Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
педагогика-таубаева
| Ж. Баласагұни
«Құтты білік» атты еңбегінде ғылым мен білім- нің адам өмірінде шешуші рөл аткаратындығын айкындай отырып, өмірмен байланысты білімнің өлшеусіз байлық, мол мұра екенін іркырымдаган. Қазақтың ұлы ақын, ойшылдары А. Құнанбаев, Ш. Құдайбердиев, этнограф - гапым Ш. Уалиханов, агартуилылар Ы. Алтынсарин, С. Көбеев, С. Торайгыров өздерінің философиялық еңбектеріндегі қазак халкыныц дуниетанымын калыптастыру, ағарту, сауат ашу, білім беру, мэдениетке үйрету, өзге елдердің озық мэде- ниетінен үйрену туралы айткан кұнды пікірлері қазіргі кезде де өз мәнін жоймаганын, қайта осы замангы білім беру ісімен үндесіп тұрған өзекті мәселе екенін аңгарамыз. Одан бергі кезде XX гасырдың басында қазақ зиялылары А. Байтұрсынов, М. Жумабаев, М. Дулатов, Ж. Аймауытов, X. Досмұхамедов, С Қожахметов т.б. білім беру мен окыту үдерісін жетілдіру, оқулықгар даярлау, білім мазмұнын іріктеу, окушылардың таным эрекетін арттьфу мэселелерін тереңінен зерттеп, дидактиканы одан эрі дамытуга өз үлестерін қосты. Дидактика тарихын зерттеуге Р.Б. Вендеровская, Ш.А. Ганелин, С.Ф. Егоров, З.И. Равкин, Л.А. Степашко, И. Мадин, Қ.Б. Сейтапиев, Е.Ү. Жүматаева, Б.К. Абдугулова, А.Е. Дайрабаева өз еңбектерін арнады. Кеңес дэуірінде танда Қазакстан галымдары педагогиканың жалпы мэселелерімен катар дидактикалық мәселелерді де зерттеді. Республика мектептерінің практикалық материалдарьша сүйене оты- рып, жалпы педагогикалык, дидактикалык маңызы бар түрлі жастагы оқушылармен жұмыс істеудің ерекшеліктері, оқытудың дамуына бай- ланысты мектептерді политехникаландыру, мектеп жагдайындагы оқыту, білім беру үдерісінің ерекшеліктері сияқты тақырыптар бойын- ша көптеген гылыми зерттеу жұмыстарын жүргізді. Солардың бірі профессор Р.Г. Лемберг болды. 60-жылдардың ортасынан бастап дидактикада едэуір алга жыл- жушылық үдерісін байқатты. Бұл ең алдымен оқу-тәрбие үдерісін зер- делеуге тұтастық тұгырын қолданудан, оның қозгаушы күштерін анықтауымен, окушьшарды оқыту мен үйретудің зандылыктарын ашу- ға ұмтылудан көрінеді. Осы негізде оқушылардың танымдық әрекетін белсендіру мэселелеріне коңіл аудару күшейе түсті және бұл үдерістің мазмұнын ашып көрсетуде белгілі бір жетістіктерге қол жетті. Қазіргі заманғы дидактикалық жүйеде оқыту мен оку өзара бір- лікте жүреді. Дидактикапык тұжырымдама шеңберінде багдарламалап оқыту, проблемапық оқыту, дамыта оқыту, гуманистік психология, когнитивтік психология, педагогикалык технология жэне педагогика- лық ынтымактастық т.б. сиякты эртүрлі бағыттар жұмыс істейді. 219 7.3 Оқытудың эдіснамалық негізі. Мағжан Жұмабаев өзінің «Педагогика» атты еңбегінде оқыту үдерісіне қатысты іс-әрекет, амал жүйесін қүрып, бірқатар «индукция», «дедукция», «талдау», «жинақ- тау» т.б. сияқты терминдердің мэнін ашып кврсеткен еді. XX ғасырдың 40-шы жьшдары кеңестік педагогика оқыту тео- риясы мен таным теориясының ара қатынасын зерттеу мәселесін алға қойды. И.Ф. Свадковский оқыту заңдылықтарын тікелей таным үдері- сінен шығарды. Бүл көзқарасқа қарсылық білдірген М.А.Данилов «оқытуды тек таным логикасы деп карастыру тенденциясы дұрыс емес, өйткені оқыту үдерісі өзінің бай мазмүнынан айырылады» - деп Педагогикада оқыту теориясы мен таным теориясының ара қатынасын зерттеу мэселесіне өз еңбектерінде назар аударғандар И.Т.Огородников, П.Н.Шимбиров, Р.Г.Лемберг, И.Н.Казанцев, М.А.Данилов жэне т.б. Олар оқыту үдерісі мен таным үдерістерінің ортақтығын (оқыту үдерісі таным элементтерін қамтиды) атай оты- рып, олардың мэнді ерекшеліктерін ашып көрсетеді. Философиялық эдебиеттегі таным жэне ғылыми таным теория- ларындагы келесі кагидагтар басшылыққа алынды: таным теориясы (немесе гносеология, таным философиясы) - таным табиғаты және оның мүмкіндіктерін, танымның шынайы және нақтылығын қарас- тыратын философияның бір бөлімі, гносеология - адамның танымдык әрекеттерінің жалпыға ортақ сипаттамасын карастырады; танымның негізгі ұстанымдары: болмыстың жэне ойлаудың тепе-тендігі (дүниені тану ұстанымдары), таным үдерісінің диалектикасы, қоғамдық тэжі- рибе - танымның негізгі қорғаушы күші, шынайылық өлшемі, таным максаты; гносеологияның негізгі бөлімдері: адамның объективті дү- ниені тануы туралы білім; таным түсінігінің табиғаты: а) үдерістің классикалык сызбасы: таным нысаны - таным субъектісі; б) таным үдерісінің ғылыми сызбасы: таным объектісі - таным күралы - таным субъектісі. жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|