Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
Педагогиканын психологиялык багдарлары
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
педагогика-таубаева
| Педагогиканын психологиялык багдарлары
Психологиялық жэне педагогикапық зерттеу жалпы эдіснама- лық ұстанымдар негізінде құрылады. Әдіснамалык ұстанымдарды жә- не баланың психикасының ерекшеліктерінен туындайтын накты мақ- саттарды басшылыққа ала отырып, психологиялык зерттеудің страте- гиясы, жалпы барысы анықталады. Психологиялық жэне педагоги- калык зерттеу логикасы эдіснамалық ұстанымдарға негізделеді. Олар: детерменизм ұстанымы, ақиқатгылық ұстанымы, даму ұстанымы. Нақты әдістер жасапымы гылымның теориялық қағидаларынан шыға отырып, эдіснамалық ұстанымдарға негізделеді. Кез келген эдіс белгілі бір теорияның нэтижесін көрсетеді де, зерттеудің нысанасын, апынған нэтижелерді түсіндіру тэсілдерін аныктайды. Зерттеу эдістерінің жаппы мақсаты теориялық талдау жасау үшін психологиялық фактілерді нақты тіркеу. Психологиялык түсін- дірімдер түрлі деңгейлі, көпсатылы болып келеді, эр саты жеке мэнге ие, эрі бірін-бірі айырбастай апмайды. Әрбір психологиялық феномен түсіндірімнің түрлі деңгейлерінде қарастырылады: 1- феноменологиялық, субъектінің санасындағы көрініс тапқан бейне, сезім, түрткі, мақсат жэне т .б .;' 2- физикалық, субъектінің организміндегі физиологиялық үдеріске байланыстылар; 82 3- биологиялық, даму нәтижесіндегі белгілі бір кайтарымдар; 4- әлеуметтік , яғни субъектіге әлеуметтік коршаған ортанын әсерінің нэтижелері. Зерттеу нэтижелері эрбір деңгейде түсіндірілуді кажет етеді. Б.Г.Ананьевтің психологиялык зерттеу эдістері жіктемесі бойынша үйымдастырушы әдістер, эмпирикапық эдістер, мэлшет- терді өңдеу эдістері, түсіндіру әдістері болып бөлінеді. Педагогика ғылымында зерттеу эдістері эмпирикалық және теориялық деген екі топка бөлінеді (Бабанский Ю.К., Журавлев В.И. Скаткин М.Н., Скалкова Я.) жэне т.б. Психологиялык жэне педагогикалык зерттеу кезеңдері: • бірінші кеіең - дайындык (белгілі бір мәселені шешу кажеттігі, оны сезінуі, зерттеу міндеттерін, нысанасын, пэнін, аныктау, болжа- мын жасау, әдістерді тандау жэне әдістердің әдіснамалык ұстаным- дарға сәйкестігін, бір эдістерді басқаларымен тексеру мүмкіндіктерін ескеру); • екінші кезең - зерттеушілік (фактілік мәліметтерді түрлі әдіс- тер көмегімен жинастыру, зерттеулер кезендері, сериялары); • ушінші кезең - зерттеудің мэліметтерін өңдеу (зерттеу мэлі- меттерін сандык жэне сапалык талдау: эрбір тіркелген фактіні тапдау, факті мен болжамның байланыстарын орнату, кайтапанатын факті- лерді бөліп көрсету, статистикалық өндеу, кестелер, графиктер жэне т.б. күрастыру); • төртінші кезең - мэліметтерді түсіндіру жэне тұжырымдар жасау (зерттеу болжамының дұрыстығын немесе бүрыстығын анықтау). Педагогика мен психологияның пэнаралык байланысы мына- дай мәселелердің қойылуы арқылы ашылады: - психологиялық шынайылык жэне оның қасиеттері, педаго- гикалық шынаиылық жэне оның касиеттері; - педагогика, педагогикалық психология, психологиялык педа- гогика, жеке тұлға дамуынын психологиясы, кэсіби даму психоло- гиясы, жеке тұлға дамуының педагогикасы, кәсіби даму педагогикасы; - гуманитарлык білім жүйесіндегі психология жэне педагогика;, -педагогиканы «психологияландыру» жэне психологияны «педагогикапандырудың» жолдары мен тәсілдері; - психология мен педагогикадағы монизм мен плюрализм; -педагогикалык жэне психологиялық ұғымдарды (тэрбие, окыту, білім, жеке тұлғалық кемелдік, жеке тұлға даму, құндылықгар жүйесі, өзін-өзі бағалау жэне мұғалімнің бағасы т.б.) - психологиялық жэне педагогикалық зерттеулердің ерекше- ліктері, Қазакстандағы жэне шетелдегі психологиялық-педагогикалык бағыттылыктарды жэне пэнарапық зерттеулерді кешенді зерттеулер құрылымы; 83 - осы заманғы зерттеулерді психологиялық жэне педагогикалык диагностиканың арақатысы мен маңызы. Психология, педагогика жэне білім беру практикасының ара- қатынасы аясында мынадай проблемаларды бөліп атауға болады: - білім беру реформасының психологиялық аспектілері; - мекгеп жэне жогары біпім берудің психологиялық пробле- малары; - педагогикалық қызметті дамытудың психологиялык заңды- лықтарын қалай есепке алу; - өзін-өзі тану үдерісінде (педагоггің, оқушының, ата-ананың, басшылардың жэне т.б.) психологиялық жэне педагогикалық білімнің - мұғапімнің, тәрбиешінің білім беру мекемесі басшысының, окушының, ата -ананың жэне т.б. психологиялық портреті; - педагогикапық үдеріс (мүғалімнің, оқушынын) шығарма- шылық әлеуметін ашады ма; - педагогикапық үдерісті психологиялық қамтамасыз ету проб- лемалары; - психологиялық мазмүн мэселесі - педагогикалық үдерістегі жуықтағы даму аймағы; - мүғалімдер мен оқушылардың қарым-қатынасы «тілінің» мэселесі; - психологиялық-педагогикалық қамтамасыз ету жэне білім беру үдерісін қолдану мэселелері; - мүғалімнің психологиялық қүзыреттілігі жэне мэдениеті т.б. Психологиялык білім педагогикада теориялық моделдер құрудың бір көзі болып табылды. Оқьггу туралы идеялды пайымдау мен істің нақты жайының арасындағы алшақгықтың себептерін анықтау үшін психологиялық талдау қажет. Мұғалімдер нақты үсыныстар жасау үшін жасына қарай топтағы окушылардың психологиялық сипаттамасын білуі керек. Мұндай сипаттамапарды жэне баска көптеген жағдайларды да ескеру қажет. 2 такы ры п. ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСНАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ МЕН ӘДІСТЕРІ жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|