII ғ. Қарағанды. 1995. 40 б.
2-тапсырма. Дерекпен жұмыс.
Жоңғар хандығының құрылуына байланысты Тәуке хан шекараны нығайтуға талпынды. Тоболға екі рет елшілік жіберілген болатын. Олар: Тәжім батыр елшілігі (1687ж.), Туман батыр елшілігі (1689-90жж.). Елшіліктердің мақсатын көрсетіңіз, нәтижесін анықтаңыз.
Тәжім батыр елшілігі мақсаты: нәтижесі:
(1687 ж.)
Туман батыр елшілігі мақсаты: нәтижесі:
(1689-90 жж.)
3-тапсырма. Дерекпен жұмыс.
Құпия істердегі аға тілмәш және кейіннен дипломат болған А.Тевкелевтің хатында: “... императордың ұлы мәртебелі тақсыр император Ұлы Петр Парсы шығанағынан оралысымен өзінің отаны Ресей империясы үшін ежелден естіліп жүрген және ол уақыттары белгісіз дерлік қырғыз - қайсақ ордасын Ресейдің бодандығына алуды көздеген ниетін білдіруді қалады және де сол өз монархым әсіресе төменгі дәрежедегі мені соған ол орда дәл бодандыққа өтуді қаламаса, бір рет қағазымен Ресей империясының қолдауында болуға міндеттенгенше, зор шығындарға қарамастан, менің тіптен бір миллионға дейін (сом) ақшаны шығарсам да, тырысуым керектігін айтты.”
Бұл I Петрдің қандай жоспары болатын және жоспары қалай жүзеге асты?
4 тапсырма. Сызбаны таратыңыз. «Ақтабан шұбырынды Алқакөл сұлама» 1723-27 жж.
Көшу бағыттары ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қандай саяси жағдайды тездетті
Достарыңызбен бөлісу: |