Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| қүзыретті тұлганың
қалыптасуына ықпал ету деп аныкталган. Қазақстандык жалпы орта білім беру стандартында (2007ж.) «күзыреттілік» жэне «құзырет» деген екі үгымды ажырата қарастырып оларға мынандай аныктамалар беріледі. Қузырет - түлғаның табысты іс-эрекетке даярлығы, койылған мақсатка қол жеткізу үшін ішкі жэне сыртқы ресурстарын тиімді жүмсай апу кабілеті. ҚұзыреттШк - оқушылардың эр-түрлі іс-әрекеттер түрлерін меңгеруімен анықталатын білім беру нәтижесі. Ш.Т.Таубаева жоғаргы кэсіби білім берудің мемлекеттік стан- дарттардың қүзыреттілік форматында жасалуын зерттеу барысында құзыреттілік үғымынын мазмүнын ашуда оның үш түсініктемесін атап көрсетеді: 1. Өзінің ішкі элеуетін іске асыруға қабілеті (даярлығы) мен ынталылыгы (мотивациялык аспект); 2. Табысты шығармашылық іс-эрекет үшін практика жүзінде байкалған өзінің білім, іскерлік, тәжірибесін іске асыра алу кабілеті (когнитивтік аспекг); 3. Өз іс-эрекет нәтижелерінің элеуметтік маңыздылғын жэне жеке жауапкершілігін түсінуі, оны үнемі жетілдіріп отыру кажеттігін үгынуы (қүндылык аспект). Сонымен, осы түсініктемелердің негізінде Ш.Т.Таубаева қуіы- реттшік деп элеуметтену жэне оқыту үрдісінде қалыптасқан жэне өздігінен іс-эрекетке табысты катысуына бағытталған білім мен тэ- жірибеге негізделген жеке түлғанын іс-әрекетке даярлығы мен жалпы қабілеттерінен байкалатын интефалды касиетін түсіндіреді. Педагогтардың кәсіби құзыреттіліктерін анықгауда көптеген зерттеушілердің көзкарастары мүгалім іс-эрекетінің бір кырымен бай- ланыстырылып қарастырылады. Мысалы, Н.В.Кузьмина педагогика- лық іс-эрекет негізінде күзыреттілікті «түлғалық қасиет» деп карас- 42 тырса, Л.А. Петровская коммуникативтік құзыретгілік мәселесіне, М.В.Прохорова баскарушылық кұзыреттілікке көп көңіл аударады. Л.М.Митина өз зертгеулеріиде « педагогикалық қузыреттілік» ұгымынын « білім, білік, дагдыны және оларды іс-әрекетте, қарым- қатынаста, тұлганың дамуында іске асыру амалдары мен тәсілдерін » қамтитынын ашып көрсетеді. Кәсіби кұзыретілік мэселесі халықаралык денгейде Еуропалық кенес форумдарында жэне ЮНЕСКО материалдарында жиі талқыла- нады. ЮНЕСКО кұжаттарында құзыреттер (компетенции) білім бе- руден күтілетін нәтижелер ретінде карастырылып олардын негізгі түрлері айқындалған. В.А.Сластениннін, М.И.Мищенконын пікірлерінше педагогтың кәсіби құзыреттілігі - іс-әрекетті атқарудагы теориялық және практикалық даярлықтарының бірлігі. Салыстырмалы түрде талданган тагы баска аныктамалар негізін- де кәсіби күзыреттіліктің екі түргыдан қарастырылуын ангарамыз: - біріншіден, көптеген зертгеушілер кәсібн қүзыреттілікті мамандардың даярлық деңгейлерімен байланыстырады; - екіншіден, ғалымдар кәсіби құзыреттілікті маманнын тұлга- Құзыреттілік түргыдан оқыту барысында басты назар біпім беру нэтижесіне, оның тұрақтылыгына, оның өлшемдеріне аударылады. Бұл багытта оқушылардын дербестігі, өз беттерінше жұмыс ісгей алулары ескеріледі. Егер дэстүрлі окытуда тек окушылар үлгерімінін пайыздық көрсеткіштері маңызды болса, кұзыреттілік тұргысынан окытуда олардың жетістіктері, мүмкіндіктер деңгейі, тұлгасының калыптасуы, олардың элеуметтенуі, іскерліктері жогары мэнге ие болады. Көптеген гапымдардың пікірінше мамандардыц кэсіби кұзырет- тілігі мынандай түрлерге бөлінеді: практикалык (арнайы) құзыретті- лік,элеуметтік құзыреттілік.психологиялық құзыреттілік, ақпараттық құзыреттілік.комуникативтік құзыреттілік, экологиялык құзыреттілік, валеологиялық құзыреттілік. Мұғалім жас ұрпақгы оқыту, тэрбиелеу ісінде кэсіптік денгейі жогары болуы үшін педагог мамандығына тан іскерлік пен дағдылар- ды толық меңгеруі негізінде ғана кэсіби кұзыретті маман бола алады. Педагогтың жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|